Mars Sample Return Görevi Hakkında Bildiğimiz Her Şey

NASA ve Avrupa Uzay Ajansı'nın Mars'ı incelemek için çok iddialı bir planı var. Şimdiye kadar gönderilen keşif ve iniş araçları Kızıl Gezegeni incelemede harikalar ancak laboratuvarlarımızda sahip olduğumuz imkanlarla kıyaslanamazlar. Bu yüzden, iki uzay ajansı Mars'tan parçalar toplamayı ve onları Dünya'ya geri getirmeyi planlıyor. Bu örneklerin bilimsel değeri çok yüksek ve ekipler şimdiden onları kirlenmeden nasıl güvende tutabileceklerini anlamaya çalışıyor.

Görev hala ayrıntılı olarak planlanıyor olsa da, zaten iyi giden bir kısım var. NASA'nın Perseverance'ı, daha sonra Dünya'ya getirilecek olan örnekleri özel kaplarda topluyor. Keşif aracı, 43 örnek tüpü ile donatılmıştır ve ilk örnekleme hatasına rağmen, örnek toplamada çok başarılı oldu, kaplardan birini atmosferden gelen gazla ve diğer on kabı özellikle ilginç kayalar veya toprakla doldurdu.

Görevin bir sonraki aşaması, 2028'de fırlatılması ve 2029'da varması planlanan, Sample Retrieval Lander'ın fırlatılması olacak. Görev planı başlangıçta bir keşif aracının Perseverance'tan örnekleri toplamaya gitmesini gördü, ancak Ingenuity'nin olağanüstü başarısı göz önüne alındığında, iki küçük helikopter kurye olarak gönderilecek. Uçan araçlar, kapları, yörüngeye çıkaracak Mars Ascension Vehicle’a (MAV) taşıyacak.

Lockheed Martin'deki Mars Sample Return program yöneticisi Brian Hinde, IFLScience'a, "Başka bir gezegenden bir fırlatma aracı fırlatacağımız için gerçekten heyecanlıyız. Bu, bir parçası olmak ve çözüm bulmak için harika bir şey.” dedi. "Olması gereken tüm ilk şeyleri, tüm zorlukları hayal edebilirsiniz."

Mars'tan fırlatmayı gezegenimizden fırlatmaktan daha kolay hale getirecek birkaç şey var. Yerçekimi, burada sahip olduğumuzun sadece üçte biri ve Dünya'nın hacminin sadece yüzde biri kadar bir atmosfere sahip olmak da kesinlikle yardımcı olacaktır. Ancak buradaki roketler sağlam beton tabanlardan fırlatılır ve Mars'ta bunlardan hiçbiri yoktur. Mevcut fikir, MAV'ı birkaç metre havaya fırlatmak ve ardından motorunu ateşleyerek uzaya uçmak. Daha sonra Earth Return Orbiter ile buluşacak, bu da onları 2033'te varmak üzere Dünya'ya geri getirecek.

 

Daha Önce Gelenler Sayesinde Güvende Olmak

Mars Sample Return görevi çığır açıcı bir teknik ve bilimsel başarı olsa da, NASA'nın veya başka bir ajansın Güneş Sistemi'nin başka yerlerinden ilk örnek toplaması değil. Hem Rusya hem de Çin, Ay'a örnek toplama sondaları gönderdi. Japonya, Hayabusa ve Hayabusa2 görevlerine asteroit örnekleri toplattı ve NASA daha önce Genesis ile güneş rüzgarı parçacıkları ve Stardust ile kuyruklu yıldız materyalleri koleksiyonuna sahip oldu, ikisi de Mars Sample Return görevinin bırakılacağı Utah Test ve Eğitim Alanı’na indi.

Mars Sample Return görevinin bilgilendirilmesinde rol oynayan başka bir görev daha var: OSIRIS-REx. Gelecek 24 Eylül'de, asteroit Bennu'dan toplanan maddeyi içeren bir kapsül, yine Utah Test ve Eğitim Alanı’nda Dünya'ya inecek.

