Evet... Bağlanabilir. Bağlantı dediğimiz şey sinapslar. Akson ve dentritlerin uzanıp buluşması.
Örnekleme ile: Diyelim ki özel görelilik üzerinde bir fonksiyonu anlamaya çalışıyorsunuz. Fonksiyonu basitleştirmeye çalıştığınızı varsayalım.
Başlangıçta problemi çözmek için gri maddenizdeki bir grup hücreyi kullanmaya başlarsınız. \"A\" hücresi, \"b\" ye, o \"c\" ye, \"c\" de \"d\" hücresine iletiyi iletir. (Sinir elektrik iletimi elektron akışı ile değil, polarlama ile oluyor bildiğim kadarıyla)
Ancak siz problem üzerinde yoğunlaştıkça ve her seferinde iletiyi \"d\" ye iletmeniz geketikçe, A hücresi ile D hücresi kendi aralarında dire bir hat oluşturmaya yönelirler.
Böylece aradaki \"b\" ve \"c\" başka kaynaklarda kullanılır. (Aslında bir hücre değil, hücre grupları söz konusu ama basitleştiriyorum)
Ancak yapılan bu uzanım, daha fazla hücre zarı, sıvısı, protein ve mineral demektir. Tabii daha yüksek enerji ihtiyacı.
Eğer siz bu problem üzerinde çok uzun süre yoğunlaşırsanız, mesela benzer problemleri çözerseniz, bu yönde bağ oluşumları artar. Aradaki direk bağlantı güçlenir, kalınlaşır.
Artık benzer bir soruyu çözme süreniz, saatlerden dakikalara düşmüştür.
Sonra bu konu üzerine bir daha hiç eğilmediğinizi düşünelim, bu bağlar bir süre daha varlığını sürdürür. Sonra otomatik olarak bağlar kopartılarak, bağ sayısı azaltılır. Minimum düzeye indirilir.
Hatta bazen hiç kalmaz ama nadirdir. Gene de bir kaç bağ kalır.
Soruyu gene çözersiniz ama süresi uzamıştır. Unuttuklarınız vardır.
Eğer gene konu üzerine yoğunlaşırsanız, beyin tekrar bağlantılar üretir. Üstelik bu sefer daha verimli olacak şekilde daha az sayıda bağ ile aynı verimi alacak şekilde.
Sonuç: \"Ezberlediğiniz\" şeyi ara ara tekrarlamıyorsanız, unutmaya mahkumsunuz.
\"Anladığınız\" şeyi unutmazsınız, kalıcı bir bağ zayıfta olsa vardır her zaman. Hatırlamak ve anlamak kolaylaşır.
Tabii motor sistemi hücreleri farklı. Onlardavücudun fiziksel yapısı ile ilgili öğrenilenler kaydedildiği için, zamanla zayıflasada bir kaç bağ mutlaka korunuyor. O yüzden bisiklete binmek, yüzmek tamamen unutulmuyor.
Şimdi soru: En son girdiğiniz ulusal sınava (liselere, üniversiteye giriş için filan), şu an girseniz ne olur? O zaman ki bilgilerinizin ne kadarı \"kullanımınızda\"?
Beyninizde ne kadar çok uzun bağ kalıcı tutarsanız, zekanız da o kadar esnek olur. Siz buna (üstün?) zekilik diyorsunuz.
Çok nadir, bazıları doğuştan genetik olarak farklı sinir yolları dizaynı ile doğuyor. Ama bunlar çok nadir. Bazıları dahi, çoğu da deli oluyor.