Fizik Bile Elinizi 20 Saniye Yıkamamız Gerektiğini Söylüyor

Physics of Fluids dergisinde yayınlanan yaklaşım el yıkama mekaniğinin daha iyi anlaşılmasına yönelik ilk adımdır. Fakat bu aşamada kimyasal ve biyolojik faktörlere bakılmamıştır. Araştırmacılar, el yıkamayı fizik perspektifiyle canlandırarak virüsleri ve bakterileri deriden uzaklaştırmanın ne kadar süreceğini tahmin edebilirler.

Yazıda elleri, cildin kaba kusurlarını basit bir eğri ile göstererek basitleştirmiş. Cildimiz bir dizi tepe ve çukurlardan oluşur. Virüsler ve bakteriler göz, burun ve ağız yoluyla vücuda girmeden veya başka bir yüzeye geçmeden önce bu çukurlarda toplanabilir. Sabunlu suyun patojenleri çukurdan çıkarabilmesi için ne kadar bir akış enerjisine ihtiyacı vardır?

Modelde su (mavi), tepelerin ve çukurların ana hatlarını takip edeceğinden çukurdaki parçacıkları (kırmızı) dışarı itme kabiliyetine sahip olduğunda derinin eğrisiyle (siyah) eşleşir.  Image credit: Paul Hammond

Suyun patojenleri çukurlardan dışarı itip itemeyeceği, akan sıvının gücüne bağlıdır ve bu güç de ellerin hareket hızına bağlıdır. Daha güçlü bir akış parçacıkların daha kolay dışarı atılması demektir. Model, patojenleri uzaklaştırmak için 20 saniyelik şiddetli hareketin yeterli olduğunu öne sürüyor. 

Yazar Paul Hammond, "Ellerinizi birbirine çok nazik ve yavaş hareket ettirdiğinizde akan sıvının yarattığı kuvvetler parçacığı tutan kuvvetleri yenecek kadar büyük olmaz" dedi. 

Bu modelin sonucunda, sabunun bakteriyel biyofilmi bozma ve patojenlerin cilde yapışmasını azaltma yeteneğini entegre edebilecek daha karmaşık bir analiz için temel oluşturabilir. Karmaşıklıkların eklenmesi el yıkamaya yeni ve geliştirilmiş bir versiyonun oluşturacak diye bir şey yoktur. Fakat daha etkili ve çevre dostu sabunların üretimine yol açabilir. Hammond, "Lavabodan giden kimyasalların doğaya karıştığında ne olduğu konusunda daha düşünceli olmamız gerekiyor" dedi.

Hastalıkların yayılmasını durdurmak için el yıkama kavramı ilk olarak 1847'de Macar fizikçi Ignaz Semmelweis tarafından "el hijyeninin" tıbbi ortamlarda, özellikle doğumda hastaların ölüm oranlarını önemli ölçüde azalttığını gösteren sonuçlar tarafından gösterilmiş ve test edilmiştir. O zamanlar için bu çok yıkıcı bir fikirdi. Semmelweis ile alay edildi ve fikirleri de reddedildi, bu da onun sinir krizi geçirmesine sebep oldu. Meslektaşları onu Viyana'da bir akıl hastanesine yatırdı ve iki hafta sonra gardiyanlardan dayak yiyerek öldü.

 

Semmelweis'in devrim niteliğindeki fikirleri uzun yıllardır milyarlarca hayat kurtardı ve hala hastalığın yayılmasını durdurmak için yapmamız gereken en basit, en etkili tedbir el yıkamaktır.