"Dünyadan Ay'a demir bir çubuk uzatıldığını hayalen düşünsek ; çubuğu bir ucundan döndürsek anında diğer ucuda döner miydi?" Dünya ile Ay arası mesafe yaklaşık 1.001 ışık saniyesi... Bence, aynı anda dönmezdi. "En erken" 1.001 ışık saniyesi sonra döner bilirdi. Etkinin-enerjinin hızı C sabitine bağımlı. Bu yüzden etkinin aktarılma hızı, ortamın (burada demir) iletme hızına bağımlı olarak uzayacaktır. (Sanırım elektronun hızından biraz fazla olurdu...)

"Dünyadan Ay'a demir bir çubuk uzatıldığını hayalen düşünsek ; çubuğu bir ucundan döndürsek anında diğer ucuda döner miydi?" Dünya ile Ay arası mesafe yaklaşık 1.001 ışık saniyesi... Bence, aynı anda dönmezdi. "En erken" 1.001 ışık saniyesi sonra dönebilirdi. Etkinin-enerjinin hızı C sabitine bağımlı. Bu yüzden etkinin aktarılma hızı, ortamın (burada demir) iletme hızına bağımlı olarak uzayacaktır. (Sanırım elektronun hızından biraz fazla olurdu...)

burtay hocam ; ama nasıl oluyor? boş uzayda düşünsek 3 ışık yılı mesafe uzunluğunda olsa ne olurdu çelik benzeri kırılmaz bişe olsun yani çelikte çatlar da çatlamadığını farz edelim?bunlar olmazsa manyetik bir uzunluk, dalga düşünelim.o da olmaz diyorsanız.fikir saçma demektir : d olmadı soyut matematiksel düşünürüz. amaç bu dolanık parçacıkların,sonsuz uzaklıkta bile anında ters tepki verebilmelerinin altında yatan mekanizmasını anlamak.

Atom altı boyutta da mesafeler ışık yılı kadar çok uzun (iki parçacık arası boşluk) ama dünyada bir metre çubuğu aninda döndürüyoruz.şu an kafam cok karıstı

yani mikro boyut için söylüyorum.o kadar (elektron) küçük canlılar olsaydık.aynı anda döner miydi sorusuna ne derdik xD dönmez desek, biz nasıl döndürüyoruz makro boyut olarak.

Olayları biraz karıştırdınız gibi gözüküyor. Demir çubuk boyu ne olursa olsun, döndürülsün veya itilsin, fark etmez. Yapılan iş, sisteme enerji vererek bir etki oluşturmaktır. Bu bir harekettir. Verdiğiniz etkinin sistemin tümüne yayılması ve eşitlenmesi ile hareket gerçekleşiyor. İttirdiğinizde veya döndürdüğünüzde, aktardığınız enerjinin öbür uca ulaşması zaman alacaktır. Aynı şekilde bu enerjinin tüm sistemde eşitlenmesi de zaman alacaktır. Ve son olarak sistemin bu enerji ile bütünleşip düzenli bir harekete geçmesi zaman alacaktır. Sonuçta , sistemin bir kısmı hareket etmeye çalışırken, diğer kısmı daha harekete geçmediği için oluşan duruma "eylemsizlik" diyoruz. Üstelik etki devamı ile enerji aktarımı sürdüğü sürece, sistem yeni eklenen enerjiyi eşitlemeden düzenli harekete geçemeyeceği için, bu durumuna da ivmelenme diyoruz. Dolanıklık ise tamamen farklı bir konu. Aynı kaynaktan, aynı anda çıkan iki parçacığın (elektron veya foton) birinin durumunu biliyorsak, diğerini de bilebiliyoruz. Ama birinin etkilenmesi ile diğerinin de aynı yönde ve şekilde etkilenmesi konusunda, daha önce de belirttiğim gibi, şüphelerim var. O yüzden eğer var ise gerçekten, bir açıklama da belirtemem. Fiziksel olarak bu konuda yapılan deneyleri ve sonuçları bilemiyorum. Eğer bir yerlerde, mutlak ısıya yakın sıcaklıklarda deney yapma imkanı var ise (geçenlerde sanırım fotonun hızını yavaşlatmışlardı), aynı kaynaktan aynı anda çıkan iki fotondan/elektrondan birine yapılan etkinin, diğeri üzerindeki sonucu gözlemlenirse, daha belirleyici olur bence... Eğer hala dolanıklık var deniyorsa bu deneyden sonra, bence o zaman gerçekten cevap aramak gerekecek. Çünkü ortada "gerçekliği kesinleşmiş bir soru" olacak... Aklıma gelen tek olası cevap, mevcut zamana "dik" bir alternatif "Zaman" boyutu ama şu an için üzerinde düşünmeye bile değmeyecek kadar fantastik.

