Hubble ve JWST İlk Kez Aynı Olayı İzledi: DART’ın Bir Asteroide Çarpması

Uzay gözlemevlerinin iki devi - Hubble ve JWST - NASA'nın DART görevinin bu hafta başlarında kasıtlı olarak bir asteroide çarptığı anı yakaladı. Bu simgesel teleskop çifti, aynı göksel hedefi aynı anda gözlemlemek için ilk kez kullanıldı ve ortak çalışmaları, bu tarihi görevin nasıl geliştiğine ışık tutmaya şimdiden yardımcı oluyor.

Pazartesi günü, türünün ilk örneği olan gezegensel savunma görevi, mürettebatsız bir uzay aracının, Didymos adlı 780 metrelik daha büyük bir asteroidin yörüngesinde dönen, sadece 160 metre çapında küçük bir cisim olan asteroit uydusu Dimorphos ile çarpıştığını gördü.

Amaç, varsayımsal olarak Dünya'ya doğru gidiyorsa, bir asteroidin rotasını değiştirmenin mümkün olup olmadığını görmekti. NASA Yöneticisi Bill Nelson'ın sözleriyle, görev "gezegen savunması için eşi görülmemiş bir başarıydı."

Çarpma oldukça büyük bir heyecana neden oldu. Yepyeni Hubble ve JWST görüntüleri, çarpmanın, ejecta adı verilen önemli bir uçan enkaz parlaması ile sonuçlandığını gösteriyor, ancak ikili, bu olayın bilimsel çalışmasına yardımcı olacak hafif farklı yönleri yakalamayı başardı.

Yukarıdaki görüntünün tam versiyonu.

 

Gök bilimciler, ikilinin gözlemleri aracılığıyla Dimorphos'un yüzeyinin doğasını, çarpma tarafından ne kadar madde fırlatıldığını ve ne kadar hızlı fırlatıldığını öğrenmeyi umuyorlar. Ayrıca çarpmanın asteroidi nasıl etkilediğini de araştırıyorlar: Çarpma çok sayıda büyük parçanın uçup gitmesine neden oldu mu yoksa çoğunlukla ince toz muydu?

JWST, çarpmadan önce asteroidi bir kez gözlemledi, ardından çarpmadan sonra birkaç kez daha gözlem yaptı. Yakın-Kızılötesi Kamerasını (NIRCam) kullanan teleskop, çarpma bölgesinden enkaz yığınları halinde fırlayan madde bulutlarını yakaladı.

Önümüzdeki birkaç ay içinde JWST, asteroidin kimyasal bileşimi hakkında fikir edinmek için NIRSpec'in yanı sıra Orta Kızılötesi Aleti (MIRI) de kullanacak.

 

Güneş Sistemi'nin başka bir yerinde, Hubble da Pazartesi akşamı çalışmakla meşguldü ve çarpmanın öncesi ve sonrası çekimlerini yaptı. Çarpma sonrası görüntüleri, asteroit gövdesinden uzanan ışınlar gibi çarpma bölgesinden dışarı fırlayan maddeleri gösterdi.

Henüz kimse tam olarak neden olduğundan emin değil, ancak görünen o ki bazı ışınlar asteroitten çıkarken hafifçe kavislendi. Hubble'ın gözlemleri ayrıca Didymos'un parlaklığının çarpmadan sonra üç kat arttığını da öne sürüyor.

JWST gibi, Hubble da önümüzdeki üç hafta boyunca Dimorphos'u en az 10 kez daha gözlemleyerek takip edecek.

Ancak tüm bunlar sadece ilk kısım. Ekim 2024'te ESA'nın Hera görevi fırlatılacak ve asteroit saptırmanın ilk kinetik çarpma testinin sonuçlarını araştırmak için Dimorphos'un ayrıntılı bir çarpma sonrası incelemesini gerçekleştirecek. Görev aynı zamanda insanlığın ikili bir asteroit sistemi ile buluşacak ilk sondası olacak.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.