Insight Tarafından Yakalanan Mars'a Çarpan Meteorlar, Mars'ın İçinin Sırlarını Ortaya Çıkardı
Bu, sismik yüzey dalgalarının Dünya dışında ilk kez kaydedilmesidir.

NASA'nın InSight'ı, son birkaç yılda Mars'taki birçok sismik olayı inceledi. Bu "mars depremleri", gök bilimcilerin gezegenin içini daha iyi anlamalarını sağladı, ancak yüzey boyunca hareket eden dalgaların olduğu olayları da görmeyi umuyorlardı. Neyse ki, evren bunu 2021'de bir hediye olarak verdi. Geçen 24 Aralık'ta Mars'a bir meteorit çarptı ve InSight bunun gerçekleşmesini kaydetti.

Bu olay, araç tarafından kaydedilen diğer 1300'den fazla mars depreminden farklı görünüyordu ve bunun için en iyi açıklama bir meteorit çarpmasıydı. Ekip ayrıca, daha önce kaydedilmiş bir olayın, kozmik bir taşın gezegene çarpmasından kaynaklanmış olabileceğinden şüpheleniyor.

Araştırmacılar, Mars etrafında dönen Mars Reconnaissance Orbiter'ı kullanarak bu çarpmaların oluşturduğu kraterleri bulmayı başardılar. 24 Aralık'taki yaklaşık 150 metre genişliğinde bir krater oluştururken, 18 Eylül 2021'de kaydedilen ise 130 metre genişliğinde bir krater oluşturdu. Bunlar Mars'taki bilinen en genç kraterler.

The impact crater, formed by a meteoroid strike on Dec 24, 2021, is about 150 meters across, as seen by the HiRISE camera aboard NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter. Image credit: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona

24 Aralık 2021'de bir meteoroid çarpmasıyla oluşan çarpma krateri, NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter’ındaki HiRISE kamerası tarafından görüldüğü gibi, yaklaşık 150 metre genişliğindedir.

 

ETH Zürih Jeofizik Enstitüsü'nde jeofizikçi ve kıdemli araştırma bilimcisi Doyeon Kim, bir açıklamada, "Konum, depremin kaynağına ilişkin tahminlerimizle iyi bir eşleşmeydi." dedi. "Bu, Dünya dışında bir gezegende sismik yüzey dalgalarının ilk kez gözlemlenmesidir. Ay'a yapılan Apollo görevleri bile bunu başaramadı."

Bu tür dalgalar üzerine yeni bir makale, bilim insanlarının Kızıl Gezegenin içini daha iyi anlamalarına olanak sağladı. Artık Mars'ın kabuğunun önceden düşünülenden daha yoğun olduğuna inanıyorlar, bu da kabuğun nasıl oluştuğuna dair çeşitli modeller üzerinde bir etkiye sahip. Yeni veriler sayesinde araştırmacılar, kabuğun yapısı hakkında yüzeyin yaklaşık 5 ila 30 kilometre altındaki derinliklere kadar net bir fikre sahip oldular. Yine InSight tarafından tespit edilen en güçlü mars depremi dalgaları, yüzeyin 90 kilometre altına kadar bir pencere sağlayan yüzey dalgaları üretti.

Bu yeni anlayış aynı zamanda Mars'ın kabuğunun ikiye bölündüğü yönündeki yaygın fikre de meydan okuyor. Sözde "Mars ikiliği", kuzey yarımküredeki (eski zamanlarda muhtemelen bir okyanusla kaplı volkanik ovalar) ve güneydeki (meteorit kraterleriyle kaplı yayla platosu) arazi çeşitliliğinden gelir. Veriler, kabuğun genel olarak her yerde aynı olduğunu gösteriyor.

ETH Zürih Sismoloji ve Jeodinamik Profesörü Domenico Giardini, “Mevcut durumda, ikilik için henüz genel olarak kabul edilmiş bir açıklamamız yok çünkü gezegenin derin yapısını hiç göremedik.” diye ekledi. "Ancak şimdi bunu ortaya çıkarmaya başlıyoruz."

InSight, Mars'ı anlamamızda harika bir varlık oldu, ancak ne yazık ki günleri sayılı. Güneş panelleri, ekibin temizleyemediği tozla kaplı ve giderek daha az güneş ışığı alıyor. Bu yıl Aralık ayında tamamen kapanması bekleniyor.

Krater oluşumu ve sismik dalgalar üzerine yapılan iki çalışma Science dergisinde yayınlandı.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.

Fizikist
Türkiye'nin Popüler Bilim Sitesi

0 yorum