
Gökyüzünün derinliklerinde yapılan bir araştırmada, galaksilerin çoğunun aynı yönde döndüğü görülür. Bu bir problemdir. Evrenin nasıl davrandığına dair mevcut modellere göre, galaksiler istedikleri yöne dönen bir karmakarışık olmalı ve bu da kabaca eşit bir dönüş dağılımı ile sonuçlanmalıdır.
Gözlemlediğimiz şeyin bu olmaması, bir şeylerin yolunda gitmediğini gösteriyor: Evrenin işleyişine dair anlayışımızda büyük bir boşluk var.
Kansas Eyalet Üniversitesi'nden gökbilimci Lior Shamir, “Buna neyin neden olduğu hala net değil, ancak iki temel olası açıklama var” diyor.
“Açıklamalardan biri Evren'in dönerek doğduğudur. Bu açıklama, tüm Evren'in bir kara deliğin içi olduğunu varsayan kara delik kozmolojisi gibi teorilerle uyuşuyor. Ancak Evren gerçekten de dönerek doğduysa, bu kozmos hakkındaki mevcut teorilerin eksik olduğu anlamına gelir.”
Çok daha az heyecan verici olan diğer olasılık ise, bunun ev galaksimizin dönüşünden kaynaklanan bir yanılsama olduğudur.
Evren bir bakışta oldukça rastgele görünse de, aslında içinde oldukça fazla yapı vardır. Örneğin, karanlık maddenin geniş filamentleri, galaktik merkezleri birbirine bağlayan yerçekimsel bir ağ içinde kozmosu kaplar. Bununla birlikte, bu ağ içindeki galaksilerin davranışlarının oldukça rastgele olduğunu varsaymıştık.
Bu da bu galaksilerin dönüş yönlerinin dağılımının aşağı yukarı eşit olması gerektiği anlamına geliyor. Shamir'in araştırmaları bunun aksini gösteriyor; daha önce, galaksilerin dönüş yönlerinin gökyüzündeki dağılımının farklı bir model oluşturduğuna dair kanıtlar bulmuştu.
Araştırmaları sırasında Shamir, dönüş dağılımında bir asimetri olduğunu fark etti; ve uzay-zaman boyunca daha büyük mesafelerde, asimetri daha da belirgin hale geliyor. Bu, bir yöne dönen galaksilerin diğer yöne dönen galaksilerden daha fazla olduğu ve farkın Evren'in erken dönemlerinde daha güçlü olduğu anlamına geliyor.
Bu yeni makale için, JWST Gelişmiş Derin Ekstragalaktik Araştırması (JADES) sırasında toplanan verileri kullanarak, ışığı bize ulaşmak için yaklaşık 5 ila 10 milyar yıl arasında seyahat eden 263 galaksinin dönüşlerini inceledi.
Bu galaksilerin dönebileceği sadece iki yön vardır: saat yönünde ve saat yönünün tersine. Eğer Evren izotropik ya da kozmolojik prensipte tanımlandığı gibi her yönde tekdüze ise, saat yönünde ve saat yönünün tersine dönen galaksilerin yarı yarıya eşit bir dağılım göstermesi gerekir.
Shamir örneklemindeki 263 galaksinin spinlerini ölçtüğünde, şansla açıklanamayacak bir asimetri buldu: galaksilerin 105'i saat yönünün tersine dönerken, 158'i saat yönünde dönüyor.
Shamir, “Galaksilerin analizi şekillerinin nicel analiziyle yapıldı, ancak fark o kadar açık ki görüntüye bakan herhangi bir kişi bunu görebilir” diyor. “Sayıların farklı olduğunu görmek için özel bir beceri ya da bilgiye gerek yok. James Webb Uzay Teleskobu'nun gücüyle bunu herkes görebilir.”
Hepimizin bir kara delikte yaşadığı düşüncesi oldukça çılgınca ve yutulması zor, ancak asimetrinin başka açıklamaları da olabilir. Bir olasılık, gözlem yaptığımız Samanyolu galaksisinin dönüşünün gözlemlerimiz üzerinde düşündüğümüzden daha fazla etkiye sahip olması ve bazı galaksilerin farklı dönüyormuş gibi görünmesine neden olmasıdır.
Bu bir gözden kaçma olabilir, ancak çözümü Evren'in büyüme hızı gibi diğer bazı sorunları da açıklığa kavuşturabilir.
Shamir, “Eğer durum gerçekten böyleyse, derin Evren için mesafe ölçümlerimizi yeniden kalibre etmemiz gerekecek” diyor.
“Mesafe ölçümlerinin yeniden kalibre edilmesi, Evren'in genişleme hızlarındaki farklılıklar ve mevcut mesafe ölçümlerine göre Evren'in kendisinden daha yaşlı olması beklenen büyük galaksiler gibi kozmolojideki çözülmemiş diğer bazı soruları da açıklayabilir.”
Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.
0 yorum