Örnek, yeterince yavaşlamak için bir paraşüt kullanarak yarı yumuşak bir inişle geldiğinden, olası Dünyasal kirlenmeden koruyan bir kap içine kapatılır. Yere indiğinde, kapsül işleneceği geçici bir temiz odaya taşınacak; ısı kalkanı ve arka kabuk çıkarılacak ve örnek kabından oksijen ve nemi uzaklaştırmak için nitrojen kullanılacak, daha sonra da Johnson Uzay Merkezi’ne gönderilecek.

Lockheed Martin'in OSIRIS-REx görev operasyonları yöneticisi Sandy Freund, IFLScience'a, "Bilim kabının açılacağı yer burası. Özel bir temiz odada ve bir eldivenli kabin içinde açılacak.” dedi. "Örneğin ilk kez açığa çıkarılması, Houston'da olacak."

OSIRIS-REx ekibi şimdi, kapsülün alınmasının başarılı olduğundan ve değerli kargosunun bilim insanları onu incelemeye başlayana kadar güvende tutulabileceğinden emin olmak için tüm prosedürler üzerinde çalışıyor. Freund, daha önce NASA'nın örnek dönüş görevleri Genesis ve Stardust için uçuş ve tasarım ekibinde çalışmıştı.

Hinde, IFLScience'a, "Örnekleri eve her getirdiğimizde, bugüne kadarki getirilerden yararlanıyoruz. Neyin işe yaradığı, lojistiğin en iyi nasıl çalıştığı, kurtarma prosedürlerinin neler olduğu, güvenliği nasıl devreye soktuğumuz açısından bu bilginin Sample Return akışımıza dahil olmasını bekliyorum." diye açıkladı. "Sandy ve ekibinin yaptığı işten Mars Sample Return'e akacak çok fazla geçiş ve öğrenme olmasını bekliyorum."

 

İniltiyle Değil Gümbürtüyle

Ayrıntılar için on yıl erken olsak da, muhafaza prosedürünün oldukça benzer olması bekleniyor: Perseverance tarafından doldurulmuş değerli kapları en güvenli temiz odalarda açmak üzere almak. İki görev arasında farklı olacak bir şey dönüş kapsülü tasarımı.

Görevin çok karmaşık olduğu ve karmaşıklıkların başarısızlık olasılığını artırdığı göz önüne alındığında, ekip, dönüş kapsülünü basitleştirmeye odaklanıyor. Örnekler korunacak, ancak mevcut plan sert bir inişle gelmek.

Hinde, “Dönüş aracımızda aviyoniklerimiz yok, kontrol sistemlerimiz yok. Aslında plan paraşütle atlamak değil, sadece inmek. Çöle saatte yaklaşık 90 mil [saatte 144 kilometre] hızla çarpmayı planlıyoruz.” diye açıkladı.

Diğer tüm görevlerde olduğu gibi, işler değişebilir. Ne de olsa on yıl, uzay görevlerinde çok uzun bir süre. Ayrıntılar ne olursa olsun, keşif potansiyeli muazzam olmaya devam ediyor, dolayısıyla bu örnekleri alma isteği var. Ekipler sadece bir yol bulma üzerinde çalışıyor.

Curiosity'den Sorumlu Yardımcı Proje Bilimcisi Dr. Abigail Fraeman daha önce IFLScience'a, "Çok şey öğreneceğiz çünkü Perseverance'ın topladığı örneklerin nereden geldiğini biliyoruz. Ve bunları bir bağlama oturtmak, kraterin yüzeyinin yaşıyla ilgili modeller yapmak gibi şeyler yapmamıza yardımcı olacak." dedi.

"Güneş sisteminde daha önce hiç görmediğimiz bir döneme bir göz atmamızı sağlayacak ve yaşam bulamasak bile çok fazla inanılmaz şey öğreneceğiz."

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.