Devasa Bir Taş Üzerinde Bulunan 123 Maya Glifi Kayıp Şehrin Sırlarını Ortaya Çıkarıyor

Orada, antik, uzun süredir terk edilmiş Maya şehri Cobá'da, yükselen Nohoch Mul piramidinin yakınında, bir zamanlar kutsal bir havuzun tabanı olan yerde saklanmış büyük bir taş levha bulundu. Bu levhayı bu kadar özel kılan, üzerinde taşıdığı şeydir: yüzeyine özenle oyulmuş 123 gliften oluşan bir yazıt.

İlk incelemeler, gliflerin MS 12 Mayıs 569'da Keh Witz Nal veya “Geyik Dağı” olarak adlandırılan bir kasabanın kuruluş tarihini tanımladığını göstermektedir. Ayrıca daha önce bilinmeyen bir Maya hükümdarının adını da vermektedirler: K'awiil Ch'ak Chéen, Maya yıldırım tanrısı K'awiil'i çağrıştıran bir isimdir.

Diğer glifler Cobá'yı kurduğu düşünülen tanrılara atıfta bulunmaktadır; bunların arasında sayısız neslin efendisi Bolón Tz'akab Ajaw da vardır.

Günümüzde Quintana Roo eyaletinde, Yucatán Yarımadası'nın doğu tarafında yer alan bir zamanların görkemli, şimdinin harabe şehri Cobá, Mayalar tarafından M.Ö. 50 gibi erken bir tarihte inşa edilmiş ve en son binalar MS 1200 ile 1500 yılları arasında inşa edilmek üzere 1.500 yılı aşkın bir süre boyunca kesintisiz olarak iskân edilmiş olabilir. Zirvede olduğu dönemde, tahminen 50.000 nüfusa sahip, gelişen bir kültür merkeziydi.

Hâlâ Maya adını taşıyan birkaç arkeolojik alandan biri olan Ko'ba a, dalgalı sular anlamına gelen bir isimdir ve bir zamanlar orada yaşayan Mayaların ruhani ve estetik yaşamları hakkında çok şey ortaya koyan gravür ve heykellerle doludur.

Alandaki kazılar çok dikkatli ve özenli bir şekilde yürütülmektedir ve Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü (INAH), şehrin ormana ve zamana yenik düşmüş anıtlarını ortaya çıkarmak ve restore etmek için zaman ayırmaktadır.

Bir zamanlar bir havuz olan yerin dibinde keşfedilen taş levha oldukça çarpıcı. Taş 11 metrekarelik (118 feet kare) bir alanı kaplıyor ve yüzeyine taşın şekline uygun L şeklinde bir düzenlemeyle özenle oyulmuş glifler bulunuyor.

Daha önce Cobá'nın, aralarında biri 40 yıl hüküm sürmüş üç kadının da bulunduğu 14 hükümdarı tespit edilmişti. Ağır stilize edilmiş yazıda yer alan yeni bilgilerle araştırmacılar, bu hükümdarların çoğunun tanrı K'awiil'in adını benimsediğini doğrulayabildiler.

Yazıt üzerinde daha derinlemesine bir çalışma yapılacak, ancak arkeoloji ekibi şimdilik taşı su ve erozyondan daha fazla zarar görmemesi için restore etmeye ve korumaya odaklanmış durumda.

Detaylı, yüksek çözünürlüklü bir 3D konstrüksiyon yapılmıştır ve taşa daha fazla zarar vermeden daha fazla çalışma yapılmasına olanak sağlayacaktır.

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.