Eriyen Buzullar Yüzlerce Volkanı Yeniden Uyandırabilir

Patagonya'nın buzullarının altındaki magmada meydana gelecek değişiklikleri öngören son modellere göre, buzun geri çekilmesi, buzul altı volkanları uykularından uyandırabilecek güce sahiptir.

Dünya volkanik bombardıman tehlikesiyle karşı karşıya değil, ancak bulgular, günümüzde buzulların hızla erimesinin gelecekte patlama riskini artırabileceğini gösteriyor.

Bu, binlerce yıl olmasa da yüzlerce yıl içinde gerçekleşecek, ancak özellikle Antarktika gibi 100'den fazla gizli volkanın şu anda buzun altında hapsolduğu yerler için hazırlıklı olmak her zaman iyidir.

Çalışma, bir zamanlar Güney Amerika'nın güney ucunu kaplayan Patagonya Buz Tabakasının derin tarihine dayanmaktadır. 18.000 yıldan fazla bir süre önce, buz tabakası en kalın olduğu dönemde, magma yüzeyin yaklaşık 10 ila 15 kilometre (6 ila 9 mil) altında birikmiş ve kristalleşmiştir.

Ancak iklim ısındıkça ve buzullar eridikçe, basınç azaldı. Bilim adamları, buzun ağırlığı olmadan yer kabuğunun yukarı doğru sıçradığını ve yeraltındaki magmadaki gazların genişlemesine izin verildiğini düşünüyorlar – bu, volkanik patlamalar için önemli bir faktördür.

Araştırmacılar, Şili'deki altı volkanın örneklerini analiz ederek, bu volkanların geçmişteki patlamaları hakkında daha fazla bilgi edindiler. Bunlardan biri olan Mocho-Choshuenco volkanı şu anda uykuda, ancak son verilere göre, geçmişteki patlama aktivitesi Patagonya'nın buzunun ilerlemesi ve geri çekilmesinden etkilenmiştir.

Bölgedeki buzun “boşalması”nın patlayıcı patlamalara yol açması yaklaşık 3.000 ila 5.000 yıl sürdü, bu yüzden muhtemelen hazırlanmak için bolca vaktimiz var.

Ancak modern Patagonya buzunu daha fazla kaybettikçe, arazinin bazı kısımları beklenmedik bir hızla geri tepiyor ve bu durum bazı bilim insanlarını endişelendiriyor.

Goldschmidt Konferansı'nda araştırmayı sunan Wisconsin-Madison Üniversitesi'nden volkanolog Pablo Moreno-Yaeger, “Buzullar, altındaki volkanların patlama hacmini bastırma eğilimindedir” diye açıklıyor.

“Ancak iklim değişikliği nedeniyle buzullar geri çekildikçe, bulgularımız bu volkanların daha sık ve daha patlayıcı bir şekilde patlamaya devam edeceğini gösteriyor.”

İzlanda'daki volkanları ve buzulları inceleyen bilim adamları da benzer bir fenomen gözlemlemişlerdi, ancak bu, aynı güçlerin kıtasal ölçekte de etkili olduğunu gösteren ilk çalışmalardan biri.

Moreno-Yaeger, “Çalışmamız, bu fenomenin volkanik aktivitenin arttığı İzlanda ile sınırlı olmadığını, Antarktika'da da meydana gelebileceğini gösteriyor” diyor.

“Kuzey Amerika, Yeni Zelanda ve Rusya'nın bazı bölgeleri gibi diğer kıtasal bölgeler de artık bilim adamlarının daha yakından ilgilenmesini gerektiriyor.”

Örneğin Antarktika'da bilim adamları, çok fazla buz erirse gelecekteki patlamaların artabileceğini gösteren simülasyonlar yaptılar.

Magma buz tabakasını tamamen delmese bile, yapıyı içeriden eritebilir.

Moreno-Yaeger, “Zamanla, çok sayıda patlamanın birikmiş etkisi, sera gazlarının birikmesi nedeniyle uzun vadeli küresel ısınmaya katkıda bulunabilir” diyor.

“Bu, eriyen buzulların patlamaları tetiklediği ve patlamaların da daha fazla ısınma ve erimeye katkıda bulunabileceği bir pozitif geri besleme döngüsü yaratır.”

Bu, bilim insanlarının çok uzak bir gelecekte gerçekleşmesini istedikleri türden bir felakettir. Aksi takdirde, bunu durdurmanın bir yolu olmayabilir.

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.