Bilim İnsanları Erkeklerin Kadınlardan Neden Daha Uzun Boylu Olduğuna Dair Gizli Bir İpucu Keşfetti

Pennsylvania'daki Geisinger Sağlık Bilimleri Koleji'nden bilim insanlarının liderliğindeki bir ekip, üç büyük halk sağlığı veri tabanını tarayarak olağandışı kromozom kombinasyonlarına sahip 1.225 yetişkin buldu.

Kombinasyonlar her yetişkinin boyuna göre istatistiksel olarak modellendi ve SHOX (kısa boy homeobox) geni olarak bilinen hem X hem de Y kromozomlarında bulunan bir dizinin etkisinde ilginç bir fark ortaya çıktı.

Tipik bir erkek hücresindeki X ve Y kromozomlarının aksine, tipik bir kadın hücresindeki iki X kromozomundan biri ('inaktif' X kromozomu veya kısaca Xi olarak bilinir) komplikasyonları önlemek için düşük kapasitede çalışma eğilimindedir.

Veriler, Y kromozomunun inaktif X kromozomundan daha fazla SHOX 'etkisi' sağladığını ve ortalama olarak fazladan 3,1 santimetre (1,2 inç) yüksekliğe katkıda bulunduğunu gösterdi.

SHOX geninin bir rol oynuyor olabileceğini bir süredir biliyorduk. Ancak bu çalışma, kısmen mutasyona uğramış X kromozomuna kıyasla Y kromozomunda ne kadar meşgul olduğu arasındaki farkı özellikle ölçmektedir.

Araştırmacılar yayınladıkları makalede “Bu bulgu, kadınlarda SHOX ifadesinin azalmasının cinsiyetler arasında net bir boy farkına yol açtığı hipoteziyle tutarlıdır” diye yazıyor.

Araştırmacılar bu farkın, diğer faktörlerin (yaşadığınız ülkenin zenginliği dahil) yanı sıra, XY kromozomlu erkekler ile XX kromozomlu kadınlar arasındaki ortalama boy farkının yüzde 22,6'sını oluşturduğunu hesapladılar.

Bu çalışmada kullanılan üç sağlık veritabanında (biri İngiltere'den ve ikisi ABD'den), erkekler ve kadınlar arasındaki ortalama boy farkı 12,85 ila 13,72 santimetre arasında çıkmıştır.

Araştırmacılar, “Bu sonuçlar, Y kromozomunda Xi kromozomuna göre daha yüksek SHOX ekspresyonunun erkeklerde kadınlardan daha uzun boyla sonuçlandığı ve boy için insan cinsel dimorfizmini büyük ölçüde açıkladığı hipoteziyle tutarlıdır” diye yazıyor.

Boy uzunluğu sadece kısmen genetiğe bağlıdır, uzun boylu ebeveynlerin daha uzun boylu çocuklara sahip olma olasılığı daha yüksektir. Testosteron da dahil olmak üzere (erkeklerde kadınlardan çok daha fazla bulunan) hormon seviyelerinin de ne kadar uzun boylu olacağımızı belirlemede rol oynadığı düşünülmektedir.

Bu araştırma, cinsiyetler arasındaki fenotip (gözlemlenebilir özellikler) farklılıklarının yanı sıra cinsiyetleri farklı şekilde etkileyen hastalıklar ve bozukluklarla ilgili gelecekte yapılacak her türlü çalışma için faydalı bir başlangıç noktası olabilir.

Örneğin, Alzheimer hastalığı gibi rahatsızlıklar kadınlarda daha yaygındır ve bunun çok sayıda karmaşık nedeni olması muhtemeldir.

Boy uzunluğunda olduğu gibi, genetik ve hormonlar arasında ayrım yapmak bazı yararlı bilgiler sağlayacaktır.

Araştırmacılar, “Cinsiyetle ilişkili hormonların etkilerinin genomik varyasyondan ayrıştırılması, otoimmün, kardiyovasküler ve nörogelişimsel psikiyatrik bozukluklar da dahil olmak üzere gözlenen cinsiyet farklılıkları olan tıbbi durumların patogenezine ilişkin yeni bilgiler sağlayabilir” diye yazıyor.

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.