Yıldırım çarpması olasılığınız düşük olsa da, fırtına sırasında nasıl güvende kalacağınızı bilmek önemlidir. Küresel olarak, her yıl yaklaşık 24.000 kişi yıldırım nedeniyle ölmekte ve 240.000 kişi de yaralanmaktadır.
Çoğu insan, ağaçların altında veya pencere yakınında durmamak ve kablolu telefonda konuşmamak gibi temel fırtına güvenliğine aşinadır (cep telefonları güvenlidir).
Ancak fırtına sırasında duş almaktan, banyo yapmaktan veya bulaşık yıkamaktan kaçınmanız gerektiğini biliyor muydunuz?
Nedenini anlamak için önce gök gürültülü fırtınaların ve şimşeklerin nasıl oluştuğu hakkında biraz bilgi sahibi olmanız gerekir.
İki temel unsur bir fırtınanın büyümesine neden olur: nem ve yükselen sıcak hava, ki bunlar elbette yaz mevsimi nedeniyle eş zamanlı gerçekleşir. Yüksek sıcaklıklar ve nem, atmosfere yükselen ve bir fırtınaya dönüşebilek büyük miktarda nemli hava oluşturur.
Bulutlar milyonlarca su ve buz damlası içerir ve bunların etkileşimi yıldırım oluşumuna yol açar. Yükselen su damlaları, düşen buz damlalarıyla çarpışır, onlara negatif bir yük geçirir ve kendilerini pozitif bir yük ile bırakır.
Bir fırtınada bulutlar, bulutların içinde büyük yük ayrımları oluşturmak için pozitif ve negatif yükleri ayıran muazzam Van de Graaff jeneratörleri gibi hareket eder.
Gök gürültüsü bulutları Dünya üzerinde hareket ederken, yerde zıt bir yük oluştururlar ve bu, yere bir ışık çarpmasını çeken şeydir. Fırtına yüklerini dengelemek ister ve bunu pozitif ve negatif bölgeler arasında deşarj yaparak yapar.
Bu deşarjın yolu genellikle en az dirençli olanıdır, bu nedenle yıldırımın daha iletken olan şeylere (metal gibi) bir fırtına sırasında çarpma olasılığı daha yüksektir.
Bir fırtına için en faydalı tavsiye şudur: Gök gürültüsü sırasında içeri girin. Ancak bu, tamamen güvende olduğunuz anlamına gelmez. İçeride, neredeyse fırtınada dışarıda kalmak kadar riskli olabilecek bazı aktiviteler var.
Dışarıda bir banyoda oturmadığınız veya yağmurda duş almadığınız sürece, yıldırım çarpması ihtimaliniz inanılmaz derecede düşüktür. Ancak evinize yıldırım düşerse, elektrik toprağa en az direnç gösteren yolu izleyecektir.
Borularınızdaki metal teller veya su gibi şeyler, elektriğin yere kadar ilerlemesi için uygun bir iletken yol sağlar.
Duş, her ikisini de sağlar (su ve metal), bu da onu elektrik için ideal bir yol haline getirir.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, tehlike riskinizi azaltmak için insanları fırtınalı havalarda su bazlı tüm faaliyetlerden, hatta bulaşık yıkamaktan bile kaçınmaya şiddetle teşvik eder.
Bir fırtına sırasında dikkat edilmesi gereken başka riskler de vardır. Mesela bir başka örnek beton bir duvara yaslanmaktır. Betonun kendisi o kadar iletken olmasa da, metal kirişlerle ("inşaat demiri" olarak adlandırılır) takviye edilmişse, bunlar yıldırım için iletken bir yol sağlayabilir.
Ayrıca elektrik prizine (bilgisayarlar, TV'ler, çamaşır makineleri, bulaşık makineleri) takılı herhangi bir şey kullanmaktan kaçının, çünkü bunların tümü yıldırım çarpması için yollar sağlayabilir.
Genel bir kural olarak, uzaktaki gök gürültüsünü duyabiliyorsanız, yağmur olmasa bile şimşeklerin size ulaşması için fırtınaya yeterince yakınsınız demektir.
Yıldırım çarpması, ana fırtınadan 15-20km uzakta olabilir.
Genel olarak, son gök gürültüsünü duyduktan yarım saat sonra, tekrar duşa girmek için güvenli bir zamandır.
Bu makale The Conversation'da yayınlanmıştır.
0 yorum