Schrödingerin kedisi paralel evrenin olup olmadığı ile ilgili bir paradoks özeti bu zaten kaynaklar ve videolarda hep bu cümle kullanılıyor

Yani kedi deneyinde kedi eğer bu evrende ölüyse,paralel evrende canlı olduğu mu anlamına geliyor?

Shrödingerin Kedisi Düşünce deneyi Kuantum dünyasında atomların hareketlerinin öngörülemez olmasıyla ilgili. Deneyde kutunun içerisine bir kedi, bir geiger sayacı, geiger sayacıyla tetiklenen bir çekiç ve hidrojen siyanür dolu bi tüp var. Ve tabiiki parçalanması beklenen radyoaktif bir madde. Kuantum dünyasında atomaltı bi parçacık aynı anda iki yerde ola bildiği için (bir gözlemci olmaksızın - gözlemci parçacıkla etkileşimde olduğu için) hem çözünmüş hem şözünmemiş olur. Bu zaman geiger sayacı bir parçacık algılamış ve ya algılamamış olur. Algıladığında çekiç aşağı ineceği için çekiç te inmiş ve ya inmemiş olur. Hidrojen siyanür de etrafa dağılıp kediyi öldürmüş ve ya öldürmemiş olur. O yüzden biz açıp bakanadek onun aynı anda ölü ve diri olduğunu varsaymalı oluruz. Bu da fizik kurallarına ters geldiği için bir paradoks oluşturur. Tam açıklayamadım ama Jim Al Khalilinin Paradoks kitabında çok açıklayıcı bir biçimde yazılmış. Muhteşem bir kitap kesinlikle okuyun

Benzer bir soru mart civarında sorulmuştu. Gerçi siz de haklısınız bu köşede arama yapamıyoruz:Her ne kadar mantığımız "var|yok" olgusuna yönelse de aslında bu metafor sadece quantum mekaniğinde süperpozisyon denen olayın özetidir. Yani bir sistem iki,üç, dört hatta sonsuz sonucun kombinasyonu olabilir. Ne zaman o sistemi birisi ölçsse sadece ve sadece tek sonuç alır. Yani kedi durumunu kontrol etmediğimizde canlı ve ölü; kontrol ettiğimizde sadece ölü veya sadece diridir.

Dalga fonksiyonu da parçacığın hareketini temsil eden bir fonsiyondur, en basiti ϕ=A*exp(-ipx/h-bar)+B tarzı bir üstsel fonksiyon.

peki dalga fonksiyonu dedikleri nedir?

De Broglie bilindiği üzere madde dalgalarının Enerji (E) ve momentumumlarının (p) E=h-bar*k & p=h-bar*(omega) formüllerine uyduğunu göstermiştir ve enerji-momentum ilişkisini m:=kütle olmak üzere E=p^2/2m olarak biliyoruz. sin(x) ve cos(x) fonksiyonları da bildiğin gibi dalga modellemelerinin yapılablidiği fonksiyonlardır. Hatta diferensiyel denklemlerde Ay''+By=g(x) (y''=d(dy/dx)/dx) denkleminin çözümü dalga fonksiyonudur. Böyle baktığında Schödinger'in denklemi (V(x):=potensiyel| iℏ∂ψ/∂t=−(ℏ^2/2m)∇.∇ψ+V(x)ψ)-aslında dost canlısı deklemdir :) lineer cebirle birleştirildiğinde güzel gözükür- enerji ve momentumu dalga fonsiyonu altında birleştiren bir denklemdir. Çözümü sıfır potensiyel altında. ψ=exp(ikx−iωt) yani sınır koşulu olmadan dalga fonksiyonu bu. Tabi koşullar uygulandığında gittikçe garip bir hal alır. Üstsel fonksiyonu sayesinde de bu fonksiyon kuantum mekaniğinin quantize halini yansıtır.

Elbette fizik eğitimimi bu düzeyde almadığım için yukarıdaki sembol ve anlamlarını anlatmam mümkün değil. anlmamda pek olası değil. Hangi sembolş hangi kavramı ifade ediyor bilmiyorum. Ama en azından destekleyici bir açıklama yazabilirim diye düşünüyorum. Öncelikle fonksiyon; bir veya daha fazla değişkenin, genellikle (2-3 değişken ama sınır yok) aralarındaki ilişkiyi belirler. Yani bize sayısal bir değer vermez. İki (veya daha fazlası) değişken arasındaki ilişkinin yapısını anlatır. Bu yapı bir defa formülize edildikten sonra değişkenlerin çeşitli değerlerine veya durumlarına karşın, diğer bir değişkenin durumu hakkında bilgi verir. Farklı (birinci) değişken değerlerine göre, diğer (ikinci) değişkenin aldığı değerler her seferinde doğru şekilde tespit ediliyorsa, artık ellimizde bu değerlerin-değişkenlerin bir fonsiyonu var demektir.

