​​Yeni İnceleme ‘Sonsuz Kimyasallar’ Hakkında Hâlâ Ne Kadar Bilgisiz Olduğumuzu Gösteriyor

"Sonsuz kimyasallar" olarak adlandırılan maddeler, son yetmiş yılda çok çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılan geniş bir madde sınıfıdır. Teknik olarak per- ve polifloroalkil maddeler veya PFAS olarak bilinirler. Önemli özellikleri çok kararlı olmalarıdır. Bu kararlılıkları onları süper kullanışlı kılar, ancak bu moleküllerin insan sağlığını ve çevreyi nasıl etkilediği konusunda artan endişelere yol açmıştır.

Sonsuz kimyasallarla ilgili güncel çalışmaların bir incelemesi şimdi Science'da yayınlandı. PFAS hakkında bilinenler incelendiğinde aslında çok az şey bilindiği bunmuştur. Bu kimyasal sınıfında 8.000'den fazla bileşik vardır, bu nedenle ayrıntılı özelliklerini ve suda, toprakta ve insan dokularında biriktiklerinde etkilerini anlamak çok büyük bir girişimdir.

Çevre Koruma Ajansı'ndan baş yazar Dr. Marina Evich verdiği demeçte, "En büyük bulgulardan biri, bilmediğimiz çok şey olduğu. Bu bileşik sınıfının büyüklüğü nedeniyle bu bileşikler söz konusu olduğunda birçok veri boşluğu ve bilinmeyen vardır. Hakkında biraz bilgi sahibi olduğumuz bazı bileşiklerle, özellikle de eski PFAS olarak adlandırdığımız ve daha sonra toksikolojik uç noktalar bir yana bu bileşiklerin yapısını bile bilmediğimiz bazı bileşiklerle bir tür patchwork verisi elde ediyoruz." dedi.

Yangın geciktirici köpüklerden leke tutmaz tekstillere ve jet motoru kanatlarına kadar pek çok bilinmeyen, endüstriyel kullanımları göz önüne alındığında bu maddelerin sentezinin gizli ticari yapısından kaynaklanmaktadır. Bazı sınıfların çok büyük bir kütle aralığına sahip molekülleri vardır, en küçüğü kafeinin kütlesinin yaklaşık beş katı büyüklüğünde ve en büyüğü de 100 katı büyüklüğündedir.

Dr. Evich verdiği demeçte, “Neyi bilmediğimizi bilmiyoruz. Var olduğunu bilmiyorsak bir bileşik aramak çok zordur. Yapısını bilmiyorsak toksikolojiyi incelemek zordur. Topluluk için genel olarak daha fazlasını bilmek faydalı olacaktır. Hangi bileşikler üretiliyor? Hangi miktarlarda üretiliyorlar? Bu bileşiklerin kullanım alanları nelerdir?" dedi.

Çevre skandallarının merkezinde yer alan en ünlü PFA'lardan bazıları aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmış ve farklı bileşiklerle değiştirilmiştir, ancak bu maddeler hakkında net bilgi eksikliği nedeniyle mutlaka daha güvenli oldukları kesin değildir. Çevreyi temizlemeye yönelik iyileştirme çabaları uygulanıyor, ancak bunlar daha yeni başlıyor, dolayısıyla daha uzun vadeli stratejilere ihtiyaç var.

Dr Evich, "Bence bu bileşiklerle ilgili en büyük endişelerden biri, çok kararlı olmaları. Gerçekten hiçbir yere gitmiyorlar, bizim olacağımızdan daha uzun süre etrafta olacaklar. Belki de başlayabileceğimiz yer, kullanımlara öncelik vermektir. Bu PFAS'lar çok yüksek talep görmektedir ve tüketicilerin özellikle keyif aldığı özelliklere sahiptir. Bu bileşikler hem yağı hem de suyu iter ve herkes bu tür teknolojiyi sever. Şu anda onlar için 200'den fazla farklı uygulama var. Fast food kaplarının kaplamasında, leke tutmaz kumaşlarda, bazı halılarda, döşemelerde, giysilerde kullanılırlar. Kullanımları önceliklendirerek, onları her şey için kullanmamıza gerek olmadığını ve alternatifler aramaya başladığımızı kastediyoruz.” dedi.

 

Kaynak:

https://www.iflscience.com/chemistry/forever-chemicals-new-review-shows-just-how-much-we-still-dont-know/