Gökbilimciler Rugby Topu Gibi Ezilmiş, Garip Şekilli Ötegezegeni Keşfettiler

Yörüngedeki gözlemevi Cheops, gerçekten tuhaf bir şekle sahip bir ötegezegen keşfetti: WASP-103b, yıldızının yer çekimi kuvvetiyle Jüpiter boyutunda bir ragbi topuna dönüştü. İlk kez bir ötegezegenin deformasyonu tespit edildi.

Garip şekil, gezegenin deneyimlediği güçlü gelgit kuvvetleri tarafından yaratıldı. Yıldızı Güneş’ten 1,7 kat daha büyük ve biraz daha sıcak. WASP-103b de yıldızına çok yakın bir yörüngede dönüyor. O gezegende bir yıl, Dünya'da bir güne eşdeğer.

Gezegen, 2014 yılında geçiş yöntemi sayesinde keşfedildi. Yıldızın önünden geçerken ışığının bir kısmını engelliyor ve tekrarlanan periyodik düşüşler, gezegen varlığının ayırt edici özellikleridir. Cheops, bu ışık sinyallerini o kadar hassas bir şekilde takip edebilir ki, uzun süredir yıldızın güçlü çekimi tarafından değiştirildiğinden şüphelenilen gezegenin şeklini belirleyebilir. Bulgular Astronomy & Astrophysics dergisinde yayınlandı.

WASP-103b'nin deformasyonunu açıklayan bilgi grafiği

 

Araştırmanın ortak yazarı, Cenevre Üniversitesi'nden Babatunde Akinsanmi, "Bu tür birkaç geçişi gözlemledikten sonra, deformasyonu ölçebildik. Bunu yapabilmemiz inanılmaz, böyle bir analiz ilk kez yapıldı." dedi.

Cheops, Avrupa Uzay Ajansı ve İsviçre'nin ortak misyonudur. Bu sistemin gözlemi, araştırmacıların gezegenin ‘Love sayısını’ ölçmesine izin verdi. Aşk sayıları (h, k ve l) bir gezegensel cismin katılığını ve bir gelgit potansiyeline yanıt olarak şeklinin değişmeye yatkınlığını ölçen boyutsuz parametrelerdir.

Bu parametre adını İngiliz matematikçi Augustus E. H. Love'dan alır ve kütlenin gezegende nasıl dağıldığını gösterir. Bundan, bilim insanları iç yapıyı çözebilirler.

Instituto de Astrofísica e Ciências do Espaço ve Porto Üniversitesi'nden baş yazar Susana Barros yaptığı açıklamada, "Bir malzemenin deforme olmaya karşı direnci, bileşimine bağlıdır. Örneğin, burada Dünya'da Ay ve Güneş nedeniyle gelgitler var ama biz sadece okyanuslardaki gelgitleri görebiliyoruz. Kayalık kısım o kadar fazla hareket etmiyor. Gezegenin ne kadar deforme olduğunu ölçerek, ne kadarının kayalık, gaz veya su olduğunu söyleyebiliriz.” dedi.

WASP-103b'nin Aşk sayısı Jüpiter'e benzer. Bu, hacminin 8 katı, ancak kütlesinin sadece 1,5 katı olmasına rağmen iç yapısının benzer olduğunu göstermektedir. Bu kesinlikle şişirilmiş bir gezegen.

Barros, "Prensipte Jüpiter'in kütlesinin 1,5 katı olan bir gezegenin kabaca aynı büyüklükte olmasını beklerdik, bu nedenle WASP-103b, yıldızından ve belki diğer mekanizmalardan kaynaklanan ısınma nedeniyle çok şişirilmiş olmalıdır" diye ekledi.

WASP-103b'nin Aşk sayısı üzerindeki belirsizlik hala oldukça yüksek, ancak Cheops'un takip eden gözlemleri ve yeni başlatılan JWST'nin çalışmaları, bu ragbi topu şeklindeki gezegende neler olup bittiğinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak.

 

Kaynak:

https://www.iflscience.com/space/astronomers-discover-weirdshaped-exoplanet-squished-like-a-rugby-ball/