Güneş Tutulması Sırasında Gerçekleşen 10 Tuhaf Şey

8 Nisan'da ABD'nin 15 eyaletinin yanı sıra Kanada ve Meksika'nın bazı bölgelerinin semalarında tam güneş tutulması görülebilecek. Tam tutulma yolu üzerindeki milyonlarca izleyici gündüz vakti ürkütücü bir karanlığa şahit olurken, sayısız izleyici de ABD'nin tamamında görülebilecek kısmi bir tutulma deneyimleyecek.

Tutulmanın tam evresini görmeyi planlasanız da planlamasanız da, yine de muhteşem olacak - ve yine de birkaç ürkütücü etkisi olabilir. Sık sık Ulusal Park Servisi ile çalışan bir astronom, sanatçı ve yazar olan Tyler Nordgren, Live Science'a verdiği bir röportajda tutulmanın "deneyimleyebileceğiniz en doğal olmayan doğa olayı" olduğunu söyledi. İşte güneş tutulması sırasında yaşayabileceğiniz tuhaf şeylerden birkaçı.

 

1. Baily'nin Boncukları

Eğer tam güneş tutulmasını izlerseniz (güvenli bir şekilde, uygun göz korumasıyla), ayın kenarında bir kolye gibi boncuk boncuk görünen bir ışık şeridi fark edebilirsiniz. Bu olay "Baily'nin boncukları" olarak bilinir. Adını 1836'da bu olayı tanımlayan gökbilimci Francis Baily'den alan bu olay, güneş ışığının Ay'ın düzensiz topografyasıyla etkileşime girmesinden kaynaklanır.

 

2. Güneş Prominansları

Filamentler olarak da bilinen güneş prominensleri, güneş yüzeyinden çıkan devasa plazma ve manyetik alan yapılarıdır. Normalde bu çıkıntıları Dünya'dan göremeyiz. Ancak bir tutulma sırasında, bir çiçeğin taç yaprakları gibi görünerek Ay'ın arkasında görülebilirler.

Bir uyarı notu: Güneş çıkıntılarını veya Baily'nin boncuklarını çıplak gözle BAKMAYIN! Her zaman güneş tutulması gözlüğü takın.

 

3. Düşen Sıcaklıklar

Tutulmayı izlerken yanınıza bir ceket alın, çünkü ay güneşi örttüğünde sıcaklıklar hızla düşebilir. Bunun ne kadar olacağı yere, yılın zamanına ve tutulmanın türüne bağlıdır. Çoğu yerde tam tutulma sırasında sıcaklık 5 ila 10 derece Fahrenheit (2,8 ila 5,6 santigrat derece) civarında düşer, ancak düşüş daha büyük olabilir; 1834'te bir gazete 28 F'lik (biraz olasılıksız) bir değişim bildirdi. Halkalı tutulmalarda genellikle daha az aşırı sıcaklık değişimi görülür, ancak yine de işler soğuyabilir. Nordgren, "Güneşin üzerine bir bulut gelmiş gibi hissediyorum," dedi. "Ama güneşin üzerinde bulut yok, bu da tuhaflığı daha da artırıyor."

 

4. Değişen Rüzgarlar

Sıcaklık düşüşüyle birlikte, tutulmanın yaşandığı bölgelerde rüzgarın yönünün de değişmesi beklenebilir. İlk olarak, ay güneşi engellemeye yaklaştıkça rüzgar azalır. 2016'da yapılan bir araştırmaya göre, Ay en yüksek kapsama alanına ulaştıktan sonra rüzgar tekrar yükselmeye başlıyor ve genellikle farklı bir yöne doğru esiyor. Bu etki tam, dairesel ve hatta kısmi tutulmalarda ortaya çıkar.

5. Kafası Karışık Hayvanlar

Live Science'ın daha önce bildirdiğine göre, gün ortasında gökyüzü aniden karardığında, hayvanların kafası çok karışabilir. Ağustos böcekleri ve cırcır böcekleri gibi krepusküler canlılar akşam şarkılarını söylemeye başlayabilir. Kuşlar tüneklerine dönerken, inekler ve atlar gece için yatmaya başlayabilir.

 

6. Karışık Radyo Dalgaları

Hem tam hem de halkalı tutulmalar belirli radyo dalgası frekanslarını bozar - ve kimse bunun nedeninden tam olarak emin değildir. Bilim insanları bunun Güneş'in, Güneş patlamaları ve Güneş fırtınaları gibi olaylara tepki olarak dalgalandığı bilinen Dünya'nın iyonosferiyle etkileşim biçimiyle bir ilgisi olabileceğinden şüpheleniyor. 8 Nisan'da, Kuzey Amerika'daki yurttaş bilim insanları ve amatör radyo meraklıları, tutulmaların bu yayınları nasıl karıştırdığına dair daha fazla veri toplamaya hazır olacaklar.

 

7. Karmakarışık Mikroplar

Mikroorganizmalar bile güneş tutulmasının tuhaf titreşimlerine duyarlı olabilir. 2011 yılında Hindistan'da tam tutulma sırasında laboratuvar petri kaplarında büyüyen bakteriler üzerinde yapılan bir çalışmada, mikropların tutulmanın zirvesine yakın bir zamanda küçüldüğü ve farklı şekillere büründüğü görülmüştür. Ancak bu sonuçlar henüz tekrarlanmamıştır.

 

8. Tuhaf Gölgeler

Güneş tutulması tepemizden geçerken çoğu göz gökyüzüne takılı kalacaktır. Ancak yere bakmak için bir dakikanızı ayırın - ağaçların ve "iğne deliği" etkisine neden olan diğer nesnelerin oluşturduğu gölgeler küçük hilallerle beneklenecektir. Nordgren, halkalı tutulmanın zirvesi sırasında "her yerde küçük ışık halkaları göreceksiniz" dedi. Bu tutulma gölgeleri parçalı tutulmalar sırasında da meydana gelir ve etkisi oldukça güzel olabilir.

 

9. Gölge Şeritleri

Bir tutulma tam tutulmaya ulaşmadan saniyeler önce, düz renkli yüzeylerde dalgalı açık ve koyu şeritler görünebilir. Nordgren, "Bu bir yüzme havuzunun dibinde olmak gibi bir şey" dedi. Bu "gölge şeritleri" biraz bilimsel bir gizemdir- gökbilimciler hala bunlara neyin neden olduğunu veya neden sadece bazen ortaya çıktıklarını tam olarak bilmiyorlar. Bazı bilim insanları bu şeritlerin Dünya atmosferinin dalgalanan çarpıklıklarının bir tezahürü olabileceği varsayımında bulunuyor. Ancak her ne iseler, iyi belgelenmişlerdir; NASA'ya göre kayıtları dokuzuncu yüzyıla kadar uzanmaktadır.

 

10. Görünür Yıldızlar ve Gezegenler

Tam Güneş tutulması sırasında Ay, Güneş'in ışığını yeterince engelleyerek yıldızların ve gezegenlerin gökyüzünde görünmesini sağlar. Ancak bunlardan yalnızca en parlak olanları görülebilecek ve hangilerinin görüneceği Dünya'nın o andaki konumuna bağlı olacaktır. Örneğin, 2024 yılındaki tam tutulma sırasında Venüs ve Jüpiter'i görebilirsiniz.

Bu yazı LIVESCIENCE’ de yayınlanmıştır.