Galaksiler Uzaklaşıyor

Dünya'dan bakarak galaksilerin uzaklaştığını ölçen Hubble, onların uzaklaştığını fark etti.

Astronomi, içinde yaşadığımız balon ile ilgili görüşümüzü tamamen değiştiren neredeyse önce boks ringlerine , sonra da hukuk sistemine kaptırıyordu. Hubble, Chicago Üniversitesi'nde astronomi ve matematik eğitimi alırken boksu profesyonel olarak düşünmeye teşvik edilen gençlerden biri idi. Teklifi reddetti. Ancak Oxford Üniversitesi'nde hukuk eğitimi alma şansını tepmedi. Amerika'ya döndüğünde hukuk kariyerini sürdürmeyi düşündü. Fakat bu alanı astronomiye oranla çok sıkıcı bulduğu için sevdiği alanda doktorasını tamamlamak üzere Chicago'ya geri döndü. 1. Dünya Savaşı'nda yaralandıktan sonra nihayet yıldızları profesyonel olarak gözlemleme fırsatı buldu ve 1919 yılında California'daki Mount Wilson Gözlemevi'nde bir pozisyona getirildi. Hubble, geri kalan kariyerini burada geçirdi.

Gözlemevi 100 inçlik yepyeni bir teleskop inşa etti; bu, o zamana kadar dünyada yapılan en gelişmiş teleskoptu. Amerikalı bilim insanı özellikle göklerde çok sayıda bulunan ve daha önce Samanyolu Galaksisi'nin içindeki toz bulutlarından ibaret olduğunu düşündüğü nebulalar ile ilgileniyordu. O dönemde sadece bir tane galaksi olduğu sanılıyordu ve Hubble'ın çağdaşı Harlow Shapley bu galaksinin 300.000 ışık yılı uzaklığında olduğunu hesaplamıştı. (Daha sonra yaklaşık 100.000 ışık yılı olarak değiştirildi.)

Andromeda nebulasına 900.000 ışık yılı uzaklıkta olduğunu ve dolayısıyla açıkça Samanyolu Galaksisi'nin dışında kaldığını hesaplamak için Shapley'in geliştirdiği bir tekniği kullandı. Dahası, Hubble çok geçmeden spiral biçimli olan bu nebulaların aslında bizimkine benzeyen başka galaksiler olduğunu keşfetti. Gökyüzünde bunlardan milyonlarca vardı ve içlerinde milyarlarca yıldız bulunuyordu. Sonuçlar nefes kesiciydi ve evren ile ilgili görüşlerimizi tamemen değiştirdi.

Hubble birkaç yıl boyunca galaksilerin dünyadan uzaklaştığını hesaplamaya devam etti ve dünyadan uzaklaştıklarını ya da geri çekildiklerini keşfetti. Buna ek olarak, dünya ile galaksi arasındaki mesafe arttıkça, galaksinin geri çekilişinin hızlandığını fark etti. 1927 yılına gelindiğine, Hubble tek bir mantıkla çıkarımda bulundu: Çoğu astronomun durağan olduğuna inandığı evren aslında genişliyordu. Einstein'ın kendisi de evrenin içe ya da dışa doğru hareket ediyor olması gerektiğini öne süren bir teori ortaya atmıştı ama astronomlar ona evrenin kesinlikle durağan olduğunu söylediği için bu teorisini geri çekmişti. Evrenin gerçekten genişlemekte olduğunu duyunca daha sonra bu konuya tekrar değinerek hayatımın en büyük hatası olarak adlandırdı. 

Hubble 1929 yılına kadar galaksilerin mesafelerini hesaplamak için Hubble Sabitini formülleştirdi. Galaksilerin geri çekilme hızının bu sabitin katı olması gerektiğini vurgulamıştı. Hubble bu sabitin büyüklüğünü gereğinden fazla hesaplamış olsa da, formül geçerliydi. O zamandan sonra yapılan düzeltmeler, astronomların evrenin yarıçapını en fazla 18 milyar ışık yılı ve yaşını da 10 ile 20 milyar yıl arasında hesapladı. Hubble, galaksileri sınıflandırmak için günümüzde hala yaygın şekilde kullanılan bir sistem hazırladı.

 

Kaynak

"Dünyaya Yön Veren En Etkin 100 Bilim İnsanı" kitabı, - Jon Balchin