atmosfer dısındaysa evet atmosferde dünyayla döner içinde oldugun sürece sende dönüyosun demektlr

atmosferi sürtünmesiz bir ortam olarak görmenizden bu yanılgıya düşmüşsünüz.2. soruun cevabı ise doğru daha çabuk varır çünkü dönüş eksenine ters hareket ettiği için varacağı nokta belli bir sürtünme oranıyla size doğru gelecek ve süre kısalacaktır.

Kendi sorunuza doğru cevap vermediğinizi düşündüğüm için, test amacıyla değil, meraktan sorduğunuzu düşünüp, kısaca cevap yazmaya çalışayım... -----------Siz atlasanızda, zıplasanızda Dünya'nın kütle çekim alanının bir parçasısınız. Yani tüm hareketleriniz, uzaya göre değil dünya"ya göredir. Bu nedenle de Dünya ile aynı hareket içindesinizdir. (Bu ilk sorunuzun cevabıydı... Biraz daha açarsak; siz zipladığınızda (uzaya göre) zaten dünyanın dönüş hızıyla hareket ediyordunuz, Dünya ya göre en fazla 1-2 metrelik bir hareketiniz oldu.) ---------- İkinci soruya gelince, elbette sürtünme önemli ama cevabın nedeni olacak kadar değil) Sürtünme her iki yönde de aynı yavaşlatıcı etkiyi yapar. Hareketiniz ile sürtünme arasındaki etkileşimi azaltırsanız (yani yüksek irtifalara çıkarsanız) hava sürtünmesi azalacağı için, yolculuk süreniz kısalır. Ama doğru cevap değil bu. Bunu anlamanız için deneyinizi, Ay yüzeyinde aynı koşullarda yapalım. ...... Ay'ın dönüşü yönünde öbür yüzüne 12 saatte gittiğinizi varsayalım. Ters yönde gitseydiniz gene aynı sürede varırdınız. Ayın dönüşü size ek bir hız kazandırmazdı. O zaman savaş başlıklı füzeler nasıl bu mesafeyi bir kaç saatte alıyorlar ? Cevap, atmosfer oışına çıkarak. (Gülümsedniz bence şimdi ama farkı şimdi anlayacaksınız) Çünkü atmosfer dışı demek, aynı zamanda dünyanın çekim gücünden kurtulmak demektir.Yanı artık hareketiniz dünyaya göre değil, uzuyu göredir, Dünya sizin için ayrı bir sistemdir ve kendi etrafındaki dönüş hızını ve yönünü kendi lehinise kullanabilirsiniz demektir. -------------- Aynı mantık atmosfer içinde, eğık atışlarda önemlidir. Mesela top mermisine verdiğiniz yatay hız yanında, verdiğiniz dikey hız, yeryüzünden kurtulma ivmesini (g) geçtiği sürece, dünyanın dönüş hızını da hedef tespitinde kullanırsınız, Çok değil bir kaç saniye sürecektir ama mesafenize kilometreler katabilirsiniz.

