Mars'taki Etkileyici Toz Fırtınaları Şaşırtıcı Bir Şekilde Dünya Benzeri Bulutlara Sebep Oluyor

Mars'ta tanıdık bir şey görüldü. Güneş'ten dördüncü gezegen, yüzde 95 karbondioksit içeren bir atmosfere sahiptir; bu onu çok soğuk ve kuru yapar, bu da Dünya'nın sıcak ve nemli atmosferini oluşturan nitrojen ve oksijenin tam tersidir. Farklılıklarına rağmen, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), hem Mars'ın hem de Dünya'nın benzer bulut desenlerine sahip olduğunu düşünüyor ve aynı şekilde oluştuklarını öne sürüyor.

ESA'nın Mars Express’i ve NASA'nın Reconnaissance Orbiter’ı, 2019 baharında Mars'ın Kuzey Kutbu yakınlarında meydana gelen iki toz fırtınasını kaydetti. İlkbahar, Mars'ta yüksek toz fırtınası aktivitesi dönemidir. Görsel İzleme Kamerası (VMC) görüntüleri, fırtınaların tekrarlanan döngülerde meydana geldiğini ve kaybolduğunu ve bazen ortak şekiller gösterdiğini gösteriyor. Yüksek Çözünürlüklü Stereo Kamera kullanılarak 100 ila 2.000 kilometre uzunluğundaki spiral şekiller görülebiliyor ve bunlar Dünya'nın orta ve kutup enlemlerinde görülebilen ekstratropikal siklonlarınkine benzer bir kökene sahip.

ESA'nın Mars Express proje bilimcisi Colin Wilson, bir açıklamada, “Dünya üzerinde Mars benzeri bir atmosfer düşünüldüğünde, kolayca kuru bir çöl veya kutup bölgesi düşünülebilir. O halde, toz fırtınalarının kaotik hareketini takip ederek, Dünya'nın nemli, sıcak ve kesinlikle Mars benzeri olmayan tropik bölgelerinde meydana gelen süreçlerle paralellikler kurulabilmesi oldukça beklenmedik bir durum." yorumunda bulundu.

Görüntüler ayrıca Mars'taki bulutların dokusunun Dünya'daki bulutlarınkine benzer olduğunu da ortaya koyuyor. Mars'taki toz fırtınaları, çakıl taşları gibi düzenlenmiş, düzenli aralıklarla yerleştirilmiş çok sayıda daha küçük bulut hücrelerinden oluşur. Bu doku, daha küçük bulut ceplerinin merkezinde daha sıcak hava yükseldiğinde kapalı hücre konveksiyonu ile oluşturulur. Dünya'da olduğu gibi, bu daha sıcak hava bulutları oluşturur, ancak Mars'ta yükselen hava su değil, toz içerir. Güneş, yükselen tozlu havayı ısıtarak, daha az toz yüklü alçalan havayla çevrelenmiş hücreler oluşturur. Bu, gördüğünüz desenin ortaya çıkmasına neden olur.

 

Toz bulutlarının gölgelerini ölçerek ve bunu Güneş'in konumuyla birleştirerek, Mars yüzeyinin üzerindeki bulutların yüksekliğini ölçmek mümkündür. Araştırmacılar, tozun yerden yaklaşık 6-11 kilometre yükseğe ulaşabildiğini bulmuşlardır.

Universidad del País Vasco'dan, VMC bilim ekibine liderlik eden ve yeni analizi sunan makalenin baş yazarı Agustín Sánchez-Levaga, "Mars'taki toz fırtınalarının öngörülemeyen davranışlarına ve eşlik eden şiddetli rüzgarlara rağmen, karmaşıklıkları içinde cepheler ve hücresel konveksiyon desenleri gibi organize yapıların ortaya çıkabildiğini gördük." diye açıklıyor.

Mars'taki toz fırtınalarını izlemek, InSight gibi güneş enerjisiyle çalışan görevlerin Kızıl Gezegen'de hayatta kalmasına ve Mars hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenmesine yardımcı olmak için hayati önem taşır.

Makale Icarus'ta yayınlandı.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.