Stres Gerçekten Saçlarınızı Beyazlatır mı?

İlk gri saçlarınız genellikle yirmili yaşlarınız ile ellili yaşlarınız arasında herhangi bir zamanda ortaya çıkar. Erkekler için gri saçlar normalde şakaklarda ve favorilerde başlar. Kadınlarda ise saç çizgisinde, özellikle de ön tarafta beyazlama başlar.

En hızlı beyazlama genellikle 50 ila 60 yaşları arasında gerçekleşir. Peki yaptığımız herhangi bir şey bu süreci hızlandırır mı? Ve yavaşlatmak için yapabileceğimiz bir şey var mı?

Muhtemelen saç yolmanın, boyamanın ve stresin saçlarınızı beyazlattığını ve kızıl saçlıların beyazlatmadığını duymuşsunuzdur. İşte bilimin söyledikleri.

 

Saça Rengini Veren Nedir?

Her bir saç teli, cildinizdeki tünel benzeri bir açıklık olan saç folikülü tarafından üretilir. Foliküller iki farklı türde kök hücre içerir:

• Saç tellerini oluşturan ve yenileyen protein olan keratini üreten keratinositler
• Melanositler, saçınızı ve cildinizi renklendiren pigment olan melanini üretir.

Saç rengini belirleyen iki ana melanin türü vardır. Eumelanin siyah-kahverengi bir pigmenttir ve feomelanin kırmızı-sarı bir pigmenttir.

Farklı pigmentlerin miktarı saç rengini belirler. Siyah ve kahverengi saçlarda çoğunlukla eumelanin, kızıl saçlarda en fazla feomelanin ve sarı saçlarda her ikisinden de az miktarda bulunur.

 

Peki Saçımızı Griye Çeviren Nedir?

Yaşlandıkça, hücrelerin daha az aktif hale gelmesi normaldir. Saç folikülünde bu, kök hücrelerin daha az melanin üreterek saçımızı griye çevirdiği ve daha az keratin üreterek saçın incelmesine ve dökülmesine neden olduğu anlamına gelir.

Daha az melanin üretildiği için saça rengini veren pigment de azalır. Gri saçta çok az melanin bulunurken, beyaz saçta hiç melanin kalmaz.

Pigmentsiz saçlar gri, beyaz veya gümüşi görünür çünkü ışık soluk sarı olan keratinden yansır.

Gri saçlar pigmentli saçlara göre daha kalın, daha kaba ve daha serttir. Bunun nedeni, kök hücrelerin yaşla birlikte değişmesiyle saç folikülünün şeklinin düzensizleşmesidir.

İlginç bir şekilde, gri saçlar pigmentli saçlardan daha hızlı uzar, ancak bu süreçte daha fazla enerji kullanır.

 

Stres Saçlarımızı Griye Çevirebilir mi?

Evet, stres saçlarınızın grileşmesine neden olabilir. Bu, oksidatif stres saç köklerine ve kök hücrelere zarar verdiğinde ve melanin üretmelerini durdurduğunda gerçekleşir.

Oksidatif stres, vücutta çok fazla zarar verici serbest radikal kimyasalın bulunması ve yeterli koruyucu antioksidan kimyasalın bulunmamasıdır. Psikolojik veya duygusal stresin yanı sıra otoimmün hastalıklardan da kaynaklanabilir.

UV ışınlarına ve kirliliğe maruz kalma gibi çevresel faktörlerin yanı sıra sigara ve bazı ilaçlar da rol oynayabilir.

Melanositler, melanin üretimindeki karmaşık adımlar nedeniyle keratinositlere göre hasara daha duyarlıdır. Bu da yaşlanma ve stresin neden genellikle saç dökülmesinden önce saç beyazlamasına neden olduğunu açıklamaktadır.

Bilim insanları, bir saç telinin daha az pigmentli bölümlerini kişinin hayatındaki stresli olaylarla ilişkilendirebilmiştir. Kök hücreleri hala melanin üreten genç insanlarda, stresli olay geçtikten sonra saça renk geri döndü.

