Avrupa'da bilinen en eski taş aletler 1,4 milyon yıllık. Ve bunlar modern insanlar tarafından yapılmadı.

Yeni bir araştırmaya göre, Ukrayna'da bulunan ve 1,4 milyon yıl öncesine dayanan taş aletler, insanların Avrupa'daki en eski somut kanıtları olabilir. Bu aletleri yapanlar muhtemelen Homo sapiens değil, şimdi soyu tükenmiş olan yakın bir akrabaydı.

Bilim insanları, 1974 yılında keşfedilmesinden bu yana araştırmacıların Paleolitik döneme (2,6 milyon ila 10.500 yıl önce) ait doğrayıcı gibi taş aletleri ortaya çıkardığı Ukrayna'nın batısındaki Korolevo arkeolojik alanındaki buluntuları analiz etti.

Korolevo'daki eserler homininler - modern insanları ve insanlarla diğer tüm hayvanlardan daha yakın akraba olan soyu tükenmiş türleri içeren grup - tarafından yapılmıştır, ancak hangi türün bunları yarattığı bilinmemektedir. Diğer homininler Avrupa'ya Homo sapiens'ten çok daha önce ulaşmıştır. Modern insanlar Afrika'yı yaklaşık 270.000 yıl kadar önce terk ederken, soyu tükenmiş insan türleri en az 1,8 milyon yıl önce Afrika'dan Avrasya'ya göç etmişti.

Araştırmacılar, Korolevo'daki en eski eserlerin bir nehir yatağına bırakılmış taş aletler olduğunu ve insan alet yapımının en ilkel biçimi olan Oldowan tarzında yapıldığını belirtti. Benzer aletler Afrika, Avrupa ve Asya'daki bilinen en eski insan yerleşimlerinde de bulunmuştur. Korolevo'daki eserler nehir tortusu ve daha sonra rüzgârla savrulan tozlar tarafından gömülmüş ve sonunda bir taş ocağındaki işçiler tarafından ortaya çıkarılmıştı.

Önceki araştırmalar Korolevo'daki en eski eserleri kesin olarak tarihlendirmekte başarısız olmuştu. Yeni çalışmada bilim insanları kozmojenik nüklid gömü tarihlemesi adı verilen ve uzaydan Dünya'yı sürekli bombalayan yüksek enerjili parçacıklar olan kozmik ışınlara dayanan bir teknik kullandılar. Kozmik ışınlar yüzeydeki kayaların içinde nükleer reaksiyonları tetikleyerek normalde Dünya'da son derece nadir bulunan radyoaktif izotoplar (elementlerin farklı versiyonları) oluşturabilir. Kozmojenik nüklidler olarak adlandırılan bu maddeler, kayalar yeraltına gömüldüklerinde değil, yüzeyde açığa çıktıklarında oluştuklarından, araştırmacılar farklı kozmojenik nüklidlerin seviyelerini analiz ederek ne zaman gömüldüklerini tahmin edebilirler.

Bilim insanları, Korolevo'daki en eski taş aletlerin yaklaşık 1,4 milyon yıllık olabileceğini, yani bu alanın Avrupa'daki homininlerin bilinen en eski kanıtlarını içerdiğini buldu.

İspanya Ulusal İnsan Evrimi Araştırma Merkezi'nde kozmojenik nüklid tarihleme konusunda kıdemli bir araştırmacı olan ve bu çalışmaya katılmayan Toshiyuki Fujioka Live Science'a verdiği demeçte, "Avrupa'da güvenilir bir şekilde tarihlendirilmiş erken hominin alanları azdır" dedi. "Bu çalışma, antik insan göçü konusundaki tartışmalarımızı alevlendirmek için çok ihtiyaç duyulan güvenilir tarihlendirilmiş bir kronolojik alan sağlıyor."

Araştırmacılar, aletlerin modern insanların ya da soyu tükenmiş en yakın akrabalarımız olan Neandertal ve Denisovalıların işi olamayacak kadar eski olduğunu, ancak ilk olarak yaklaşık 2 milyon yıl önce Afrika'da ortaya çıkan ve daha sonra Asya ve Avrupa'ya yayılan soyu tükenmiş bir insan türü olan Homo erectus'un işi olabileceğini söyledi.