Olayları biraz karıştırdınız gibi gözüküyor. Demir çubuk boyu ne olursa olsun, döndürülsün veya itilsin, fark etmez. Yapılan iş, sisteme enerji vererek bir etki oluşturmaktır. Bu bir harekettir. Verdiğiniz etkinin sistemin tümüne yayılması ve eşitlenmesi ile hareket gerçekleşiyor. İttirdiğinizde veya döndürdüğünüzde, aktardığınız enerjinin öbür uca ulaşması zaman alacaktır. Aynı şekilde bu enerjinin tüm sistemde eşitlenmesi de zaman alacaktır. Ve son olarak sistemin bu enerji ile bütünleşip düzenli bir harekete geçmesi zaman alacaktır. Sonuçta , sistemin bir kısmı hareket etmeye çalışırken, diğer kısmı daha harekete geçmediği için oluşan duruma "eylemsizlik" diyoruz. Üstelik etki devamı ile enerji aktarımı sürdüğü sürece, sistem yeni eklenen enerjiyi eşitlemeden düzenli harekete geçemeyeceği için, bu durumuna da ivmelenme diyoruz. Dolanıklık ise tamamen farklı bir konu. Aynı kaynaktan, aynı anda çıkan iki parçacığın (elektron veya foton) birinin durumunu biliyorsak, diğerini de bilebiliyoruz. Ama birinin etkilenmesi ile diğerinin de aynı yönde ve şekilde etkilenmesi konusunda, daha önce de belirttiğim gibi, şüphelerim var. O yüzden eğer var ise gerçekten, bir açıklama da belirtemem. Fiziksel olarak bu konuda yapılan deneyleri ve sonuçları bilemiyorum. Eğer bir yerlerde, mutlak ısıya yakın sıcaklıklarda deney yapma imkanı var ise (geçenlerde sanırım fotonun hızını yavaşlatmışlardı), aynı kaynaktan aynı anda çıkan iki fotondan/elektrondan birine yapılan etkinin, diğeri üzerindeki sonucu gözlemlenirse, daha belirleyici olur bence... Şu anki deney sonuçlarının çoğu, çok kısa mesafelerde (ışık hızı mesafesine göre) elde edilen bazı sonuçların yorumlanmasına dayanıyor. Soru'nun Gerçekliğini ancak dünya ve Ay üssünde "aynı anda" yapılacak bir deney ile sınayabiliriz bence. Eğer hala dolanıklık var deniyorsa bu deneyden sonra, bence o zaman gerçekten cevap aramak gerekecek. Çünkü ortada "gerçekliği kesinleşmiş bir soru" olacak... Aklıma gelen tek olası cevap, mevcut zamana "dik" bir alternatif "Zaman" boyutu ama şu an için üzerinde düşünmeye bile değmeyecek kadar fantastik.

söylemek istediğinizi anladım.döndürmeye çalıstığımızda kuvvet demiri sarıp, büker, parçalar bir noktada diyorsunuzda şimdi anlamadığım mikro ve makro boyutta değişen ne? Ben makro boyutta 1 metre çubu döndürürken bişey olmuyor.ama elektron kadar küçük bir canlı için o 1 metre oluyor burdan andromeda galaksisi uzaklığı kadar andromeda olmasa da bayağı uzak sonuçta.yani onun gözünden böyle bişey yaşanırken niye bişey olmuyor?pek anlatamadım sanırım.

Aslında bir şey değişmiyor. Mikro veya makro dediğiniz ölçekleri nesnelere göre değil, enerjinin yayılma hızına göre ele almak gerekir diye düşünüyorum. Bu da C sabitiyle bağımlı olmalı, diye düşünüyorum. Elektron için 1 metre çok büyük bir mesafe ama elektronun kendi doğal hızı da çok büyük. Kaldı ki hareket etmese bile, diğer uçtaki elektrona ulaşacak olan dalganın hızının da 1/C (m/s) süre alır. Andromeda konusunda teorinin ötesinde bir doğrulama imkanı yok. Onu bırakın ay'da, mars'ta yapılacak deney için bile ölçümleme etkisinin ışık hızından daha çabuk gittiğini nasıl kayıt altına alacaklar da bilgiyi iletecekler.? Radyo dalgaları ile iletseler, ışık hızı sabitine bağımlılar bilgiyi iletme de... Ayrıca kütle çekim alanları farklı kuvvetde, zaman-süre kavrayışları bile farklı-göreli olacak. Bu yüzden kısa ölçeklerdeki deneylerdeki sakıncaları çok iyi hesaplayıp, ona göre deney yapmak lazım. O yüzden Bohm'un açıklaması daha makul geliyor bana... https://www.quora.com/How-does-pilot-wave-theory-explain-quantum-entanglement