Kendi sorunuza doğru cevap vermediğinizi düşündüğüm için, test amacıyla değil, meraktan sorduğunuzu düşünüp, kısaca ama doyurucu cevap yazmaya çalışayım... -----------Siz atlasanız da, zıplasanız da Dünya'nın kütle çekim alanının bir parçasısınız. Yani tüm hareketleriniz, uzaya göre değil dünya"ya göredir. Bu nedenle de Dünya ile aynı hareket içindesinizdir. (Bu ilk sorunuzun cevabıydı... Biraz daha açarsak; siz zıpladığınız da (uzaya göre) zaten dünyanın dönüş hızıyla hareket ediyordunuz, Dünya ya göre en fazla 1-2 metrelik bir hareketiniz oldu.) ---------- İkinci soruya gelince, elbette sürtünme önemli ama cevabın nedeni olacak kadar değil) Sürtünme her iki yönde de aynı yavaşlatıcı etkiyi yapar. Hareketiniz ile sürtünme arasındaki etkileşimi azaltırsanız (yani yüksek irtifalara çıkarsanız) hava sürtünmesi azalacağı için, yolculuk süreniz kısalır. Ama doğru cevap değil bu.________________ Bunu anlamanız için deneyinizi, Ay yüzeyinde aynı koşullarda yapalım. ...... Ay'ın dönüşü yönünde öbür yüzüne 12 saatte gittiğinizi varsayalım. Ters yönde gitseydiniz gene aynı sürede varırdınız. Ayın dönüşü size ek bir hız kazandırmazdı. Çünkü hala Ay’ın kütleçekim sisteminin bir parçasısınız…….O zaman, dünya da savaş başlıklı füzeler bu mesafeyi nasıl bir kaç saatte alıyorlar ? Cevap, atmosfer dışına çıkarak. (Gülümsediniz bence şimdi ama farkı şimdi anlayacaksınız) ________________Çünkü atmosfer dışı demek, aynı zamanda dünyanın çekim gücünden kurtulmak demektir.Yanı artık hareketiniz dünyaya göre değil, uzaya göredir. Dünya sizin için ayrı bir sistemdir.Kendi etrafındaki dönüş hızını ve yönünü kendi lehinize kullanabilirsiniz demektir. -------------- Aynı mantık atmosfer içinde, eğik atışlarda önemlidir. Hızın bileşenleri olan, yatay hızınız yanında, dikey hızınız, yeryüzünden kurtulma ivmesini (g) geçtiği sürece, dünyanın dönüş hızı da alacağınız mesafeyi etkiler. (Çok değil bir kaç saniye sürecektir ama mesafenize kilometreler katabilirsiniz. ) Yani cevap; Dünyanın kütle çekim gücünü yenerseniz, uçak daha çabuk varır. Yükseklerde sadece sürtünme değil, kütle çekimde azalıyor. Avantaj bu noktada … Bence…???

Nihayet bilimsel ve akılcı br yanıt geldi. Tüm sorunun yanıtını aslında 3 kelime ile açıklamışsınız; "Dünya'nın çekim gücü"... Peki bu çekim gücününe kapılmayan bir nesnenin örneğin gökyüzünde süzülen bir balonun durumunu nasıl açıklayabiliriz? Rüzgarsız bir ortamda yerküreden tamamen dik bir dogru ile yükselmesinin, bulundugu kara parcasının saatte 1000 km'nin üzerinde bir hızla altından kaymamasının sebebi nedir?

İç basın ile atmosfer basıncını dengelersek etkilenmez ki zaten havadan daha az yoğun olursa hep yükselir (Soruyu yanlış anlamış olabilirim)

Öncelikle, balonun yükselmesi yerçekimi gücünü tam olarak yendiği anlamına gelmiyor. Balonun içindeki hafif gazlar, atmosferdeki gazların daha yoğun olması nedeniyle, sıralamada yukariya geçiyor. Bu arada ağır gazların uyguladığı kaldırma kuvveti, yerçekiminin balon içindeki gazlara uyguladığı çekim gücünden daha fazla olduğu için balon yükseliyor. Bu dünyanın kütle çekimi ve dönmesinden sadece (y) merkeze doğru dik olan kuvveti yenmesini sağlıyor.(Deneyinizde atmosfer rüzgarsız, dürgun olarak kabul edilmiş, aynı şekilde devam edeceğim) Ancak balondaki gazların bir de dönmeden kazanılmış momentumları var. Dünyanın dönüş hızına eşdeğer bir hızla, yatay eksende (x) hareket ediyorlar. Kütle çekimi (y) bir ip gibi, balonu sabitlerken, kazanılmış dönme momentumu da (x) dünya dönüşü ile aynı hızı veiyor.

Normalde balon yukarı yükselırken, kütle çekim merkezinden uzaklaştığı için (y) çap artıyor. Yani dönüş momentumu aynı hızı veremiyor. Bu yüzden bir süre sonra, (belki 1000 km hızla değil ama) balon yeteri kadar yükselmişse kıtalar altından kayacaktır. Çünkü balonun dünya etrafındaki dönme hızı, ilk başladığı yerdeki kadar olsa bile, çap arttığı için yetmeyecektir.

