Su Üzerinde Taş Gibi Seken Bir Asteroit Zengin Bir Miras Bıraktı
Yüzlerce kilometre uzunluğundaki şaşırtıcı bir meteorit dizisi, atmosfere düşük açıyla çarpan ve suya atılan taş gibi seken bir asteroidin izi olarak açıklandı.

Xinjiang, Aletai yakınlarında metal açısından zengin çok sayıda taş yığınının keşfi, jeologları şaşırttı. Demir, bakır ve altın açısından zengin taşlar, bir araya toplanmak yerine 430 kilometrelik uzun ince bir çizgi halinde dağılmışlardır ve dünya dışı kökenli oldukları açıktır. Dağılımlarını açıklamak için bilim insanları, bir asteroidin o kadar sığ bir açıyla geldiğini ki, tek bir çarpma krateri oluşturmak yerine, su üzerinde seken yassı bir taş gibi düşmeden önce Dünya atmosferinde sektiğini öne sürüyorlar.

Geri dönen uzay görevleri, atmosfere girdikleri açıyı dikkatli bir şekilde ayarlamalıdır. Çok dik girerseniz, araç yanar ancak çok sığ olursa atmosferden sekerek uzayda sonsuz dolaşacaktır. Asteroitler de benzer bir şey yaşarlar, ancak paraşütleri olmadığından bir güvenli aralık yoktur.

Bununla birlikte, doğru giriş açısı ile, asteroit atmosferden sekebilir ve bu süreçte enerjisinin bir kısmını kaybedebilir. Bu asteroidi yavaşlatarak yörüngesi boyunca birkaç yüz kilometre ileride sonraki bir girişe yol açacaktır. Ancak, Aletai yatakları üzerine yapılan bir çalışma Science Advances'da yayınlanana kadar bunun bilinen bir kanıt yoktu.

Meteoritler sık sık Dünya'nın atmosferine çarparak parçalanır. Son yıllarda bu bazen filme alınmıştır, ancak öncesinde bile, kanıtlar yerel bir alana saçılmış aynı bileşime sahip meteoritlerde görülebilir. Bununla birlikte makale, bunun normalde “birkaç ila 12 kilometrelik bir uzunluğu” kapsadığını belirtiyor. Bir meteorit hattı için en uzun doğrulanmış saçılmış alan 18,5 kilometredir, ancak 275 kilometreye uzanan öne sürülen bir olay üzerinde tartışma devam ediyor.

asteroid iron deposit meteorites

Aletai meteoritinin Moğolistan ve Xinjiang üzerindeki yolu ve bir kısmının indiği yerler.

 

dolayısıyla, Aletai meteoritinden gelen taşların başlangıçta beş farklı düşüşü temsil ettiği varsayılmıştır. Şimdiye kadar bulunanların en büyüğü 28 ton ağırlığındaydı ve bulunan toplam kütle 74 ton. Sadece geçen yıl 23 ton bulunduğu düşünülürse, fark edilmeden duran çok daha fazlası olabilir.

Dünya'ya mükemmele yakın bir çizgide çarpan birden fazla asteroit zaten yeterince ihtimal dışıydı. Purple Mountain Gözlemevi ve ortak yazarlar yatakları incelediklerinde, ortak bir kaynak asteroit olduğuna işaret eden nadir metal oranları buldular.

Ekip, bunun nasıl ortaya çıkabileceğini modelledi ve en olası açıklamanın giriş açısı sadece 6,5° ila 7,3° olan bir asteroit olduğu sonucuna vardı.

Asteroidin sekmesine neden olmanın yanı sıra, atmosferle ilk sığ açılı karşılaşma parçalanmasına neden olurdu. Parçalar daha sonra, meteorların doğrudan Dünya'ya düştüğü daha normal bir durumdan fazla yayılma fırsatı bulacak ve neden böyle bir mesafe üzerine saçıldıklarını açıklayacaktır. Daha uzak bir olasılık, Dünya ile karşılaşmadan önce parçalanan, ancak benzer yörüngelere devam eden bir asteroittir.

Makale, asteroitin başlangıçta 280 ila 3.440 ton arasında olduğunu ve bir kısmının atmosferde yandığını, diğer parçalarının ise bulunmayı beklediğini öne sürüyor. Kompozisyonu göz önüne alındığında, muhtemelen 8-20 metre kadar olurdu. Bir çarpma krateri belirtisi yoktur, çünkü parçalanma sonrası parçaların hiçbiri yeterince kinetik enerji taşımamıştır.

Yazarlar, Aletai asteroidinin, gök taşlarının çarpma hızlarının alt ucu yakınında, 11.9 ila 14.9 km/s arasında atmosfere çarpmış olduğunu hesaplıyor.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.

Fizikist
Türkiye'nin Popüler Bilim Sitesi

0 yorum