Prag'daki Çek Bilimler Akademisi Jeofizik Enstitüsü'nde kıdemli bir araştırmacı olan çalışmanın eş yazarı John Jansen Live Science'a yaptığı açıklamada, "Korolevo, Homo erectus olduğunu tahmin ettiğimiz türün şimdiye kadar bulunan en kuzeydeki noktasıdır ve bu atanın cesurluğunun bir kanıtıdır" dedi. "Daha da kuzeydeki yerleşimlerin derinlere gömülmüş ya da buzullar tarafından yok edilmiş olması mümkün."

 

Doğudan Batıya Kolonizasyon

Önceki araştırmalar homininlerin yaklaşık 1,8 milyon yıl önce Asya'daki Kafkas Dağları'nı ve yaklaşık 1,2 milyon yıl önce de bugünkü Fransa ve İspanya'yı işgal ettiğini ortaya koymuştu. Korolevo, Asya ve Avrupa'daki bu alanların ortasında yer alıyor ve şimdi elde edilen kanıtlar homininlerin Avrupa'yı doğudan batıya doğru kolonileştirmiş olabileceğini gösteriyor.

Jansen, "Korolevo'daki taş aletlerin yaşı, Avrupa'nın ilk olarak hangi yönden kolonize edildiğine ilişkin uzun süredir devam eden bir hipotezi doğruluyor" dedi. Araştırmacılar, homininler için Ukrayna'dan batıya doğru olası bir rotanın, Orta Avrupa'nın güneydoğusundaki Pannonian Havzası üzerinden geçebileceğini söyledi.

Ancak bu doğudan batıya rota iddiası İspanya, Fransa ve Ukrayna'daki sadece üç bölgeye dayanıyor. Bu çalışmaya katılmayan Avustralya Araştırma Konseyi'nin Avustralya Biyoçeşitlilik ve Miras Mükemmeliyet Merkezi Direktörü Richard Roberts Live Science'a verdiği demeçte, "Batı Asya'dan Avrupa'ya doğudan batıya göçün düzgün hikayesi, örneğin Batı Avrupa'da 1,6 milyon yıllık bir alanın bulunması halinde bir gecede altüst olabilir, ancak paleoantropolojinin doğası böyledir" dedi.

Yine de Roberts, "Bence bu yeni makale, Avrupa'ya yapılan erken insan göçlerine ilişkin mevcut bilgilerimizdeki büyük bir boşluğu dolduruyor" dedi. "Avrupa'nın ilk kez ne zaman ve hangi yollarla kolonize edildiğine dair güvenimizi arttırmak için daha iyi tarihlendirilmiş alanlara ihtiyaç var."

 

Sıcak Keşif

Jansen, Dünya tarihinde buzullar arası olarak bilinen sıcak dönemlerde, buzulların geri çekilerek Avrupa gibi ilk insanların keşfedebileceği yeni manzaralar ortaya çıkardığını açıkladı. Korolevo'daki en eski eserler, son birkaç milyon yılın en sıcak dönemleri arasında yer alan üç buzul arası dönemde gömüldü; bu da onları yapan homininlerin neden bu kadar kuzeye yayılabildiklerini açıklamaya yardımcı olabilir.

Bu çalışmaya katılmayan Griffith Üniversitesi Avustralya İnsan Evrimi Araştırma Merkezi Direktörü Michael Petraglia Live Science'a yaptığı açıklamada, 1,4 milyon yıl önce o bölgede sıcak bir dönem yaşanmış olsa da kuzeydeki konumunun mevsimler arasında büyük bir değişkenlik gösterdiğini söyledi. Bu da "Korolevo'daki kanıtlar, erken homininlerin adaptasyonlarında davranışsal olarak daha önce bilinenden daha esnek olduklarını gösteriyor" dedi.

Bu yazı LIVESCIENCE’ de yayınlanmıştır.