Yaşanabilir Bölgede Dünya Boyutunda Yakın Bir Gezegen Keşfedildi

McGill Üniversitesi ve Western Üniversitesi'ndeki araştırmacıların önemli desteği de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanından araştırmacılar, kırmızı cücelerin etrafında yaşanabilir bölge gezegenleri arayan InfraRed Doppler Subaru Stratejik Programı (IRD-SSP) kapsamında Gliese 12 b avında iş birliği içinde çalıştı.

Uluslararası ekip, gelişmiş teleskoplar ve gözlem tekniklerinin bir kombinasyonunu kullanarak gezegenin varlığını tespit etti ve keşfi, kendi güneş sistemimizin ötesindeki dünyaları daha derinlemesine anlamak için heyecan verici fırsatlar sunuyor.

 

Kırmızı Cüce Etrafında Gezegen

Gliese 12 b, kırmızı cüce olarak bilinen bir yıldız türü olan Gliese 12 adlı merkezi bir yıldızın etrafında dönmektedir. Kırmızı cüceler Güneşimiz gibi G-Tipi yıldızlardan daha küçük, daha soğuk ve daha boldur.

Kırmızı cüce yıldızların yörüngesinde dönen gezegenler Dünya dışında yaşam arayışında başlıca adaylardır. Güneşimiz gibi daha büyük kütleli yıldızlara kıyasla bu yıldızların etrafında karasal dünyaları tespit etmek daha kolay olduğundan, kırmızı cücelerin etrafında dönen gezegenleri bulmak için önemli çaba sarf edilmiştir.

Gliese 12, Dünya'ya 100 ışık yılı mesafede bulunan ve nispeten az yıldız radyasyonu ile Dünya büyüklüğünde gezegenlere ev sahipliği yapan iki kırmızı cüce yıldızdan biridir - diğeri TRAPPIST-1'dir.

TRAPPIST-1'in yüksek enerjili yıldız patlamaları gibi güçlü aktiviteleri muhtemelen gezegenlerinin yaşanabilirliğini bozmaktadır, çünkü son gözlemler TRAPPIST-1 b ve c'nin neredeyse hiç atmosferi olmadığını göstermektedir.

Yüksek derecede aktif yıldızlar, aktif olmayan yıldızlara göre daha sık ve yoğun patlamalar sergiler ve yaşamı tehdit eden yüksek enerjili radyasyon yayarlar. Buna karşılık, Gliese 12 alışılmadık derecede inaktif bir kırmızı cücedir, yani gezegenleri çok daha az zararlı koşullarla karşı karşıyadır.

 

Nadiren Ilık Yıldız Işığı

Gliese 12 b'yi özellikle ilgi çekici kılan boyutu ve konumudur. Kabaca Dünya ile aynı boyuttadır, bu da benzer bir yapıya ve yüzey ortamına sahip olabileceğini düşündürmektedir. Ancak bunu doğrulamak için daha fazla gözlem ve modellemeye ihtiyaç vardır.

Gliese 12 b'nin yıldızının yaşanabilir bölgesinin iç kenarına yakın konumu onu özellikle ilginç kılıyor. Genellikle "Goldilocks bölgesi" olarak adlandırılan yaşanabilir bölge, bir yıldızın etrafında, bir gezegenin yüzeyinde sıvı halde su bulunması için koşulların uygun olduğu bölgedir.

Su bildiğimiz anlamda yaşam için gerekli olduğundan, bu bölgede bir gezegen bulmak yaşam arayışında büyük bir adımdır.

Gliese 12 b, kırmızı cüceler için yaşanabilir bölgenin iç kenarından biraz daha yakın olacak kadar yıldız ışığı alıyor. Bununla birlikte, sıvı suyun gerçek varlığı atmosferine ve yüzey koşullarına bağlıdır.

Başka bir açıdan bakıldığında, aldığı yıldız ışığı miktarı Dünya ve Venüs'ün Güneş'ten aldığı ışık miktarı arasındadır. Gliese 12 b üzerinde yapılacak daha ileri çalışmalar, yaşanabilir bir Dünya ile yaşanamaz bir Venüs arasındaki temel farklara ışık tutabilir.

 

Daha Yakından Bir Bakış

Gliese 12 b'nin heyecan verici bir başka yönü de Dünya'ya nispeten yakın olmasının yüzey ortamının daha ayrıntılı incelenmesine olanak sağlamasıdır.

Geçiş yapmayan gezegenler için mümkün olmayan Gliese 12 b'yi incelemek için özellikle yararlı bir yöntem, atmosferik iletim spektroskopisidir. Bu teknik, geçiş sırasında bir gezegenin atmosferinden geçen yıldız ışığının analiz edilmesini içerir.

Işığın spektrumundaki değişiklikleri inceleyerek bilim insanları gezegenin atmosferinin bileşimini çıkarabilir ve biyolojik süreçlere işaret edebilecek oksijen, su, metan ve karbondioksit gibi gazları tanımlayabilirler.

Gliese 12 b'nin keşfi, potansiyel olarak yaşanabilir gezegenler bulma ve yaşamı mümkün kılan koşulları anlama yolunda atılmış bir adımdır.

James Webb Uzay Teleskobu ve yer tabanlı son derece büyük teleskoplar gibi mevcut ve gelecekteki teleskoplar, daha ileri araştırmalarda çok önemli roller oynayacaktır. Bu araçlar, bilim insanlarının Gliese 12 b'nin atmosferi ve yüzey koşulları hakkında daha ayrıntılı çalışmalar yapmasına olanak sağlayacaktır.

Muhtemelen yaşama elverişli bir ötegezegen olan Gliese 12 b'nin keşfi, Dünya benzeri gezegenler ve potansiyel olarak dünya dışı yaşam bulma arayışında heyecan verici bir gelişmedir. Evreni keşfetmeye devam ettikçe, her yeni keşif bizi asırlık soruyu yanıtlamaya daha da yaklaştırıyor: Evrende yalnız mıyız?

Şimdilik, Gliese 12 b bir umut ve merak ışığı olarak duruyor ve bizi kendi güneş sistemimizin ötesinde yatan olasılıklar hakkında daha fazla bilgi edinmeye davet ediyor.

Vigneshwaran Krishnamurthy, Doktora Sonrası Araştırmacı, Astrofizik, McGill Üniversitesi ve Hiroyuki Tako Ishikawa, Doktora Sonrası Araştırmacı, Astrofizik, Western Üniversitesi

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.