Kaye Efekti nedir?

Birçoğumuz, durgun su yüzeyine fırlattığımız taşların su üzerinde zıplayarak gözden kaybolduğunu deneyimlemişizdir. Kaye Efekti işte bu olaya benziyor. Taş yerine sıvı kullanıldığında bambaşka bir sonuçla karşılaşıyoruz.Taşların su üzerinde zıplamasına benzer bir etki oluşuyor. Bu etkiye de Kaye Efekti deniliyor.

İlk olarak 1963 yılında , bir mühendis olan Alan KAYE , sıvı karışımlarla ilgili deneyler yaparken bu garip fenomeni keşfetmiştir. 2006 yılına kadar bu olay açıklanmayı beklemiştir. Hollanda Twente Üniversitesi’nden Michael Versluis ve meslektaşları , yüksek hızda görüntüleme teknikleri kullanarak Kaye Efektinin nedenini açıkladılar.

Araştırma sonuçlarına göre ; sıvı sabunu yaklaşık 20 cm yukarıdan ince bir hat üzerinde titretmeden zemine doğru akıtacak olursak sırasıyla şu olaylar olur; ^[2]

1. Sıvının düştüğü noktada önce bir çöküntü çukur oluşur,
2. Bu çöküntünün aşağıya doğru inmesiyle zemindeki sıvının viskozitesi azaldığı için inceltilmiş yağ etkisi yapar,
3. Arkadan gelen sıvıyı temas yüzeyinden kaydırarak jet gibi rastgele çevreye fırlatır.

Bu olay 300 milisaniye içerisinde gerçekleştiği için fark edemiyoruz.Yoğurt, şampuan, sıvı sabun, ketçap gibi maddelerde de gözlemlenebiliyor.

Kaye Efektinin gündelik yaşantımızda şampuanlarla yaptığımız kazalardan başka bir yeri yok. Ancak sıvıya yeşil lazer tutulduğunda optik fiber kablo gibi davrandığı biliniyor.

Deney sonuçlarına göre ^[2] en iyi Kaye Efekti oluşması için veriler de şunlar:

Sıvı kalınlığı: 0,4 mm
Yükseklik: 20 cm

Konuyla ilgili detaylı bilgiye aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.
[1] Fotoğraf: www.alicaglar.net
[2] http://www.nature.com/news/2006/060403/full/news060403-10.html