 

Gri saçlar hakkında dört popüler fikir- ve bilimin söyledikleri:

 

1. Gri bir saçı koparmak yerine daha fazlasının çıkmasını sağlar mı?

Bir saçı kopardığınızda, ucunda kafa derinize bağlı küçük bir ampul fark edebilirsiniz. Bu köktür. Saç folikülünden büyür.

Saçı koparmak kökü folikülden dışarı çeker. Ancak folikülün kendisi cildinizdeki açıklıktır ve koparılamaz. Her saç folikülü sadece tek bir saç çıkarabilir.

Melanin üreten hücreler hasar görürse veya çok fazla yeniden büyüme nedeniyle tükenirse, sık sık koparmanın saçınızı daha erken beyazlatması mümkündür.

 

2. Saçlarım bir gecede beyazlayabilir mi?

Efsaneye göre Marie Antoinette'in saçları, Fransız kraliçesinin giyotine gitmesinden bir gece önce tamamen beyazlamıştı- ancak bu bir efsanedir.

Saç tellerindeki melanin kimyasal olarak stabildir, yani anında dönüşemez.

Akut psikolojik stres farelerde melanosit kök hücrelerini hızla tüketir. Ancak bu etki hemen ortaya çıkmaz. Bunun yerine, gri saç teli büyüdükçe görünür hale gelir- ayda yaklaşık 1 cm oranında.

Tüm saçlar herhangi bir zamanda büyüme aşamasında değildir, yani hepsi aynı anda grileşemez.

 

3. Boya saçımın daha hızlı beyazlamasına neden olur mu?

Bu boyaya göre değişir.

Geçici ve yarı kalıcı boyalar saç telinin yapısını değiştirmeden sadece kapladıkları için erken beyazlamaya neden olmazlar. Ancak kalıcı ürünler, hidrojen peroksit gibi oksitleyici bir madde kullanarak saçla kimyasal bir reaksiyona neden olur.

Saç folikülünde hidrojen peroksit ve diğer saç boyası kimyasallarının birikmesi melanositlere ve keratinositlere zarar verebilir, bu da grileşmeye ve saç dökülmesine neden olabilir.

 

4. Kızıl saçların beyazlamadığı doğru mu?

Kızıl saçlı insanlar da yaşlandıkça melanin kaybederler, ancak siyah veya kahverengi saçlı olanlardan farklı olarak.

Bunun nedeni kızıl-sarı ve siyah-kahverengi pigmentlerin kimyasal olarak farklı olmasıdır.

Kahverengi-siyah pigment eumelanin üretimi daha karmaşıktır ve daha fazla enerji gerektirir, bu da onu hasara karşı daha hassas hale getirir.

Kırmızı-sarı pigmenti (feomelanin) üretmek daha az oksidatif strese neden olur ve daha basittir. Bu, kök hücrelerin yaşlanmayla birlikte aktivitelerini azaltsalar bile feomelanin üretmeye devam etmelerinin daha kolay olduğu anlamına gelir.

Yaşlanmayla birlikte kızıl saçlar çilek sarısı ve gümüşi beyaza dönüşme eğilimindedir. gri renk daha az eumelanin aktivitesinden kaynaklanır, bu nedenle siyah ve kahverengi saçlılarda daha yaygındır.

Ne zaman grileşmeye başlayacağınızı genetiğiniz belirler. Ancak sağlıklı kalarak, stresi azaltarak ve sigara, çok fazla alkol ve UV ışınlarına maruz kalmaktan kaçınarak erken beyazlamayı önleyebilirsiniz.

Sağlıklı beslenmek de yardımcı olabilir çünkü B12 vitamini, bakır, demir, kalsiyum ve çinko melanin üretimini ve saç pigmentasyonunu etkiler.

Theresa Larkin, Tıp Bilimleri Doçenti, Wollongong Üniversitesi

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.