Kanserle Savaşta Yeni Umut: Salmonella Bakterisi

Kanser, vücudumuzun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir çünkü vücudun kendi savunma sistemi tarafından kolaylıkla fark edilemez. Dışarıdan gelen saldırılara karşı bağışıklık sistemi geliştiren vücudumuz, kanser hücrelerini vücudun bir parçası olarak algıladığından dolayı savunmaya geçemez. Bağışıklık sistemimizi medikal destek almadan kansere karşı savaşır duruma getirebilmek için bilim insanları, kanserli dokuya bakteri enjekte etmek dahil birçok farklı yolu denediler. Şimdi ise bilim insanları ilk defa Salmonella adında bir bakteriyi modifiye ederek kansere karşı bağışıklık sistemimizi tetiklemek adına çalışmalarına başladılar. Kanserli hücreler enjekte edilen fareler üzerinde denenen yeni tedavi yöntemi başarılı olduğu takdirde, insanlar için de bakteriyel kanser terapisi alanında atılacak büyük adımlardan biri olacaktır.

Bakteriler genellikle tümör benzeri ve oksijenden yoksun ölü dokular üzerinde geliştikleri için bilim insanları mikroskop aracılığıyla kanserli dokuyu kolaylıkla saptayabilmektedirler. Ancak, bakteriler kullanılarak uygulanan tedavi yöntemlerinin en etkili olanlarında bile tümörlerin bir şekilde tekrar gelişme eğiliminden dolayı, benzer tedavilerden sadece bir tanesi Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu tarafından onaylanmıştır. (Food and Drug Administration – FDA)

Salmonella bakterisi kendi içerisinde Salmonella enterica ve Salmonella bongori olarak iki temel türe ayrılır. Alt türlerin davranış biçimine göre sıcak ve soğuk kanlı bütün hayvanlarda bulunabilen bakterinin insanlarda gıda zehirlenmesi, Tifo ve Paratifo benzeri hastalıklara yol açtığı tıp dünyası tarafından bilinmektedir ⁽¹⁾.

(Görsel 1)

Çubuk şeklinde olan Salmonella bakterisinin gıda zehirlenmelerinin büyük bir bölümünde etken rol oynadığı bilinmektedir.

Salmonella Enfeksiyonu adıyla kendine has bir hastalığa sebep olan bakterinin kanser tedavisinde nasıl kullanılacağı yönünde araştırma yapan deney ekibi, Florida Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar araştırmacısı Roy Curtiss III’ in deyimiyle, mutlak bir titizlik ve hataya yer bırakmayacak şekilde çalışmalarını yürüttü.

İlk olarak 2006’da Güney Kore Ulusal Chonnam Üniversitesi’nde kanserle mücadele alanında araştırmalara başlayan ekip, birçok kamçı yardımıyla hareket eden Vibriyon bakterisinin kuyruğundaki proteinin bağışıklık sistemi hücrelerini harekete geçirdiğini fark ettiler. Güney Kore sahillerindeki kabuklulara hastalık yayan Vibriyon bakterisine nazaran daha az zararlı olan Salmonella typhimurium’un, biyolog Jung-Joon Min ve Joon Haeng Rhee’nin önderliğindeki ekip tarafından genetiği değiştirilerek protein salgılaması sağlandı. İlk etapta, kolon kanserli 20 fareye genetiği değiştirilmiş Salmonella bakterisi enjekte edildi. 3 gün sonra, araştırma ekibi bakterinin, farelerdeki karaciğer, akciğer ve dalaktan tamamen temizlendiğini gözlemlediler. 120 günün sonunda ise tümörler artık saptanamıyordu ve 20 fareden 11’i eski sağlıklı hallerine geri dönmüştü. Genetiği değiştirilmemiş, yani protein salgılamayan bakteri enjekte edilen fareler ise kansere yenik düşmüştü.

Araştırmanın ikinci adımında ise, bulaşıcı kolon kanserine sahip 21 fare üzerinde deney yapan araştırma ekibi, farelerden 8’ine protein Salmonella bakterisi enjekte ederken, 6’sına genetiği değiştirilmemiş bakteriyi enjekte ettiler ve geri kalan 7’sine ise herhangi bir müdahalede bulunmadılar. 27 günün sonunda genetiği değiştirilmemiş bakteri enjekte edilen ve müdahale edilmeyen farelerde hastalığın ilerlediği gözlemlenirken, protein salgılayan Salmonella bakterisi sayesinde ilk 8 faredeki tümörler gözle görülür şekilde azaldı ve enfeksiyon yok edildi.

Araştırmanın liderleri Min ve Rhee’ye göre, genetiği değiştirilerek protein salgılaması sağlanan Salmonella bakterisi, bağışıklık sisteminde rol oynayan ve Toll benzeri reseptör 5 (Toll Like Receptor5) olarak bilinen TLR5 genini harekete geçirerek bağışıklık sistemi hücrelerini daha agresif bir hale getirmektedirler ⁽²⁾.

Araştırma ekibi şimdilik tekniklerini hayvan modelleri üzerinde kullanmaya devam ediyorlar. İlerleyen birkaç yılda belki de güvenli bir şekilde insanlara uygulanabilecek olan bu tedavi yöntemi, şimdiden kanser terapisi araştırmacılarının odak noktası olmayı başardı.

Makale, http://www.sciencemag.org/news/2017/02/scientists-turn-food-poisoning-microbe-powerful-cancer-fighter ‘in çevirisine dayanmaktadır.

Kaynaklar
Bilimsel Makalenin Kaynağı: DOI: 10.1126/science.aal0722
1: https://en.wikipedia.org/wiki/Salmonella
2: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/7100

Görsel Kaynaklar
Kapak Görseli: http://www.celldiagram.net/wordpress/wp-content/uploads/cancer-cells.jpg
Görsel 1: http://vignette2.wikia.nocookie.net/diseasespedia/images/1/1d/Xlarge.jpg/revision/latest?cb=20141126234931