Bilim İnsanları Uyardı: Uydular 'Eşi Görülmemiş Küresel Tehdit' Oluşturuyor

Gökbilimciler, Dünya'nın yörüngesinde dönen çok sayıda uydunun yarattığı ışık kirliliğinin "doğaya eşi benzeri görülmemiş bir küresel tehdit" oluşturduğu konusunda uyardılar.

Alçak Dünya yörüngesindeki uyduların sayısı, ABD şirketi SpaceX'in binlerce uydudan oluşan ilk "mega takımyıldızı" başlattığı 2019'dan bu yana 2 kattan fazla arttı.

Yeni internet takımyıldızlarından oluşan bir donanmanın yakında fırlatılması ve Dünya'nın 2.000 kilometreden daha az yükseklikte zaten sıkışık olan bölgeye binlerce uydu daha eklenmesi planlanıyor.

Her yeni uydu, Dünya'nın yörüngesindeki başka bir nesneye çarparak daha fazla enkaz oluşturma riskini artırır.

Bu, art arda gelen çarpışmaların daha da küçük enkaz parçaları oluşturduğu ve ışığı Dünya'ya geri yansıtan "uzay çöpü" bulutuna eklendiği bir zincirleme reaksiyon yaratabilir.

Nature Astronomy dergisinde yayınlanan bir dizi makalede gökbilimciler, artan bu ışık kirliliğinin mesleklerinin geleceğini tehdit ettiği konusunda uyardı.

​Bir makalede, araştırmacılar ilk kez daha parlak bir gece gökyüzünün büyük bir gözlemevinin çalışmasını finansal ve bilimsel olarak ne kadar etkileyeceğini ölçtüklerini söylediler.

Modelleme, şu anda Şili'de yapım aşamasında olan dev bir teleskop olan Vera Rubin Gözlemevi için, gece gökyüzünün en karanlık kısmının önümüzdeki 10 yılda yüzde 7,5 daha parlak olacağını öne sürdü.

Çalışmanın ortak yazarı John Barentine AFP'ye verdiği demeçte, bunun gözlemevinin görebileceği yıldız sayısını yaklaşık yüzde 7,5 oranında azaltacağını söyledi.

ABD'nin Arizona eyaletinde bulunan Dark Sky Consulting şirketinden Barentine, bunun yaklaşık 21,8 milyon dolara mal olan gözlemevi araştırmasına yaklaşık 1 yıl daha ekleyeceğini söyledi.

Daha parlak bir gökyüzünün hesaplanması imkânsız olan başka bir maliyeti olduğunu da sözlerine ekledi: insanlığın asla gözlemleyemeyeceği göksel olaylar.

​Ve ışık kirliliğindeki artış düşünülenden daha da kötü olabilir.

​Başka bir Nature çalışması, mevcut ışık kirliliği ölçümlerinin fenomeni önemli ölçüde hafife aldığını öne sürmek için kapsamlı modelleme kullandı.

Araştırmacılar, gece gökyüzünün aydınlanmasının sadece profesyonel astronomları ve büyük gözlemevlerini etkilemeyeceği konusunda uyardı.

San Francisco Üniversitesi'nden bir astronom olan Aparna Venkatesan, bunun "gece göğüyle eski ilişkimizi" de tehdit ettiğini söyledi.

Bir Nature yorum yazısında, "Uzay bizim ortak mirasımız ve atamız - bizi bilim, hikâye anlatımı, sanat, köken hikayeleri ve kültürel gelenekler aracılığıyla birbirine bağlıyor - ve şu anda risk altında" dedi.

İspanya, Portekiz ve İtalya'dan bir grup astronom, bilim insanlarını "bu saldırıyı durdurmaya" çağırdı.

Gökbilimciler, "K2'nin zirvesinde veya Titicaca Gölü kıyısında veya Paskalya Adası'nda bile bozulmamış bir gece gökyüzünün doğal yönünün tüm dünya için kaybı, doğa ve kültürel miras için benzeri görülmemiş bir küresel tehdittir" dedi.

"Durdurulmazsa, bu çılgınlık daha da kötüleşecek."

Söz konusu ekonomik çıkarlar göz önüne alındığında, "hızla büyüyen uzay ekonomisinin, buna zorlanmadığı takdirde kendi kendini sınırlayacağını ummanın saflık" olduğunu söylediler.