JWST'nin Yörüngedeki İlk Yılından En İyi Yedi Görüntüsü
Yıl sonu, bu muhteşem aletin astronomik sahneye girişinin öne çıkan anlarını gözden geçirmek için iyi bir zaman gibi görünüyor.

JWST, görüntülerinin güzelliğiyle dünyayı büyüleyerek ve rekor sürede yayınlanan şaşırtıcı sayıda bilimsel makalenin temelini oluşturarak bilimde bu yılın yıldızı oldu. Öne çıkan bazı anlara bakarken, yalnızca bir yıldan biraz fazla bir süredir yörüngede olduğunu ve bu sürenin yarısında tam kapasiteyle çalıştığını hatırlamak önemlidir.

Halk arasında muhtemelen en popüler fotoğraf, bu makalenin başlık resmi olan Karina Bulutsusu olmuştur. Bulutsu, resmi olarak NGC 3324 olarak bilinen bir yıldız oluşum bölgesidir. Hidrojeni kaynaştırmaya yeni başlayan yıldızlar, JWST'nin faaliyet gösterdiği çok sayıda kızılötesi dalga boyunu serbest bırakır ve bunlar aynı zamanda bulutsunun tozuna nüfuz ederek yıldızları her zamankinden çok daha genç görmemizi sağlar. Ultraviyole radyasyon ve güçlü yıldızlardan gelen yıldız rüzgarları tarafından oyulmuş boşluğun duvarlarında bir yamaç görünümü, Kozmik Uçurumlar takma adını kazanmıştır.

Ünlü Yaratılış Sütunları, Karina Bulutsusu'na benzer bir yıldız rüzgarları ve radyasyon tarafından şekillendirilen gaz bulutları örneği sağlar. Ancak bu durumda, her şey yıldızlarla dolu bir arka plana karşı durur ve gaz, bazılarını yakalamak için uzanan bir el gibi görünür.

The pillars of creation look amazing enough, the stars they seem to be trying to catch add an extra level. Image Credits: NASA, ESA, CSA, STScI; Joseph DePasquale (STScI), Anton M. Koekemoer (STScI), Alyssa Pagan (STScI).

Yaratılış Sütunları yeterince muhteşem görünüyor, yakalamaya çalıştıkları yıldızlarsa ekstra bir seviye katıyor.

 

Dört uzay aracı Jüpiter'i ziyaret ettikten ve ikisi onu keşfetmek için yıllar harcadıktan sonra, JWST'nin en az 600 milyon kilometre öteden ekleyecek fazla bir şeyi olmayacağını düşünebilirsiniz. Ancak, JWST'nin kızılötesi işlemleri ve taşıdığı olağanüstü aletler, Güneş Sistemi’nin en büyük gezegenini (kelimenin tam anlamıyla) yepyeni bir ışıkta görmemizi sağladı. Dikkatlerin çoğu, JWST'nin, gaz devinin bulutları hakkında ne ortaya çıkardığı üzerindeydi, ancak aşağıdaki görüntü bize gezegenin ayları, halkaları ve aurorasının olağanüstü bir görüntüsünü de verebileceğini gösteriyor.

Jupiter in infrared, its aurora, two inner moons, its faint rings and even the diffraction of the auroraImage Credit: NASA, ESA, CSA, Jupiter ERS Team; image processing by Ricardo Hueso (UPV/EHU) and Judy Schmidt.

Kızılötesinde Jüpiter, aurorası, iki iç ayı, soluk halkaları ve hatta auroranın kırınımı.

 

Titan, insanlığın, başlıca Cassini görevi ve Huygens Lander aracılığıyla, yakından gördüğü başka bir dünyadır. Güneş Sistemi’nde önemli bir atmosfere sahip tek ay olan dev uydu, kendi "Dragonfly" uzay aracına sahip olmaya hazırlanıyor, ancak bu arada JWST bir deniz gözlemledi ve bulutların hareketlerini kaydetmek için Hawaii'deki Keck Gözlemevi ile birleştirdi.

