Tüysüz Köstebek Faresi, Oksijenin Yetersiz Olduğu Ortamlarda Bitkiye Dönüşüyor

Oksijenden mahrum, tüysüz köstebek fareleri tıpkı bitkilerin yaptığı gibi fruktoz şekerini işleyerek hayatta kalabilirler. Hayvanların bunu nasıl yaptıklarını anlamak, kalp krizi, felç gibi oksijenin ani mahrumiyetinden kaynaklı bu acı dolu krizleri yaşamış hastaların tedavilerine yardımcı olacağı varsayılıyor.

“Tüysüz köstebek fareleri hakkındaki henüz yeni olmasına rağmen göze çarpan bu buluş, diğer kemirgenlerden daha uzun süre yaşayan soğukkanlı memelilerin nadiren de olsa hastalığa yakalandığı ve çok acı hissetmediklerini” söyleyen Thomas Park, Chicago’da bulunan Illinois Üniversitesi’nin Biyoloji Bölümü’nde profesörlük yapmaktadır; bunun yanı sıra Chicago Illinois Üniversite’sinden araştırma takımının uluslararası öncüsüdür.  

İnsanoğlu, laboratuvar fareleri ve diğer tüm bilinen memelilerin beyin hücreleri oksijen açlığına maruz kaldığında, memeliler enerji kaybetmeye ve hücreler ise ölmeye başlar. Ama tüysüz köstebek farelerinin her zaman yedek planı vardır. Onların beyin hücreleri, sadece bitkiler tarafından kullanılan metabolik yol vasıtasıyla oksijensiz halde enerji üreten fruktozu yakmaya başlar ya da bilim adamları böyle düşündü.

Yeni çalışmada, araştırmacılar tüysüz köstebek farelerini laboratuvarda düşük oksijen koşullarına maruz bıraktılar ve kan dolaşımında çok fazla miktarda fruktoz açığa çıktığını saptadılar. Bilim insanlarının bulduğu fruktoz, diğer tüm memelilerin bir tek bağırsak hücrelerinde bulunan moleküler fruktoz, pompa vasıtasıyla beyin hücrelerine enjekte edildi.

“Tüysüz köstebek fareleri, kolay bir şekilde metabolizmanın bazı temel yapı taşlarını düşük oksijen koşullarına hoşgörülü yaklaşmak için yeniden düzenledi” diyen Park, 18 yıl ilginç türler üzerinde çalıştı.

Dakikalar içerisinde bir insanı öldürmeye yetecek düşüklükteki oksijen seviyesinde, tüysüz köstebek fareleri en az beş saat yaşamını sürdürmeye devam edebilir. Hareket durumunu koruyup, enerji tasarrufu için solunum hızını ve nabzını hatırı sayılır derecede yavaşlatırlar ve ortamdaki oksijen seviyesi tekrar solunum için yeterli olana kadar fruktoz kullanımına başlarlar.

Tüysüz köstebek fareleri, oksijen yoksunluğunda hayatta kalmak için hareketsiz yaşama ilkesini kullanan tek bilinen memelidir. Bilim insanları da, tüysüz köstebek farelerinin oksijen yetersizliğinin bir başka ölümcül yönünden korunduğunu göstermiş oldular. Ki bu, akciğerlerde sıvı artışı, yüksek irtifada dağcılara acı veren pulmoner ödem olarak da adlandırılır.

Bilim insanları, tüysüz köstebek farelerinin olağanüstü metabolizmalarının onların zayıf oksijenli oyuklardaki yaşamlarına adaptasyon olarak nitelendiriyor. Diğer yeraltı memelilerinin aksine, tüysüz köstebek fareleri aşırı kalabalık ortamlarda, tıka basa dolu yüzlerce koloniye sahip yandaşlarıyla yaşar. Havasız tünellerde birlikte yaşayan birçok hayvanla, oksijen tüpleri hızlıca tüketilmektedir.  

Kaynak
Naked mole-rats 'turn into plants' when the oxygen is low
https://www.sciencedaily.com/releases/2017/04/170420141844.htm