Korkunç Bir Robot İstilacı, Sivrisinek Balıklarını Engelleyebilir

Kendi doğal alanlarının yırtıcılarından arınmış olan istilacı sivrisinek balıkları, Avrupa'dan Avustralya'ya kadar saf ekosistemleri alt üst ederek, her yere yayılıyor. Bilim adamları, sorunlu balıkları kontrol altında tutmak için yüksek teknoloji ürünü robotlarla bu yüzücülerin kalplerine korku salmaya çalışıyor.

16 Aralık'ta iScience'da bir laboratuvar deneyinde, sivrisinek balıklarının doğal yırtıcılarından birini taklit etmek için tasarlanan robotik bir balık, sivrisinek balıklarında korku ve stres tepkilerini artırarak hayatta kalmalarını ve üremelerini engelledi.

Arizona Üniversitesi'nden ekolojist Michael Culshaw-Maurer, robot balığın yakın zamanda vahşi doğada konuşlandırılmayacak olsa da araştırma, "bir türün istenmeyen davranışlarını önlemenin onları öldürmekten daha yaratıcı yolları" olduğunu vurguluyor.

Amerika Birleşik Devletleri'nin batı ve güneydoğu bölgelerine özgü olan sivrisinek balıkları (Gambusia spp.), sıtmayı kontrol altına almak için gözüpek bir hamleyle geçen yüzyılda dünyanın dört bir yanındaki tatlı su ekosistemlerinde serbest bırakıldı. Ancak, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği'ne göre, sivrisinek balıkları sıtma bulaştıran sivrisinek larvalarını yemek yerine çoğunlukla yerli balıkların yumurtalarını yiyerek ve amfibilerin kuyruklarını kemirerek dünyanın en yıkıcı istilacı türlerinden biri haline geldi.

Perth'deki Batı Avustralya Üniversitesi'nde davranışsal ekolojist olan Giovanni Polverino, sivrisinek balıkları ve diğer birçok istilacı türle mücadele çabalarının genellikle tuzaklar, zehir veya diğer kör yöntemlerle toplu öldürmeye dayandığını söylüyor. “Sorunlu kabul edilen istilacı türlerin çoğu için bu işe yaramıyor” diyor ve çoğu zaman yerli türlere de zarar veriyor.

Polverino, sorunun sadece ekosistemdeki sivrisinek balıklarının varlığı olmadığını, ayrıca sivrisinek balıkları ile beslenebilecek yırtıcı hayvan eksikliğinden de kaynaklandığını belirtiyor. Çünkü yırtıcıların korkusu hayvanların av davranışlarını etkileyebiliyor. Polverino ve meslektaşları, sivrisinek balıklarının doğal düşmanlarından biri olan çipura levrek (Micropterus salmoides) balığını taklit etmek için hazırlanmış robotik bir balığın aynı derecede korkutucu olup olmadığını ve sivrisinek balıklarının avlanmasını iyi anlamda olumsuz etkileyip etkilemeyeceğini görmek istedi.

Laboratuarda araştırmacılar, her biri altı sivrisinek balığı (G. holbrooki) ve altı yerli Avustralya iribaş (Litoria moorei) barındıran 12 tank kurdular ve bunlar genellikle sivrisinek balıkları tarafından taciz edildi. Ekip bir haftalık iklimlendirmeden sonra, her grubu beş hafta boyunca haftada iki kez birer saat deney tankına aktardı. Orada, grupların yarısı, kurbağa yavrularına çok yaklaştıklarında sivrisinek balıklarını tanımak ve onlara saldırmak için tasarlanmış robotik bir yırtıcıyla karşı karşıya kaldı.

Robot korkusu hem maruz kalma sırasında hem de haftalar sonra sivrisinek balıklarının davranışını, şeklini ve doğurganlığını değiştirdi. Robota bakan sivrisinek balıkları bir araya toplanma ve tankı keşfetmeme eğilimindeyken, iribaşlar tacizden uzak, daha uzağa gitmeye cesaret etti. Ev akvaryumlarının güvenliğinde bile, robotlara maruz kalan balıklar, maruz kalmayan sivrisinek balıklarından daha az aktif ve daha endişeli saniyeler süren donma tepkileriyle sergilendiler.

Kümülatif stres, balıkların vücutlarını da zorladı. Maruz kalan balıklar, enerji rezervlerini kaybederek, maruz kalmayan balıklardan biraz daha küçük hale geldi. Araştırmacılar, maruz kalan erkeklerin potansiyel olarak kaçış davranışlarını hızlandırmak için daha düzenli hale geldiğini söylüyor. Ve korkmuş balıkların sperm sayısı ortalama olarak yarı yarıya azaldı.

Polverino, "Üremeye yatırım yapmak yerine, daha iyi kaçmak için vücutlarını yeniden şekillendirmeye yatırım yapıyorlar. Genel olarak, daha az sağlıklı ve daha az doğurgan hale geldiler" diyor.

Bu tür robotik yırtıcıların yabani sivrisinek balıkları ve komşuları üzerindeki uzun vadeli etkisi belirsizliğini koruyor. Bu çalışmanın en önemli kısmı, korkunun istilacı türlerin hayatta kalmasını ve üremesini azaltabilecek önemli sonuçları olduğunu göstermiş olması.

Polverino, "Planımız, bu robotlardan yüz binlercesini doğaya salmak ve sorunu çözeceklerini iddia etmek değil" diyor. Ancak sivrisinek balıklarını korkutmanın birden fazla yolu olabilir. Örneğin, balığa avcılarının korkusunu koku ile vermek de benzer değişikliklere neden olabilir.