Çelyabinsk Gök Taşı Tozunda Daha Önce Görülmemiş Kristal Türü Bulundu

Şubat 2013'te Rusya'nın güneyinde patlayan bir gök taşının geride bıraktığı tozda "benzersiz morfolojik özelliklere" sahip karbon mikro kristalleri bulundu. 18 metre çapındaki Çelyabinsk meteoru atmosferin yükseklerinde parçalanarak dört gün içinde tüm gezegeni dolaşan bir toz bulutu oluşturdu.

Araştırmacılar, süperbolit tarafından geride bırakılan parçacıkların bir kısmını topladıktan sonra, toz haline gelmiş bu küçük gök taşı taneciklerinin daha önce hiç görülmemiş "egzotik" yapılara sahip karbon kristalleri içerdiğini görünce hayrete düştüler.

The European Physical Journal Plus'ta keşiflerini anlatan araştırma yazarları, "meteor tozunun derinlemesine bir incelemesi sırasında daha önce gözlemlenmemiş, birkaç mikrometre boyutunda benzersiz karbon kristallerinin bulunduğunu" belirtiyorlar.

Meteor gibi bir cisim Dünya atmosferine girdiğinde, yüksek sıcaklık ve basınç, küçük parçacıkların ana gövdeden ayrılarak bir gök taşı tozu bulutu oluşturmasına neden olur. Genellikle, bu ince malzeme atmosfere dağılır veya karasal toprakla karışır, bu da bilim insanlarının onu toplamasını ve incelemesini imkansız hale getirir.

Neyse ki, olay sırasında Çelyabinsk'teki hava, tozun bir kısmının yerdeki kar katmanları arasında sıkışmasına izin verdi ve bilim insanlarına bir kısmını geri kazanmak için bulunmaz bir fırsat tanıdı. İyi korunmuş taneleri normal bir mikroskop altında incelerken, araştırmacılar bazı tuhaf görünümlü kristaller fark etti ve elektron mikroskobu kullanarak daha yakından bakmaya karar verdi.

Yazarlar, bazı kristallerin “altıgen çubuk” yapısına sahip olduğunu açıklarken, “Bu cisimler yarı küresel simetriye sahip harika bir faset şekli gösterdi” diyor. Raman spektroskopisi ve X-ışını kırınımı kullanarak, kristallerin aslında merkezi bir "karbon nanokümesi"ni çevreleyen grafit katmanlarından oluştuğunu belirlediler.

Ekip, bu tür yapıların nasıl oluşmuş olabileceğini araştırmak için bir dizi moleküler dinamik simülasyonu yürüttü. Kristallerin gerçekten de, ya buckminsterfulleren adı verilen 60 karbon atomlu kafes benzeri bir küreden ya da poliheksasiklooktadekan adı verilen bir molekülden oluşan merkezi nanokümeler etrafında ortaya çıkabileceğini buldular.

Yüksek sıcaklık ve basıncın bu garip gök taşı kristallerinin oluşmasına yardımcı olduğu neredeyse kesin olsa da, bunların oluşumuna neden olan tam mekanizmalar gizemini koruyor.

Daha fazla çalışma, bilgimizdeki bu boşlukları aydınlatmaya yardımcı olabilir - şimdilik, yazarlar "gök taşı tozunda bulunan ve daha önce gözlemlenmemiş benzersiz yapıların, doğanın yeni materyalleri sentezlemek için sınırsız potansiyel gösterdiği" sonucuna varıyor.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.