İnsan yüzü sanıldığından çok daha fazla duyguyu yansıtıyor

ABD’nin Ohio State Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada, insan yüzünün mutluluk ve öfke gibi temel hislerini yüzüne çok daha farklı şekilde yansıtabildiği anlaşıldı. Yapılan araştırmada ‘güle güle tiksinme’ ve ‘üzülerek öfkelenme’ gibi yeni yüz ifadeleri tanımlayan araştırmacılar, bilinen ifadelerin üç katına çıktığını belirtti.

Araştırmanın başında yer alan Dr. Alex Martinez, “Mutlu veya öfkeli gibi sıradan tanımların ötesine gittik. İnsanların yüz kaslarını 21 farklı duygu kategorisine uyacak şekilde hareket ettirdiklerini tespit ettik” ifadesini kullandı.

Deneklerin katıldığı araştırmada ayrıca yüz ifadelerini tarayan yeni bir yazılım geliştiren araştırmacılar, yazılımın gelecekte otizm ve travma sonrası stres bozukluğu gibi rahatsızlıkların teşhisi ve tedavisinde kullanılabileceğini belirtti. Araştırmacılar ayrıca, yüz ifadelerinde yatan sırrın çözülmesiyle beyindeki hislerle bağlantılı genetik ve kimyasal özellikleri de daha iyi anlayabileceklerini ifade etti.

‘Hisleri altı kategoride sınırlamanın sadece temel renklerle resim çizmeye benzediğini’ söyleyen Martinez, ‘bilişsel bilimde insan beynini bir bilgisayar kabul ettiklerini ve yüz ifadelerinden hisleri tanımlayan algoritmayı bulmaya çalıştıklarını’ belirtti.

Yüz ifadelerinin evrensel yönü

100’ü erkek, 130’u kadın olmak üzere 230 deneğin yer aldığı araştırmada, deneklere ‘Sana harika haberlerim var’ benzeri sözler söylendi ve yüz ifadeleri gözlemlendi. Elde edilen 5 bin fotoğraf arasındaki benzerlik ve farklılıklar, vücut dili analizinde kullanılan ‘Facs’ veri tabanı kullanılarak gözden geçirildi. Ortaya, 21 farklı tanıma denk gelen yüz ifadesi çıktı.

Araştırmada, belli hislerin tüm katılımcılarda ortak ifadeyle yansıtıldığı da görüldü. Mutluluk, katılımcıların yüzde 99’unda gülümsemeyle ifade edilirken, şaşkınlık da yüzde 92 oranında genişleyen gözler ve açık ağızla ortaya kondu. Yeni tanımlanan ‘gülerek tiksinme’ ifadesi, gözlerin kısılması anında yapılan gülümsemeyle belirdi.

Yeni bilgilerin, korku ve öfkeye normal insanlara kıyasla farklı tepki veren travma sonrası stres bozukluğu hastalarına yardımcı olabileceğini ifade eden Martinez, ‘hisleri harekete geçiren beyindeki kimyasalları ve hislerin oluşumunu daha iyi anlayabileceklerini’ söyledi.

Araştırma sonucunda elde edilen tüm hisler ise şöyle: Mutlu, üzgün, öfkeli, şaşırmış, tiksinmiş, güle güle (mutlulukla) tiksinmiş, mutlulukla şaşırmış, üzülerek korkmuş, üzülerek öfkelenmiş, üzülerek şaşırmış, üzülerek tiksinmiş, korkuyla öfkelenmiş, korkuyla şaşırmış, korkuyla tiksinmiş, öfkeyle şaşırmış, öfkeyle tiksinmiş, tiksinerek şaşırmış, afallamış, nefret etmiş, korkmuş.

Kaynak: Proceedings of the National Academy of Sciences