Bilinen En Eski Mars Gök Taşının Kaynağı Bulundu

Kızıl gezegenin ilk kez bir kabuk ürettiği 4,5 milyar yıl önce oluşmuş olan NWA 7034, nadir ve değerli Mars gök taşları arasında bile öne çıkıyor. Şimdiye kadar bulunan tek breşli (birden fazla kaya parçasından oluşan) Mars gök taşıdır ve Mars'ın neresinden geldiğini gezegen bilimciler için özellikle ilginç hale getirir.

NWA (Kuzey Batı Afrika'daki keşfine atıfta bulunarak) 7034 o kadar büyük ve önemli bir gök taşıydı ki Kara Güzellik olarak adlandırıldı. Toprak parçaları, Dünya organizmalarının Mars topraklarında bir süre hayatta kalabileceğini kanıtlamak için kullanıldı.

Kara Güzellik'in Marslı kökenleri, kimyasal bileşimi sayesinde hızlı bir şekilde tespit edildi, ancak Nature Communications'da kökeninin ortaya çıkması için 11 yıl ve bir süper bilgisayarın yardımı gerekti.

Kara Güzellik gök taşının izlediği yol (solda) ve Tharsis'teki kökenlerini belirleyen özellikler.

 

Tüm Mars gök taşları gibi, NWA 7034 de bir asteroid Mars'a kuvvetle çarptığında, gezegenin yüzeyinden parçaların fırlatılmasıyla uzaya atıldı ve sonunda Dünya ile çarpıştı.

Mars, yörüngedeki uydulardan tanımlanabilecek kadar büyük ve bozulmamış milyonlarca kratere sahiptir, bu nedenle milyonlarca yıl önce çarpılmış belirli bir kayayı bulmak imkansız bir görev gibi görünebilir. Ancak Curtin Üniversitesi'nden Dr. Anthony Lagain, IFLScience'a, ekibinin aramayı daraltmak için attığı adımları açıkladı.

Lagain, "Tüm Mars meteorlarının yakın zamanda fırlatıldığını anlıyoruz." dedi. Bir gezegenin yüzeyinden düşen bir kaya parçasının sabit bir yörünge bulması ve sonra oradan dışarı atılması pek olası değildir. Bir gezegenle çarpışırsa, genellikle uzaya fırlatıldıktan sonraki ilk 20 milyon yılda olur. Ayrıca Lagain, IFLScience'a "Kayaları kaçış hızının üzerinde fırlatmak için bir kraterin çapının 3 kilometreden daha büyük olması gerektiğini düşünüyoruz." dedi.

Mars uyduları, krater boyutunu tam olarak ölçebileceğimiz anlamına gelir, ancak yaşı ayırt etmek daha zor olabilir. Lagain ve ortak yazarlar yeni bir yöntem oluşturdu. Büyük darbeler, kayaları çeşitli hızlarda fırlatır ve kaçış hızının altındakiler, ilk alanın çevresinde ikincil kraterler oluşturur. Mars'taki erozyon Dünya'ya kıyasla yavaştır, ancak küçük kraterler toz fırtınaları tarafından doldurulur, bu nedenle daha küçük kraterlerle çevrili büyük bir krater oluşur.

Yazarlar, 94 milyon Mars kraterinden oluşan bir dosya oluşturdular ve bunların kümelendikleri yerleri aradılar, bu da bol miktarda yeni ikincil darbe olduğunu gösterdi. Bu yöntemi kullanarak, gök taşlarından sorumlu olacak kadar büyük ve yeterince genç 19 krater tespit ettiler.

https://cdn.jwplayer.com/players/EvE1tPFJ-PwbzrNuA.html

 

Bunlardan sadece biri, bir Batı Avustralya kasabasına dayanarak Karratha adını verdikleri Kara Güzellik'tekilerle eşleşen toryum, demir ve potasyum konsantrasyonlarına sahip bir bölgede. Ek kanıt olarak, NWA 7034, uzun süredir devam eden Mars manyetik alanının izlerini, oluştuğu andan itibaren koruyor. Karratha, Mars'ın benzer şekilde manyetize olmuş az sayıdaki bölgesinden birinde yer almaktadır.

Sadece bir başka Marslı gök taşının daha kökenleri benzer yöntemler kullanılarak izlendi ve bu durumda, iki krater gereksinimleri karşıladı.

Lagain, IFLScience'a “Bir gök taşı ne kadar karmaşık bir geçmişe sahipse, kökenini izlemek o kadar kolay.” dedi. Kara Güzellik, 4,5 milyar yıl önce oluşmuş, üç milyar yıl sonra bir darbeyle yüzeye itilmiş ve ardından yaklaşık beş milyon yıl önce gezegenden atılmış olmasıyla kesinlikle bu koşulu sağlıyor.

NWA 7034'ün kaynağı, daha büyük Dampier çöküntüsü içindeki Karratha krateri.

 

Karratha, Güneş Sistemi'nin en büyük yanardağlarına ev sahipliği yapan Tharsis'in yakınında yer almaktadır. Burası aynı zamanda Mars kabuğunun en kalın olduğu yer ve Lagain'in IFLScience'a anlattığına göre, Dünya'dakilere benzer süreçlerle oluşan bir kıtanın kalıntılarını temsil edebilir. Lagain, “Mars'ın ve diğer gezegenlerin kabuğunun erken evrimiyle ilgileniyorsanız, muhtemelen Mars'ın en ilginç bölgesidir.” dedi. Bunlar, bulup analiz edebileceğimiz en eski kayalar olabilir.

Lagain bir açıklamada, " ‘Kara Güzellik’ gök taşının kaynaklandığı bölgeyi bulmak kritik çünkü 4.48 milyar yıllık en eski Mars parçalarını içeriyor ve Mars'ın yaklaşık 4,53 milyar yıllık çok eski kabuğu ile günümüz Dünya kıtaları arasında benzerlikler gösteriyor.” dedi.

"Bu eşsiz Mars gök taşı örneğinin kaynağı olarak tanımladığımız bölge, Dünya da dahil olmak üzere gezegenlerin en eski ortamına gerçek bir pencere oluşturuyor."

NWA 7034 olarak da bilinen Kara Güzellik, şimdiye kadar bulunan tek breşli Mars gök taşıdır.

 

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.