Bilim insanları, Himalayalar'daki “tuhaf” bir nehrin Everest Dağı'nın zirvesini 164 feet (50 metre) yukarı itmiş olabileceğini söylüyor.
Yeni bir araştırmaya göre, Everest'ten yaklaşık 46 mil (75 kilometre) uzaklıktaki bir nehir, yaklaşık 89.000 yıl önce başka bir nehir tarafından “ele geçirildi”. Bu olaydan kaynaklanan erozyon büyük bir vadiyi oyarak, dağın büyük bir büyüme atağı yaşamasına neden olan bir toprak kaybına yol açtı.
Deniz seviyesinden 29.031,69 feet (8.848,86 m) yükseklikteki Everest Dağı, Dünya'nın karadaki en yüksek zirvesidir. Ancak, University College London'ın Yer Bilimleri bölümünde araştırmacı olan çalışmanın eş yazarı Adam Smith, Live Science'a gönderdiği e-postada “olması gerekenden daha uzun” dedi. Himalayalar'da çoğu dağ zirvesi arasındaki yükseklik farkı yaklaşık 164 ila 328 fittir (50 ila 100 m). Ancak Everest, bir sonraki en yüksek dağ olan K2'den 820 fit (250 m) daha yüksektir. Smith, “Bu belki de ilginç bir şeyler olduğuna işaret ediyor” dedi.
GPS verileri Everest'in yılda yaklaşık 0,08 inç (2 milimetre) büyüdüğünü gösteriyor ki bu da dağ silsilesi için beklenen yükselme oranından daha yüksek. Bunun temel nedenini bulmak için araştırmacılar, Himalayalar'ın alışılmadık nehirlerinin yükselmeye neden olup olamayacağına baktılar.
Smith, “Arun Nehri L şeklinde aktığı için garip bir nehir” dedi. “Çoğu nehir, nispeten düz bir gövdeye ve gövdeye akan dallara (kollara) sahip ağaçlara benzer. Ancak Arun, 90 derece dönüp Himalayalar boyunca güneye doğru akmadan önce, memba kısmı boyunca E-W [doğudan batıya] akar. Bu durum, nehrin yakın zamanda biçim değiştirmiş ve belki de başka bir nehri 'yakalamış' olabileceğine işaret ediyor.”
Nature Geoscience dergisinde 30 Eylül Pazartesi günü yayınlanan çalışmada araştırmacılar, Çin, Nepal ve Hindistan'dan geçen Kosi Nehri ağının zaman içinde nasıl geliştiğini simüle etmek için sayısal modeller kullandılar. Daha sonra hangi simülasyonun en uygun olduğunu bulmak için modellerini mevcut topografya ile karşılaştırdılar.
Bulgular, Arun Nehri'nin (şu anda Kosi Nehri'nin ana kollarından biri) yaklaşık 89.000 yıl önce Kosi tarafından tutulduğunu gösteriyor. Yönü değiştirilen bu nehir, nehir erozyonunda bir artışa yol açarak Arun Nehri Geçidi'ni oluşturdu.
Araştırmacılara göre bu geçidin oluşması ve nehrin aşınması, çevredeki araziyi hafifletmek için yeterli kara kütlesini ortadan kaldırarak Everest'in yükselmesine neden olmuş olabilir. Modellere göre, yakalama olayından bu yana dağ 50 ila 164 feet (15 ila 50 m) arasında yükseldi.
Smith, nehrin yakalanmasına neyin sebep olduğunun belirsiz olduğunu söyledi. Smith, bunun bir nehrin diğerine doğru aşınması, Kosi Nehri'nin Arun Nehri'ne girene kadar geriye doğru aşınması ve bir kısmını “çalması” olabileceğini söyledi. Bir başka olasılık da bir buzul gölünün taşarak Kosi ve Arun nehirleri arasındaki doğal bariyeri ortadan kaldıran feci bir sele yol açmasıdır. Smith, “Hangi mekanizmanın daha olası olduğundan emin değiliz” dedi.
Smith, nehir ağı meydana gelen değişikliklere tam olarak yanıt verene kadar Everest'in büyümeye devam etmesi gerektiğini söyledi. Araştırmanın bir sonraki adımı, vadiye ve Arun Nehri'nin üzerinden aktığı diğer alanlara daha yakından bakmak olabilir. Bu, modelin kontrol edilebileceği yakalama olayı için tarihleri daraltmalarını sağlayacaktır.
Bu yazı LIVESCIENCE’ de yayınlanmıştır.
0 yorum