Güneş Işığı Kapalı Bir Cam Arkasından da Cilde Zarar Verebilir. İşte size nedeni.

Güneşin sıcaklığını bir pencereden kesinlikle hissedebilirsiniz. Ancak arabanızda ya da içeride pencereler kapalıyken güneş yanığı ya da cilt hasarı yaşayabilir misiniz?

Farklı cam türlerinden ne kadar UV (ultraviyole) radyasyon geçtiğine, renklendirmenin UV'yi engellemeye nasıl yardımcı olabileceğine ve araç kullanırken veya içeride güneş kremine ihtiyacımız olup olmadığına bakalım.

 

UVA ve UVB arasındaki fark nedir?

Dünyaya ulaşan toplam UV radyasyonunun yaklaşık %95'i UVA ve %5'i UVB'dir.

UVB yalnızca cildimizin üst katmanlarına ulaşır ancak güneş yanığı, katarakt ve cilt kanserinin başlıca nedenidir.

UVA cildimize daha derinlemesine nüfuz eder ve cilt kanserine yol açan hücre hasarına neden olur.

 

Cam UVA ve UVB radyasyonunu farklı şekilde engeller

Ev, ofis ve araba camlarında kullanılan tüm camlar UVB'nin geçmesini tamamen engeller.

Ancak sadece lamine cam UVA'yı tamamen engelleyebilir. UVA, araba, ev ve ofis camlarında kullanılan diğer camlardan geçerek cilde zarar verebilir ve kanser riskini artırabilir.

 

Araba ön camları UVA'yı engeller, ancak yan ve arka camlar engellemez

Bir otomobilin ön camı bol miktarda güneş ışığı ve ışık alır. Neyse ki iki kat lamine camdan yapıldığı için UVA radyasyonunun %98'ini engeller.

Ancak otomobilin yan ve arka camları UVA'yı tamamen engellemeyen temperli camdan yapılmıştır. 29 otomobil üzerinde yapılan bir çalışmada, UVA'nın %4 ile neredeyse %56'sının yan ve arka camlardan geçtiği bulunmuştur.

UVA koruması otomobilin yaşı ya da maliyetiyle değil, camın türü, rengi ve renkli ya da koruyucu bir filmle kaplanmış olup olmamasıyla ilgiliydi. Gri veya bronz renkli cam ve cam filmi UVA korumasını artırmaktadır. Pencere renklendirmesi UVA radyasyonunun yaklaşık %95'ini engeller.

Suudi Arabistan'da yapılan ayrı bir çalışmada, araştırmacılar sürücülere giyilebilir bir radyasyon monitörü takmışlardır. Sürücülerin 3,5'e kadar UV indeks değerlerine maruz kaldıklarını tespit etmişlerdir. (Avustralya'da güneşten korunma genellikle UV indeksi 3 veya üzeri olduğunda tavsiye edilir - bu seviyede soluk cildin yanması yaklaşık 20 dakika sürer).

Dolayısıyla, camlarınız renkli ise arabada güneş kremi kullanmanıza gerek yoktur. Ancak renkli camlar olmadan cilt hasarı biriktirebilirsiniz.

 

 

Araç kullanırken UV'ye maruz kalmak cilt kanseri riskini artırır

Birçok insan iş, işe gidip gelme, tatil seyahatleri ve genel ulaşım için arabada çok fazla zaman geçirir. Arabanın yan camlarından tekrarlanan UVA radyasyonuna maruz kalmak fark edilmeyebilir, ancak cildimizi etkileyebilir.

Gerçekten de, cilt kanseri vücudun sürücü tarafında daha yaygındır. Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan bir çalışmada (sürücülerin sol tarafta oturduğu) yüz, kafa derisi, kol ve bacak için sol tarafta sağ tarafa göre daha fazla cilt kanseri tespit edilmiştir; kol için bu oran 20 kat daha fazladır.

ABD'de yapılan bir başka çalışmada bu etkinin erkeklerde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Melanomun erken bir formu olan melanoma in situ için bu kanserlerin %74'ü solda, %26'sı ise sağdaydı.

Avustralya'da daha önce yapılan çalışmalarda sağ tarafta daha fazla cilt hasarı ve daha fazla cilt kanseri bildirilmiştir.

Katarakt ve diğer göz hasarları da sürücü tarafında daha yaygındır.

 

Peki ya ev veya ofis pencerelerinden UV ışınlarına maruz kalmak?

Güneş ışığından kaynaklanan UV hasarını ev pencerelerimizden solmuş malzemelerde, mobilyalarda veya plastiklerde görürüz.

Konut pencerelerinde kullanılan çoğu cam, %45 ila 75 arasında çok fazla UVA geçişine izin verir.

Tek bölmeli cam en fazla UVA'ya izin verirken, daha kalın, renkli veya kaplamalı cam daha fazla UVA'yı engeller.

En iyi seçenekler lamine cam veya UVA'nın %1'inden daha azının geçmesine izin veren çift camlı, renkli pencerelerdir.

Çatı pencereleri, UVA'nın geçmesini tamamen engelleyen lamine camdan yapılır.

Çoğu ofis ve ticari pencere camı, konut pencerelerinden daha iyi UVA korumasına sahiptir ve UVA geçişinin %25'inden daha azına izin verir. Bu pencereler genellikle çift camlı ve renkli olup yansıtıcı özelliklere veya UV emici kimyasallara sahiptir.

Camı koyulaştırmak için kimyasal işlemler kullanarak ısıyı azaltan bazı akıllı pencereler de UVA'yı engelleyebilir.

 

 

 

Peki ne zaman güneş kremi ve güneş gözlüğü takmalısınız?

Araç kullanırken cilt hasarı ile ilgili en büyük risk, camların açık olması veya kolunuzun doğrudan güneş altında camdan dışarı çıkmasıdır. Renkli olmayan camlar bile UVA maruziyetini bir dereceye kadar azaltacaktır, bu nedenle arabanın camını açık tutmak daha iyidir.

Ev pencereleri için, cam filmleri veya renklendirme tek bölmeli camın UVA korumasını artırabilir. UVA'nın cam tarafından engellenmesi güneş kremi ile korumaya benzer.

Ne zaman güneş kremi kullanmanız gerektiği cilt tipinize, enleminize ve yılın hangi zamanında olduğunuza bağlıdır. Renkli camları olmayan bir arabada, yazın gün ortasında bir saat, kış gününün ortasında ise iki saat sonra yanabilirsiniz.

Ancak gün ortasında, daha fazla UVA'nın geçmesine izin veren bir ev penceresinin yanında, yanmanız yazın sadece 30 dakika, kışın ise bir saat sürebilir.

UV indeksi üçün üzerinde olduğunda, göz hasarını önlemek için araba kullanırken veya güneşli bir pencerenin yanında koruyucu güneş gözlüğü takmanız önerilir.

Theresa Larkin, Tıp Bilimleri Doçenti, Wollongong Üniversitesi

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.