Uzay üç boyutlu değil mi, nasıl bir kütle ile belirli bir yönde bükülebiliyor?
Çarşaf örneğindeki gibi mesela, çarşaf burada iki boyutlu bir düzlem oluyor ve üzerine konan kütle ile bir yöne doğru bükülüyor bunu üç boyutlu uzay için nasıl düşüneceğiz?
1-) Bilinen evrende bir yapının koordinatlarını verebilmek için x,y,z koordinatlarına ve buna ek olarak birde zaman (t) koordinatını vermemiz gerekir . Neden bir zaman koordinatına ihtiyacımız var peki ? Çünkü dün çalışma masasında ders çalışan sen ile bugün o masada çalışan ‘’ sen ‘’ aynı değilsin . 2-) Bilinen evren 4 boyutludur , 3 uzaysal boyut ve 4. uzay-zaman boyutu . Evren büyük ordan da düzdür , bu yüzden referans noktamız 4 . boyut ile anlam buluyor . Diğer yandan 3 boyutlu uzay için bir küpü düşünmeniz ve o küpteki bir noktayı tarif etmek için bir noktayı referans ( 0 ) almanız ve bu noktayı x,y,z koordinatları ile tarif etmeniz yeterli olur .
Çarşaf örneği iki boyutlu bir anlatımdır. Üç boyutluya uyarlamadır. Kütle çekim konusunda bir tek karadelikler 2 boyutlu diye biliyorum. Çünkü bükmelerine rağmen, bir hacimleri yok. Kütleçekim alanlarının bir hacmi var. Ve yön tek bir yöndür ama \"her yöne\" doğru olarak tanımlayabileceğimiz tek bir yöndür.
Sorunuzu tam anlamamışım; özürdilerim. Kütleçekimi 3 boyutlu uzayda gözünüzde şöyle canlandırabilirsiniz. Anlatımım sadece kavramı anlatıyor. Olgunun kendisini değil. Bir su kütlesi içinde, suyun aktığı bir delik düşünün. suyun buradan akması esnasında oluşan anaforu gözünüzde canlandırın. Sonra bu deliği ve anaforu hızla, merkez başlangıç noktası sabit olmak üzere her yöne doğru çevirin. Takii küremsi bir yapı elde edene kadar. https://2.bp.blogspot.com/-xcCZhIJ6MOA/VrSBNE8lvyI/AAAAAAAADoA/g1KIq4nCgso/s1600/07_11.png (Burada suyun nereye gittiği sorusu? görmezden gelinecek...) Veya okyanusun ortasında, suyun içinde, başka bir evrene açılan ve suyun oraya doğru aktığı bir deliğin çevresini gözünüzde canlandırın. Kütle çekiminin yaptığı bükülme buna benzerdir. (Aynı değil) Bu akış yönü bize göre 3 uzamsal boyutun hepsi üzerinden birden olmaktadır. Bu nedenle her yönedir.
Kemal bey mikro ölçekte düşünürsek bir cismin konumunu tarif etmek için x y ve z yani üç boyut bize yeter. Ancak makro ölçekte yani evrensel düzeyde çalışırsak bu 3 boyut bize yetmeyebilir. Misal bulunduğumuz noktayı orjin kabul edip güneşin konumunu hesaplamaya kalkışalım ve güneşin bizden 8 dakika ışık mesafesinde olduğunu unutmayalım. Yani bizim gözümüze güneşin kordinatlarını veren fotonlar 8 dakika önce güneşten ayrılmıştır. Yani güneş bizim tam gördüğümüz kordinattta değil , yörüngesinde 8 dakika daha mesafe ilerlemiştir. Bu durum yüzünden x y ve z kordinatları bize yetmez, makro ölçekte tam konumunu hesaplamak için bir de bu cisim bu ZAMAN içerisinde ne kadar ilerlerlemiştir sorusu önemlidir. Yani t faktörü yeni bir boyut değil diğer 3 boyutun hassas ayarını yapan önemli bir parametrelerdir.
![Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]](https://fizikist.com/uploads/img/uzay-calismalarinin-onemi.jpg "Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]")