ya da zamanı nasıl algılardık...

bilgisayar yazılımcıları ve fizikcilerin hazırladı evren modelinde evren 2boyutlu tasarlanmıştı.Gözün alınan uyartıyı bey

bilgisayar yazılımcıları ve fizikcilerin bir kısmı evren modelini 2d hazırlamıştı.Neden olarak gözün uyartıyı alğılayıp beyinde yorumladığı ve aslında 3boyutu gözümüzün arkasında sarı lekede beynin kurguladığını söylemişlerdi.İspatlanmadı bilgidim kadarıyla ama bunun ilgisi olablir.Yani varlığın boyuntundan çok algılayıcısını kurguladığı boyut önemli.

şunu söyleleyim o zaman uzay-zaman boyutu ilk 3 boyutla iç içe bir durumda peki daha öncede sormuştum zaman bir boyut değilse başka bir şeyse_?

İki boyutlu bir ortamı düşünüp, algılamak bizim için çok zor. İki boyutlu bir ortam benim gözümde bir sinama perdesinde gösterilen bir film anlamına geliyor. Yani oradaki görüntüyü elinize alamazsınız. Çünkü bir derinliği yoktur. İnsan gibi bir yapının iki boyutlu bir ortamda bulunması mümkün değildir. Hatta bizim bildiğimiz anlamda hiç bir maddi yapının, bir tek atomun bile iki boyutlu bir ortamda bulunması mümkün olamaz. Yani iki boyut bizim evrenimiz için sadece görüntüdür. Uzay-zaman tek boyutta ve iki boyutta yoktur. Tek boyut tek bir noktadır. Ama eni, boyu, genişliği olmayan bir nokta. Sicim teorisinden önce parçacıklar böyle tanımlanırdı. Sicim teorisi sicimleri iki boyutlu olarak tanımladı. Bir zar üzerinde titreşen iki boyutlu enerji paketi. İki boyutta, sicim ile zar arasında boşluk olmaz. Sicim zara yapışıktır. Sicimin enerjisi bir parçacık olarak maddeleşir ve sanırım işte o zaman üçüncü boyut ortaya çıkar. Yani bence ilk iki boyutta zaman kavramı yoktur. Zaman kavramı boşlukla yani uzayla birlikte ortaya çıkar. Boyut olan uzaydır bence. Zaman, uzay boyutunun büyüklüğüyle anlam kazanır, ölçülür. Uzayın olmadığı boyutta zaman da olmaz bence.

@Necmi Tüfek peki zaman kütle çekiminden etkilenip bükülebiliyorsa deformasyona uğruyorsa madde gibi mi davranmış oluyor...benim takıldığım konu bu.yani zaman bu kadar hassas bir şeymi ki kütle çekimi tarafından etki edilebiliyor.

Kütle çekimi uzayı büker. Zaman, uzayla anlam kazandığı için aynı etkiye maruz kalıyormuş gibi olur. Zamanı tek başına, ayrı bir kavram olarak düşünmek insanı yanıltır. Madde gibi davranan uzaydır. Boşluktan ibaret değildir. Hatta potansiyel olarak enerji içerir. Bu yüzden kütle çekimine tepki verir. Zaman demek \"uzay\" demektir. Zaman tek başına anlamı olan bir kavram değildir. Uzay sayesinde bir anlam kazanır. Yani; \"zaman\" kavramı soyut bir kavramdır. \"Uzay\"ın somutluğu onu da somut gibi gösterir.

iki boyutluluk diye bir şey yoktur. evrende her şey hareket halindeki atomlar-atom altı parçacıklardan oluştuğu bunların da 3 boyutlu nesneler olduğunu bildiğimize göre ,evrendeki her şey 3 boyutludur. bilim tarihi açısından olaya bakıldığında eski dönem filozofları bilginleri doğada gördükleri bu 3 boyutlu nesneler hakkında düşünebilmek düşüncelerini kaydedebilmek,bu nesneler hakkında açıklama yapabilmek vb. nedenlerle 3 boyutlu nesneleri 3 boyutlu şekilde oluşturmaktansa (nesneye büyüklük-küçüklüğüne bağlı bu çok zor hatta imkansız olabilir) çok daha basit pratik gerçeğinin bir kopyası değil hayali bir modeli olan 2 boyutlu nesneler olarak düşünerek çizerek çalışmışlardır.(aslında bizim 2 boyutlu olarak gördüğümüz çizimlerde 3 boyutludur atomik düzeyde mürekkebin kalınlığını, kalemden çıkan grafit in kalınlığı -atomlardan oluşan 3 boyutluluğu- düşünüldüğünde) 2 boyutlu hale getirme ilk defa bir insanın herhangi bir yere herhangi bir şekil çizmesiyle başlayıp sonrasında mağara resimlerine günümüze kadar devam eder.

o zaman şöyle diyebilir miyiz uzay-zaman 3 boyutlu evrenin nihai bir boyutudur.peki olası bir 4. ve 5. boyutta da uzay-zaman boyutu stabil kalır mı...yani bizim zamanı algılamamızda bir değişim olabilir mi...zamanı kontrol edebilir miyiz yoksa diğer tüm boyutlarda da uzay-zaman kontrol edilemez mi?