Titan as seen by the JWST's NIRCam (left) and a composite image on the right

JWST'nin NIRCam'iyle görülen Titan (solda) ve sağda birleşik bir görüntü.

 

Wolf-Lundmark-Melotte, JWST'nin tek tek yıldızları çözebileceği kadar yakın bir cüce galaksidir, kendi galaksimizin ötesinde nadir bir durum. Samanyolu'nun yıldızlarının bir kısmı kadarına sahip olmasına rağmen, küçük galaksi, JWST tarafından görüntülendiğinde sağdaki çarpıcı görüntüyü sağlayacak kadar sıkıca doludur ve karşılaştırma için artık kullanılmayan Spitzer uzay teleskobunun aynı alan görüntüsü soldadır.

Wolf-Lundmark-Melotte as seen by Spitzer left and the JWST right

Wolf-Lundmark-Melotte, Spitzer (solda) ve JWST (sağda) tarafından görüldüğü gibi, kızılötesi astronominin ne kadar ilerlediğini gösteriyor.

 

Wolf-Rayet yıldızları aşırı sıcak yıldızların bir kategorisidir - bazılarının yüzeyleri Güneş'inkinden neredeyse 40 kat daha sıcaktır. Dış hidrojenlerini kaybeden bu yıldızlar artık helyumu ve hatta daha ağır elementleri kaynaştırırlar. Wolf-Rayet 140, yıldız bir ikili çiftin parçası olduğundan özel bir durumdur. İkisi birbirinin yörüngesinde dönerken, sekiz yıllık bir döngüde ağaç halkalarına benzeyen ve çiftin geçmişini ortaya çıkarmada benzer bir rol oynayan tozları serbest bırakırlar. Halkalar zaten biliniyordu ve çiftin erken bir JWST hedefi olarak seçilmesinin bir nedeniydi, ancak 3D geometri ve görünür kabukların sayısı gözlemcileri hayrete düşürdü.

A helium-burning Wolf-Rayet star in a binary pair with another star releasing dust on an eight year cycle revealing the system's history. Image credit: NASA, ESA, CSA, STScI, JPL-Caltech

Helyum yakan bir Wolf-Rayet yıldızı, başka bir yıldızla ikili çift halinde, sekiz yıllık bir döngüde toz salarak sistemin geçmişini ortaya çıkarıyor.

 

Bazen görüntülerin gözler için bir ziyafet ve bilim insanları için bir kazanç olması arasında bir ilişki vardır, ancak bu her zaman böyle değildir. Uzay teleskobunun güneş sistemimizin ötesindeki bir gezegenden aldığı ilk görüntü, Exeter Üniversitesi'nden Dr. Sasha Hinkley tarafından, "Sadece Webb için değil, genel olarak astronomi için de bir dönüşüm anı." olarak tanımlandı. Ancak, bakması pek de heyecan verici değil.

Diğer aşırılık için, Webb'in İlk Derin Alanı’nı geçmek zor. Başkan Biden'ın bunu, 11 Temmuz'da, diğer dört görselden bir gün önce, yayınladığı ilk görsel yapmasının bir nedeni var.

The JWST deep field includes the most distant galaxies we have ever seen, amplified by a powerful gravitational lens. Some of the galaxies are so distant they challenge standard cosmology. Image credit: NASA, ESA, CSA, and STScI

JWST derin alanı, şimdiye kadar gördüğümüz en uzak galaksileri içerir ve güçlü bir kütleçekimsel mercek tarafından güçlendirilir.

 

Alan, ön plandaki galaksilerin sağladığı kütleçekimsel merceğin yardımıyla şimdiye kadar görülen en uzak galaksileri içerir ve bu nedenle bir makale selini başlatmıştır. Bununla birlikte, astronomik bilgi düzeyi ne olursa olsun herkesin saatlerce bakabileceği ve her zaman yeni bir şeyler bulabileceği bir şeydir.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.

Fizikist
Türkiye'nin Popüler Bilim Sitesi

0 yorum