Nötron Yıldızı Çarpışması Milimetre Işıkta İlk Kez Gözlendi

İki nötron yıldızının birleşmesinin iki önemli emisyonu vardır: yerçekimi dalgaları ve kısa bir gama ışını patlaması. Böylesine enerjik bir olay, gökbilimcilerin izleyebileceği güçlü bir parıltı bırakabilir. Araştırmacılar bu emisyonu ilk kez milimetrik ışıkta yakalayabildiler ve gama ışını patlaması (GRB) kayıtlardaki en parlaklardan biriydi.

GRB 211106A olarak adlandırılan kısa süreli GRB, X-ışınlarında tespit edildi ve ekip, Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) ile bunu takip edebildi. The Astrophysical Journal Letters'da bildirildiği üzere, parıltı, kaydedilen en enerjiklerden biriydi ve enerjinin üst sınırı, Güneş'in tüm ömrü boyunca salacağı enerjinin beş katı kadardı.

ALMA programının baş araştırmacısı Northwestern'den Profesör Wen-fai Fong, "Bu kısa gama ışını patlaması, ALMA ile böyle bir olayı gözlemlemeye çalıştığımız ilk seferdi." dedi.

"Kısa patlamalar için artçı parıltılar bulmak çok zor, bu yüzden bu olayı bu kadar parlak bir şekilde yakalamak muhteşemdi. Bu patlamaları uzun yıllar gözlemledikten sonra, bu şaşırtıcı keşif, gelecekte ALMA ve diğer teleskop dizileriyle daha fazlasını gözlemlememiz için bizi motive ettiği için yeni bir çalışma alanı açıyor.”

Milimetre dalga boyundaki ışıkta kısa süreli bir gama ışını patlamasının ilk hızlandırılmış hali.

 

Olay, yerçekimi dalgası dedektörlerinin yeteneklerinin çok ötesinde, 20 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir galakside gerçekleşti. Yine de gama ışınlarından radyo dalgalarına kadar birçok ışık dedektörümüz bu olayı takip edebildi. Gama ışınlarında, patlamalar saniyenin sadece birkaç onda biri kadar sürer, ancak diğer dalga boylarında, etki, patlamanın yayılmasından günler sonra bile tespit edilebilir.

Radboud Üniversitesi'nden baş yazar Dr. Tanmoy Laskar, "Bu birleşmeler, enerjiyi ikili yıldızların yörüngesinden uzaklaştıran ve yıldızların birbirine doğru spiral yapmasına neden olan kütleçekimsel dalga radyasyonu nedeniyle meydana geliyor." diye açıkladı.

“Sonuçta ortaya çıkan patlamaya, ışık hızına yakın bir hızla hareket eden jetler eşlik ediyor. Bu jetlerden biri Dünya'ya doğrultulduğunda, kısa bir gama ışını radyasyonu atışı veya kısa süreli bir GRB gözlemliyoruz."

Radyo dalgalarında sadece yarım düzine kısa GRB tespit edildi, bu nedenle milimetre dalga boylarında ilk tespit önemlidir. Tek başına ölçüm, jetin etrafındaki ortam hakkında bilgi verir. X-ışınları ile birlikte, olayın enerjisinin bir tahminini sağlar.

Radyo dalgaları ile jetin açılma açısını tahmin etmek mümkündür. Bu, bu olayların evrendeki oranlarının bir ölçümünü sağlar. Hubble ile yapılan görünür ışık gözlemleri, gelmiş olabileceği galaksiler alanını gösterdi, ancak ekibin kısa GRB'nin tam yerini saptamasına imkan veren ALMA oldu.

Laskar, "Hubble gözlemleri değişmeyen bir galaksiler alanını ortaya çıkardı." diye ekledi. "ALMA'nın benzersiz hassasiyeti, GRB'nin o alandaki yerini daha kesin bir şekilde belirlememize imkan verdi ve daha uzaktaki başka bir sönük galakside olduğu ortaya çıktı. Bu da, bu kısa süreli gama ışını patlamasının ilk düşündüğümüzden daha güçlü olduğu ve onu kayıtlardaki en parlak ve enerjik patlamalardan biri yaptığı anlamına geliyor.”

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.