Dikkate alınması gereken bir etmeni göz ardı ettim ama siz yok saymayın. Atmosferdeki gazlar uzun süredir dünya ile hareket ettiğinden, aralarına aldıkları balonu beraberlerınde sürükleyebiliyorlar. Bu nedenle balon size dik yükselmiş gibi gözükebilir ama bu tam cevap değil, Zaten sıcak hava ile soğuk hava yer değiştirince bu yüzden fırtınalar çıkıyor. Yer dönüşüm sirkülasyonu ve gazların hız farki sürtüşmelere neden oluyor.

Elinize ucunu ağırlik bağlı bir ip alıp çevirin. İpin gergin kalmasına dikkat ederek, uzunluğunu değiştirin. Sonra ağırlığın hızlarını ölçün,İp 2 kat uzadığında, sizin döndürme hızınız artmalı. Artmazsa, ağırlık düşer, Aynı hizi korumuk için bile daha hizli döndürmelisiniz. İp yerçekimi, ağırlık balon. Gözlemleyınce daha rahat kavrayacaksınız.

1.soruyu cevaplayalım: Dünyanın dönüşüyle birlikte hepimiz dünyanın dönüş hızıyla aynı hızda hareket etmekteyiz. Yani şu an oturduğun yerde aslında saatte yaklaşık 1100 km'lik bir hızla hareket ediyorsun. (güneş sistemi ve galaksimizin hızını da sayarsak 800.000 km/s hızını aşıyoruz ama konumuz bu değil). yani bu şu demek oluyor; zıpladığında sen de aynı hızda hareket halindesin bu sebeple zıpladığın nokta ile indiğin nokta arasında herhangi bir fark oluşmaz. Şöyle sorarsak; 180 km/s hızla giden bir aracın içerisinde gidiyorken elindeki misketi havaya attığında misket kurşun gibi camı delip çıkar mı, yoksa tekrar eline geri mi düşer? Miskette aracın içinde 180 km hızda olduğu için tabii ki eline geri düşecektir:) Diğer soruya gelirsek, dünyanın dönüşü uçuş sürelerini direkt olarak değil fakat dolaylı olarak etkiler. Normal atmosfer şartlarında bir uçuş olsaydı hiç süre farkı bulunmayacaktı çünkü yine önceki soruda belirttiğim gibi dünyayla aynı hızda hareket ediyoruz. Uçağın içinde olduğunu düşün, en ön sırada oturuyorsun ve en arka sıradaki arkadaşının yanına gittin sonra yerine geri döndün. Gidiş ve dönüşün arasında zaman farkı olur mu? Olmaz çünkü uçakla birlikte sabit hızda hareket ediyorsunuz.

Uçuş hızının dolaylı olarak etkilenmesinin sebebi ise atmosfer hareketlerinden kaynaklanır. Dünyanın dönüşü atmosferde coriolis etkisi dediğimiz hareketi meydana getirir. Bu etkini, ekvatordan kutuplara doğru ilerledikçe dönüş hızının azalmasından meydana gelmektedir. Coriolis etkisi sebebiyle doğu-batı uçuşları arasında 1-2 saatlik zaman farkları oluşmaktadır.

Uçuş hızının dolaylı olarak etkilenmesinin sebebi ise atmosfer hareketlerinden kaynaklanır. Dünyanın dönüşü atmosferde coriolis etkisi dediğimiz hareketi meydana getirir. Bu etki, ekvatordan kutuplara doğru ilerledikçe dönüş hızının azalmasından meydana gelmektedir. Coriolis etkisi sebebiyle doğu-batı uçuşları arasında 1-2 saatlik zaman farkları oluşmaktadır.

Uçuş hızının dolaylı olarak etkilenmesinin sebebi ise atmosfer hareketlerinden kaynaklanır. Dünyanın dönüşü atmosferde coriolis etkisi dediğimiz hareketi meydana getirir. Bu etki, ekvatordan kutuplara doğru ilerledikçe dönüş hızının azalmasından meydana gelmektedir. Coriolis etkisinin oluşturduğu rüzgarlar sebebiyle doğu-batı uçuşları arasında 1-2 saatlik zaman farkları oluşmaktadır.