41.000 Yıl Önce Dünyanın Eğik Manyetik Alanı Auroraları Ekvatora İtti
41.000 Yıl Önce Dünyanın Eğik Manyetik Alanı Auroraları Ekvatora İtti

Muhteşem bir kuzey ışıkları gösterisiyle gözlerinizi kamaştırmak istiyorsanız, en iyi seçeneğiniz Kuzey Kutbu yakınında gökyüzünü izlemek. Ancak 41.000 yıl önce, Dünya'nın manyetik alanının bozulması, ekvatorda dolaşan Auroralara neden olduğunda durum böyle değildi.

Laschamp olayı veya Laschamp gezisi olarak bilinen bu jeomanyetik problem sırasında, gezegenin manyetik kuzeyi ve güneyi zayıfladı ve manyetik alan kendi ekseni üzerinde eğildi ve eski gücünün bir kısmı azaldı.

Bu, normalde yüksek enerjili güneş parçacıklarının akışını kuzey ve güney kutuplarına doğru yönlendiren manyetik çekimi azalttı; burada, gece gökyüzünü kuzey ve güney ışıkları olarak aydınlatmak için atmosferik gazlarla etkileşime girdiler.

Bilim adamlarının 16 Aralık Perşembe günü düzenlediği yıllık konferansta bildirdiğine göre, manyetik alanın orijinal gücüne ve eğimine dönmesi yaklaşık 1.300 yıl aldı ve bu süre zarfında auroralar tipik olarak hiç görülmedikleri ekvatora yakın enlemlere saptılar.

Michigan Üniversitesi İklim ve Uzay Bilimleri Bölümü'nde doktora adayı olan sunucu Agnit Mukhopadhyay AGÜ konferansında yaptığı açıklamada, bu yoğun jeomanyetik değişim döneminin, gezegenin bazı bölgelerindeki yaşam koşullarını etkileyen Dünya atmosferindeki değişiklikleri de şekillendirmiş olabileceğini söyledi.

Dünyanın manyetik alanı, gezegenimizin erimiş çekirdeğinin çalkalanmasından doğar. Dünya'nın merkezine yakın metalik çalkantı ve gezegenin dönüşü birlikte yüzeyde kuzey ve güneyde manyetik kutuplar oluşturur; manyetik alan çizgileri kutupları kavisli yaylarda birbirine bağlar.

NASA'ya göre bunlar, gezegeni uzaydan gelen radyoaktif parçacıklardan koruyan manyetosfer olarak da bilinen koruyucu bir bölge oluşturur. Manyetosfer ayrıca, Dünya'nın atmosferini güneş rüzgârı veya güneş tarafından dışa doğru fırlatılan parçacıklara karşı yıpranmaktan korur.

Dünyanın güneşe bakan tarafında, manyetosfer, Dünya'nın yarıçapının yaklaşık 6 ila 10 katı kadar sıkışır. NASA'ya göre, Dünya'nın gece tarafında, manyetosfer uzaya doğru akar ve yüzlerce Dünya uzunluğuna kadar uzayabilir.

Mukhopadhyay, ancak yaklaşık 41.000 yıl önce manyetosferin gücünün "bugün bilinen değerlerin yaklaşık yüzde 4'üne" düştüğünü ve yana doğru eğildiğini söyledi. Hatta "Geçmişte yapılan birkaç araştırma, manyetosferin gündüz tarafında tamamen ortadan kalktığını öngördü" diye ekledi.

Mukhopadhyay ve meslektaşları, bu sonucu keşfetmek için farklı modellerden oluşan bir zincir kullandılar. İlk olarak, Laschamp olayı sırasında bir manyetik alan simülasyonuna volkanik verilerin yanı sıra antik kaya çökellerinden gelen gezegenin manyetizması hakkındaki verileri yüklediler.

Bu verileri manyetosferin güneş rüzgarı ile etkileşimlerinin simülasyonları ile birleştirdiler, ardından bu sonuçları, auroraları oluşturan güneş parçacıklarının iyon basıncı, yoğunluğu gibi parametrelerini analiz ederek aurora'nın konumunu, şeklini ve gücünü hesaplayan başka bir modele aktardılar.

Mukhopadhyay, bilim adamlarının bu tekniği "jeo-uzay sistemini simüle etmek ve aurora'nın konumu ile birlikte manyetosferik konfigürasyonları tahmin etmek için" ilk kez kullandıklarını söyledi.

Ekip, manyetosferin Laschamp olayı sırasında Dünya'nın yarıçapının yaklaşık 3,8 katına kadar küçülmesine rağmen, asla tamamen kaybolmadığını buldu. Bu azalan manyetik güç döneminde, daha önce kuzey ve güney olarak konumlanan kutuplar ekvator enlemlerine doğru hareket etti ve onları auroralar izledi.

Mukhopadhyay, "Jeomanyetik eğim, coğrafi kutuplardan önemli ölçüde çarpıktı" dedi. "Bu, auroral akışın manyetik kutupları takip etmesine ve Dünya'nın coğrafi kutup bölgelerinden ekvator enlemlerine taşınmasına neden oldu."

Mukhopadhyay'ın belirttiğine göre, önceki çalışmalar, Laschamps olayının gezegeni çevresel bir krize sokarak tarih öncesi Dünya'daki yaşanılabilirliği etkilemiş olabileceğini ve yaptıkları modellemelerin de böyle bir sonucu gösterdiğini bildirdi.

Bu yılın başlarında, diğer araştırmacılar da zayıflamış bir manyetosferin güneş rüzgarları tarafından kolayca nüfuz edilebileceğini, bunun da hasarlı bir ozon tabakasına, iklim değişikliğine ve yok oluşlara yol açacağını ve hatta belki de geçmişte, Neandertallerin Avrupa'da yok olmasına katkıda bulunmuş olduğunu keşfettiler.

Mukhopadhyay, bulgularının Laschamp'ın manyetik alan değişiklikleri ile Dünya üzerindeki ciddi ekolojik yansımaları arasında bir neden-sonuç ilişkisini kanıtlamasa da, modellerin gelecekte böyle bir bağlantı kurabilecek araştırmalar için önemli bir bakış açısı sunduğunu söyledi.

Fizikist
Türkiye'nin Popüler Bilim Sitesi

0 yorum