Garip Bir Şekilde Eğik Olan Bu Kara Delik, Nasıl Oluştuklarına İlişkin Anlayışımızı Geliştirebilir
Garip Bir Şekilde Eğik Olan Bu Kara Delik, Nasıl Oluştuklarına İlişkin Anlayışımızı Geliştirebilir

Kara delikler, tüm Evrendeki en büyüleyici fenomenlerdendir. Bilim insanları, ilk etapta nasıl oluştukları da dahil olmak üzere, çalışma ve davranış biçimleri hakkında sürekli olarak daha fazla şey keşfediyorlar.

Şimdi, Dünya'dan yaklaşık 10.000 ışık yılı uzaklıkta alışılmadık şekilde yanlış hizalanmış bir tanesine ilişkin yeni bir çalışma, kara deliklerin nasıl oluştuğuna dair yerleşik anlayışa meydan okuyan bir örnek sunuyor.

MAXI J1820+070 sistemindeki bu özel kara deliğin açısı, kara delikler ilk ortaya çıkarken henüz hesaba katmadığımız güçler olduğunu ve bu kara deliği sistemden uzaklaştıran kuvvetler olduğunu gösteriyor.

MAXI J1820+070 bir X-ışını ikili sistemidir, yani birbiri etrafında dönen bir yıldızı ve bir kara deliği vardır. Normal olarak, dönme eksenleri yörünge düzlemine hizalı ve dik olacaktır.

MAXI J1820+070 ise böyle değil. Araştırmacılar, kara deliğin dönüş ekseninin sistemin yörünge düzleminden en az 40 derece açılı olduğunu buldular. Bu, senaryoların çoğunda açıların bu şekilde eşleşmemesi gerektiğinden şaşırtıcıdır.

Gökbilimcilerin kara delikleri ölçmek ve değerlendirmek için kullandıkları modeller, dönme ekseni boyunca hizalanmanın düz olmasına dayanır. Bazı sistemlerde durum böyle değilse, kara delikler hakkındaki düşüncemizin ayarlanması ve diğer okumaların yeniden hesaplanması gerekebilir.

Araştırmacılar, yayınladıkları makalelerinde "Sonuçlarımız, kara delik kütlelerini ve dönüşlerini ölçerken yanlış hizalama açısını serbest bir parametre olarak ele alma ihtiyacını gösteriyor" diyor.

Araştırmacılar optik polarimetrik gözlemleri için, okuma diskinden gelen optik ve X-ışını radyasyonunun ölçümlerini, kütleyi yoldaşından uzaklaştırırken kara deliğin etrafında toplanarak dönen maddeyi kullandılar.

Bu 40 derecelik okumanın çok çarpık olması, karadeliğin oluşumunun en başında, sistem kendini düzeltme şansı bulamadan bir şeyler olduğunu gösteriyor. Başka bir deyişle, araştırmacılar henüz emin olmasa da oluşum süreciyle ilgili bir şey olması muhtemel.

Kara delik hizalamasının düşündüğümüzden daha hantal olabileceği fikri, aslında daha önce önerildi, ancak MAXI J1820+070’teki kara delik, kara deliklerin ne kadar çizgi dışı olabileceğine dair daha fazla kanıt ve doğrudan bir okuma sunuyor.

Avrupa Güney Gözlemevi'nden gökbilimciler Ferdinando Patat ve İtalya'daki Padova Üniversitesi'nden Michela Mapelli, yeni çalışmaya dahil olmadılar, ancak onun hakkında bir yorum yazdılar.

Patat ve Mapelli, "Çalışma kara deliklerin nasıl oluşabileceğine dair mevcut anlayışa derinden meydan okuyor ve kara deliği oluşturan süpernova tarafından üretilen güçlü bir vuruşun varlığını gösteriyor" diye yazıyor.

Araştırma Science dergisinde yayınlandı.

Fizikist
Türkiye'nin Popüler Bilim Sitesi

0 yorum