https://blogs.scientificamerican.com/cross-check/david-bohm-quantum-mechanics-and-enlightenment/

peki,başka bir düşünce deneyi geliştirebilirsem onu değerlendirmenize sunarım.şu an aklıma başka bişey gelmiyor. xD

optimus, Sana bir cevabim olacak. Dunyadaki 2 metre cubugun da , vakumdaki "olmaz ama farzedelim" dalga cubugun da donusundeki mekanizma aynidir. cubugun en disindaki vektorel hiz ne kadar artarsa , o noktada zaman daralmasi olacaktir.Bu dunyadaki 2 metre cubukta sifira yakinken, bosluktaki cubukta, cubugun boyuna gore degisecektir. Merkez sabittir, merkezden uzaklastikca zaman daralmasi olacak, her noktada zaman daha yavas akacak, nihayet dis noktanin vektorel hizi 300km/s oldugu an zaman duracaktir.cucuk bu nedenle hep ayni acisal hizla donecektir.( tekrar ediyorum maddeden yapilmamis, dalga bir farazi cubuk dedigim).Hizin artmasi icin ne kadar enerji verirsek verelim, zaman o noktada durdugu icin, o cubugun vektorel hizinin 300km/s ulastigi andaki noktada, butunlugu kaybolacaktir. Ancak sorun su ki, kutlesiz bir cismi donduremeyiz.

optimus, Sana bir cevabim olacak. Dunyadaki 2 metre cubugun da , vakumdaki "olmaz ama farzedelim" dalga cubugun da donusundeki mekanizma aynidir. cubugun en disindaki vektorel hiz ne kadar artarsa , o noktada zaman daralmasi olacaktir.Bu dunyadaki 2 metre cubukta sifira yakinken, bosluktaki cubukta, cubugun boyuna gore degisecektir. Merkez sabittir, merkezden uzaklastikca zaman daralmasi olacak, her noktada zaman daha yavas akacak, nihayet dis noktanin vektorel hizi 300km/s oldugu an zaman duracaktir.cucuk bu nedenle hep ayni acisal hizla donecektir.( tekrar ediyorum maddeden yapilmamis, dalga bir farazi cubuk dedigim).Hizin artmasi icin ne kadar enerji verirsek verelim, zaman o noktada durdugu icin, o cubugun vektorel hizinin 300km/s ulastigi andaki noktadan sonra, butunlugu kaybolacaktir. Ancak sorun su ki, kutlesiz bir cismi donduremeyiz.

bingooo my point exactly morgan; evet döndüremeyiz.zaten gelmek istediğim yer orasıydı.iki dolanık elektron,molekül neyse artık bunlar arası hayal bir gerilim,ip kuvvet var.hayali derken olmadığı manasında değil, einsteinin hayali merkez kaç kuvveti gibi. dolanık iki parcacık veya kütle bu gerilim yüzünden birinin titresimi,yönü,spini değişince diğeri de anında tersine etkiye maruz kalıyor.bu aradaki hayali ama gerçek kuvvete bağlı bir diğer parçacığı anında çekiyor/etkiliyor.gerilim zaten hep mevcut.iki elektron kaynaktan çıktığı anda mevcut.bu yüzden her ne kadar uzakta olsalarda anında tesir söz konusu. bir sonsuz esneklikte ki ipin iki ucuna taş bağlayıp,sapanı gerip, sonra ;bu uçlarına taş bağlı mekaniği uzaya, burdan; taaa andromedaya atarsak bu iki taş dolanık olur.bunun gibi.yani arada ki ip esner uzar taşın biri andromedanın bir ucunda olsa diğeri evrenin sonunda olsada mekanizmamız dolanıktır. tabi taşı elektron gibi kaçış mekanizmalı düşünmek lazım.çünkü hızı aradaki hayali ama gerçek ipi geriyor.saçma da olabilir ama bunu değerlendirecek kadar fizik bilgim yok :d saçma diyorsanız saçmadır xD