Kitlesel yokoluşun izi Sibirya\'da

ABD'li araştırmacılar, Sibirya'da bulunan ve dünyanın en büyük 10 kraterinden biri olan Popigai'nin, on milyonlarca yıl önce yaşanan kitlesel yok oluşun izini taşıdığını düşünüyor. Aynı zamanda dünyanın en büyük elmas rezervlerinden birini temsil eden kraterden alınan taş örnekleri üzerinde analizler gerçekleştiren California Üniversitesi araştırmacıları, kraterin Eosen dönemindeki kitlesel yok oluşla aynı dönemde oluştuğu sonucuna vardı.

Bilim insanları, Eosen dönemindeki kitlesel yok oluşun sorumlusunu uzun bir süre iklim değişikliği olarak gösterdi. Yeni bulgular ise sorumlunun meteor çarpmasıyla ortaya çıkan çok uzun süreli ve güçlü bir kış olabileceğini gösteriyor. Bu senaryoda, meteor patlaması Dünya'nın atmosferini saran ve güneş ışınlarını yansıtan parçacıkların oluşturduğu bir örtüyle kaplanıyor.

Araştırmada yer alan Matt Wielicki, "Yeni bulgular kesin kanıt oluşturmuyor ama Popigai'nin kitlesel yok oluşla bağlantısını kurabilir" ifadesini kullandı. Araştırmada, Eosen dönemindeki yok oluşla bağlantısı olabilecek diğer üç krater; Chesapeake Bay, Toms Canyon ve Mistastin, 35 ile 36 milyon yıl öncesine ait oldukları için daha sonra göz ardı edildi.

Popigai krateri üzerindeki ilk analizler, dev çukurun 35.7 milyon yıl önce oluştuğunu göstermişti. Wielicki ise krater ile sorumlu olduğu düşünülen yok oluşla arasındaki 2 milyon yıllık farkın çok fazla olduğuna dikkat çekti. En modern tarihleme yöntemleri, dinozorları 65 milyon yıl önce öldürdüğü kabul edilen meteorla, dev yırtıcıların yok olduğu tarih aralığını sadece 33 bin yıl olarak belirlemişti

İkinci olasılık: Meteor kaynaklı kış

Bilim insanları, meteorların sorumlu olmadığı bir senaryoda kitlesel yok oluşun küresel hava sıcaklığındaki düşüşten kaynaklandığını öne sürdü.

Eosen döneminden kalma taşlarda bulunan oksijen, karbon ve diğer elementlere ait analizler, o döneme ait sıcaklıklar ile sera gazlarının miktarı hakkında ipucu verdi. Sonuçlar, Eosen döneminin sıcak başladığını ancak kitlesel yok oluş öncesinde soğuk ve kuru bir havanın var olduğunu; Eosen sonunda ise kısa süreli ama aşırı bir soğuk yaşandığını gösterdi. Soğukların ardından, hava tekrar ısındı.

Wielicki, kısa süreli küresel değişimle, Popigai'nin yaşının, mükemmel bir uyum sağladığını söyledi. Ortaya atılan yeni teoriye göre, 35.7 milyon yıl önce yaşanan patlama atmosferi sülfür parçacıklarıyla kaplayarak gezegenimizi soğuttu. Sadece iki milyon yıl içinde yaşanan hızlı toparlanma, jeolojik süreç ele alındığında bitki ve hayvanların günümüze ulaştığı evrimsel döngünün başına getirdi.

Salyangozların yüzde 90'ından fazlasının ve deniz kestanelerinin büyük kısmının ölmesine neden olan Eosen sonu yok oluş, aynı zamanda dişli balinalar gibi erken türlerin de sonunu getirdi. Eosen'in sonunu, Avrupa'daki memelilerin değişimi izledi.

Kaynak: Livescience