bu arada 2 boyutlu ortam sinema perdesindeki görüntü de değildir yada bir resim yada deftere çizdiğimiz üçgen kare ,bunların hepsi 3 boyutlu nesneler. Görüntünün oluşabilmesi için ışığın atomlara (3 boyutlu parçacıklara )çarpıp yansıması gerekir bizim bu nesnelerde yanılgıya düşmemizin nedeni sadece 3 .boyutun yükseklik kısmının ,yani bu nesnelerin yüksekliğinin çok çok düşük atomik boyutlarda olmalarından dolayı,yükseklikleri yok sanmamız. bir metre uzağımızdaki duvara ayraçları 10 cm olan bir küp ve aynı kübün çizimini yan yana astığımızı düşünelim.iki nesneyede uzaklığımız bir metre olmasına rağmen çizimin yüksekliği çok çok düşük(atomik boyutta ) olduğundan ,yokmuş gibi düşünürüz ama küpde 10 cm yükseklik boyunca çokçok daha fazla miktarda ve giderek yaklaşan konumlarda atomlara çarparak ışık gözümüze ulaştığından kübün 3 boyutunu daha iyi algılarız. 3.boyutu yani yüksekliği ısığın bir nesneye çarpıp gözümüze ulaştığı mesafe içindeki çok sayıda üst üste atom sayısı gibi düşünebiliriz.

zaman nesne -madde hareketidir.maddenin (uzayın) kaçtane boyutunun olduğunun bir bir önemi yok hareket varsa (hangi yönde olduğu önemli değil) o halde zaman vardır. yine tarihsel açıdan bakarsan zaman (nesne hareketi) yine hareketle ölçülür, belli bir miktardaki kumun akışı-kumsaati, belli miktardaki suyun akışı -su saati-, güneşin hareketinin dik bir çubuğa çarpıp oluşturduğu gölgenin hareketi -hareket miktarı güneş saati günümüzde akrep yada yelkovanın 360 derecelik çembersel hareketi ve birbirlerine oranları.(tabi daha gelişmiş hareket-zaman ölçerler de var) zaman kontrol edilebilir bir şey değildir hareket varsa vardır yoksa yoktur.atom düzeyinden başlayıp gezegen,galaksi tüm evrenin hareket halinde olduğunu düşünürsen sürekli devam eden mikro ve makro düzeyde hareket-zaman her sürekli olucak ve belli miktardaki maddeyi hareketsiz kılmaya çalışmak (ör sıvı nitrojenle dondurmak) yada einstein ın dediği gibi hayali de olsa ısık hızına çıkarmak zamanı durdurmaz-( öyle olsaydı etrafımızda her yerde kendi hızında olan ısık var zaman diye bişey olmazdı :-) ) sadece zamanında aynı madde gibi içice olduğunu düşün , zaman maddenin hareket halindeki durumu ondan ayrı birşey değil

Murat Kılıç, Hep aynı şeyleri tekrarlamak zorunda kalıyoruz. Ama bazı arkadaşlar konuları enine boyuna takip etmedikleri için böyle tekrarlar gerekli oluyor. Yapacak bir şey yok. Hiç bir maddeleşmiş cismin iki boyutlu olamayacağını daha önce söylemiştik. \"Ölçek değiştiğinde fizik de değişir.\" İnsan boyutunda, bir kağıda çizilmiş şekiller iki boyutludur. Çünkü derinlik algısı insan boyutu için farklıdır, parçacık boyutu için farklıdır. Sizin yukarıda yazdıklarınız şuna benzer; ( kaç kilo olduğunuzu sorana örneğin 60 kiloyum diyeceğinize 60 milyon çarpı milyon piko gramım demek gibidir.) İşte bu yüzden klasik fiziğin ulaşamadığı ölçeklerde kuantum fiziği, sicim fiziği, zar fiziği gibi daha rafine fizik anlayışları geçerli olur. Siz hepsini birbirine karıştırmış oluyorsunuz. Ölçekleri ayırırsanız sanırım daha anlaşılır olursunuz. Zaman konusunda yine farklı bir şey söylemiş gibi \"hareket\"ten bahsetmişsiniz. Yine ikincil bir aktörü işin içine sokmuşsunuz. Size sadece şunu sormak isterim; \"Uzay olmazsa, yani hareketin gerçekleşeceği bir mesafe, aralık olmazsa hareketin ne anlamı olur?\" Belirleyici olan \"uzay\"dır. Uzay olursa hareket ve zaman olur. Uzay yoksa zaman da hareket de yoktur. Yine en son ışık konusunda da yanıldığınızı söylemekle yetineceğim. \"Işık hızında zaman durur. Ama ışık hızındakiler için durur. Yani ışığın bir zaman anlayışı yoktur.\" Kavramlar karışırsa, her şey farklı gözükür.

Alliance 33 Olası bir 4. veya 5. boyutlarda zaman anlayışı bizim 3 boyutlu evrenimizdeki gibi olmaz. Aslında 4. boyutun neye benzeyeceğini bilemeyiz ama en yakın tahminle, maddesel sınırların olmadığı, yani katı şekilleri olmayan farklı bir maddesel veya ona benzer yoğunlaşmış enerji alanları şeklinde yapılanma olabileceğini söyleyebiliriz. Tamamen tahmini olarak, o boyutta eğer akıllı bir yaşam formu olacaksa, onun istediği şekle bürünüp, istediği yerde istediği anda bulunabilecek bir yapıda olabileceği söylenebilir. Ya da \"3. boyut tan başka bir boyutta zeki varlıklar olamaz.\" diye kestirip atabiliriz. (Bence)

@Necmi Tüfek bir makalede evrenin en uzak yerinin boyutunun farklı olabileceği ile ilgili birşey okudum.diyordu ki evren genişlemesini sürdürürken en uç yer boyut olarak çok farklı bir yerde olabilir gibisinden tam hatırlayamıyorum şimdi...aslında bu soru onun nasıl mümkün olabileceği ile ilgili...