Elbette fizik eğitimimi bu düzeyde almadığım için yukarıdaki sembol ve anlamlarını anlatmam da, anlamamda pek olası değil. Hangi sembol hangi kavramı ifade ediyor? bilmiyorum. Ama en azından destekleyici bir açıklama yazabilirim diye düşünüyorum. Öncelikle fonksiyon; bir veya daha fazla değişkenin, genellikle (2-3 değişken ama sınır yok) aralarındaki ilişkiyi belirler. Yani temelde bize sayısal bir değer vermez. İki (veya daha fazlası) değişken arasındaki ilişkinin yapısını anlatır. Bu yapı bir defa formülize edildikten sonra, değişkenlerin (birinci) çeşitli değerlerine veya durumlarına karşın, diğer bir değişkenin (ikinci) durumu hakkında bilgi verir. Farklı (birinci) değişken değerlerine göre, diğer (ikinci) değişkenin aldığı değerler her seferinde doğru şekilde tespit ediliyorsa, artık ellimizde bu değerlerin-değişkenlerin bir fonsiyonu var demektir. Kartezyen koordinat sisteminde, y=sinx üzerinden, x :0 ile 180 değerleri arasından aldığında bulunan y değerlerine göre oluşmuş bir fonsiyondur. Tüm bu değerleri ifade etmek için tek tek sayısal değerler girileceğine, direk fonsiyon kullanıldığında işlem hem kolaylaşır hem de kısa sürede çözülür. Dalga fonsiyonunu hatırlamıyorum ama buna benzer bir şeydir sanırım... Sonuçta sinüs ve cosinüs değerlerinin bir dalga hareketine benzer değerler dizisi oluşturduğunu gösteriyor olmalı. sorduğunuz dalga fonksiyonu da schrödiger'in denkleminin temelini oluşturuyormuş. İçerdiği değişkenler spini, enerjisi, momentumu gibi değerler, bunlardan biri ya da bir kaçı değiştiğinde ulaşılaak yeni durumları anlatıyor.

Elbette fizik eğitimimi bu düzeyde almadığım için yukarıdaki sembol ve anlamlarını anlatmam da, anlamamda pek olası değil. Hangi sembol hangi kavramı ifade ediyor? bilmiyorum. Ama en azından destekleyici bir açıklama yazabilirim diye düşünüyorum. .............. Öncelikle fonksiyon; bir veya daha fazla değişkenin, genellikle (2-3 değişken ama sınır yok) aralarındaki ilişkiyi belirler. Yani temelde bize sayısal bir değer vermez. İki (veya daha fazlası) değişken arasındaki ilişkinin yapısını anlatır. Bu yapı bir defa formülize edildikten sonra, değişkenlerin (birinci) çeşitli değerlerine veya durumlarına karşın, diğer bir değişkenin (ikinci) durumu hakkında bilgi verir. ..... Farklı (birinci) değişken değerlerine göre, diğer (ikinci) değişkenin aldığı değerler her seferinde doğru şekilde tespit ediliyorsa, artık ellimizde bu değerlerin-değişkenlerin bir fonsiyonu var demektir. ................ Mesela sinüs için: Kartezyen koordinat sisteminde, y=sinx üzerinden, x :0 ile 180 değerleri arasından aldığında bulunan y değerlerine göre oluşmuş bir fonsiyondur. Tüm bu değerleri ifade etmek için tek tek sayısal değerler girileceğine, direk fonsiyon kullanıldığında işlem hem kolaylaşır hem de kısa sürede çözülür. .................. Dalga fonsiyonunu hatırlamıyorum ama buna benzer bir şeydir sanırım... Sonuçta sinüs ve cosinüs değerlerinin bir dalga hareketine benzer değerler dizisi oluşturduğunu gösteriyor olmalı. sorduğunuz dalga fonksiyonu da schrödiger'in denkleminin temelini oluşturuyormuş. İçerdiği değişkenler spini, enerjisi, momentumu gibi değerler, bunlardan biri ya da bir kaçı değiştiğinde ulaşılaak yeni durumları anlatıyor.

Dalga fonksiyonu nedir sorusuna cevap olarak; bir ortamda belirsiz bir doğrultuda bir parçacık hareket ediyor olsun. Bu parçacık parçacık olarak hareket etmez. Dalga olarak hareket eder. Bildiğimiz dalga yani denizdeki dalga gibi. Aslında dalga şeklinde hareket eden şey parçacık değil, hareket eden parçacığın nerede bulunabileceğini ihtimalini gösteren dalga fonksiyonu. Bu fonksiyon matematiksel formüllerden oluşur. o fonksiyona göre parçacığın o anda nerede olabileceğinin olasılıklarını hesaplarız ama asla kesin olarak nerede olduğunu bilemeyiz. Parçacığın nerede olduğunu gözlemleyecek bir düzenek kurduğumuzda ise dalga fonksiyonu çöker yani parçacık artık dalga değil gerçek bir parçacığa dönüşür.

Parçacığa dönüşmek, kuantum mekaniğinde bahsedilemeyecek bir şey bence. Çünkü fiziksel olarak bir parçacığın gereklerinden biri ölçülen bir şeyi aynı boyutun ve aynı serbest moddan bir başka şeyle etkileşime sokmazsak parçacığın aynı özelliği koruması gerekiyor. Ancak Stern-Gerlach deneyinin göstermiş olduğunda göre dalga fonksiyonu değişiyor yani çökmüyor. Sadece ölçümü belirtmek için dalga çöküşü kullanılıyor. Mesala söz konusu deneyde eğer z- spini ölçüldükten sonra aynı modda olmayan x+ spini ölçülmesi akabinde gerçekleşen z- spin ölçümünde z- spininin ölçülme olasılığı tekrar 1/2, 1 değil.

"Parçacığa dönüşmek" ten pekala bashedilebilir çünkü parçacık gözlemlenmeden önce parçacığın varlığından bahsedemiyoruz.

Çok teşekkür ederim.