Cevap için öğreniyorum daha :-) Ama niye "5 boyutlu" evrer tanımladınız? Şans mı? Tercih mi?

Niye "5 boyutlu" evrer tanımladınız? Şans mı? Tercih mi?

niye "5 boyutlu" evren tanımladınız? Şans mı? Tercih mi?

Belirsizlik ilkesi diye ilkeye gerek olmadan da zaten belirlenemezdi. Çünkü bir cismin konumunu bilmek için görmek lazım görmek için fotonların çarpması vveri elde etmemiz lazım veriyi elde ettiğimizde foton çarptığında kuantum düzeyinde olduğumuz için hızı değişir o anda parçacığın. Ama arabaya çarpınca değişmez mesela olay bu fazla boyutlara girmeye gerek yok :)

Konuyu 2 parça olarak ele alacağım. Öncelikle belirsizlik ilkesinin yanlış algılandığını düşünüyorum. Einstein'ın kabul edemediği noktanın da, bu algılamadan kaynaklandığını düşünüyorum. Einstein zamanında atom altı parçacıklar hakkında çok fazla veri yoktu. bileşenleri bilinmiyordu ve temel parçacıklar (kuarklar ve onları birleştiren kuvewt taşıyıcı parçacıklar) yoktu. Evren sabit, stabil, düz olarak, atom altı parçacıklar ise katı, yekpare parçacıklar olarak ele alınıyordu. Yapılan hesaplarda da bu doğrulanıyordu. sonra kuantum belirsilziği işe girince, bu yapıya oturmadı. Daha doğrusu aralarındaki bağlantı uzun süre (sicim teorisine kadar) sağlanamadı. Hala da tatmin edici ölçüden tanımlanmış değil. ( Her fizikçi sicim yaklaşımını benimsemiş değil) ... Belirsilzik ilkesi bize istatistiksel bir veri verir. Yani kesin bir veri değildir elindeki, istatistiksel olarak en yüksek olasılık noktalarını tanımlar. Yani parçanın orada ya da burada yüzde kaç bulunma olsaılığını belirtir. Bu nedenle de mesela elekron yörüngesi 2 boyutlu değil, 3 boyutlu olarak bir bulut gibi tanımlanıyor. Yani belirsizlik bize istatistiksel bir olasılık rakamı veriyor ve bununla işlem yapılıyor. Ve sonuçlarda, doğru, uyumlu oluyor. Niye? Bana göre, kuantum alanı, uzay-zaman'nı seçilmiş bir bölgesinde farklı dalgalanmaların kaynaşma, karışma alanlarından biri. Yani bir alanda hareket halinde olan bir çok dalgalanmanın ürünleri. Bu dalgaların kaynağı, hemn yanı başındaki kütlelerde olabilir, 3 milyar yıl evvel uzay-zaman yollanmış galaksilerin kütleçekim dalgaları da olabilir, ya da varsayımındaki ismi ile EGD (Evrensel genişleme dalgaları) da olabilir. Veya bir nötron yıldızının, yıldızın, karadelik'in yaydığı elektromanyetik dalgalar da olabilir. Yani her türlü dalga olabilir. Zaten öyle de... Bu dalgaların kaynaşması sonucu, her dalga kendi yoluna devam ederken, bazı tepe ve dip noktlarda üstü üst gelmeler oluyor. Bu alanların enerjisi de daha ortalamadan daha yüksek ya da daha düşük oluyor. İşte kuantum belirsizliği bu dalgaların hepsinin birden kaynaşma lanını gösterirken, kuantum hesapları, sonuçlarıda aradığımıza göre bize bu dalgaların pik yaptığı noktaları ve yoğunluğunu işaret ediyor. 3-4 tane dalganın kesiştiği, birleştiği tepe noktaları ve konumları bize aradığımız parçacığın bulunma ihtimalinin en yüksek olduğu noktaları veriyor. Çünkü parçacıklarımız kendileri için tanımlanmış frekans aralıklarında ancak varlıklarını tek bütün olarak ( Einstein'ın katı bir parçacıkları gibi) gösterebiliyor. Konum, hız gibi ölçme eylemi yaptığımız zamanda bu bulunma olasılığı olan noktalara bir enerji aktarımında bulunmuş oluyoruz. Ya bir foton yolluyoruz (enerji aktarımı), ya da o bölgede biriken yoğun enerjinin bir kısmınn foton olarak salınmasını (enerji düşmesi) saptıyoruz. Ağırlıklı olarak ilk bölüm yani foton yollanarak tespit yapıldığı için, bu da parçacığın bulunma olsılığını düzenleyen dalga karçmaşasının tepe ve dip noktalarını da değiştiriyor. Yani tespitimiz veriyi değiştiriyor.

Sorunuza niye 5 boyut? diye bir ek yazmıştım. Cevap alamadım ama Kaluza-Klein tanımındaki 5 boyutu özellikle seçtiğinizi varsayıyorum. (Orada 3+1 evrene fazladan bir boyut ekleyerek kütleçekim ile elektromanyetizma'nın birleşmesi elde edilince, evren (4+1) 5 boyutlu olarak ele alınmıştı. Daha sonra scim teorisi ile boyutlar 9+1 den 11+1'e kadar çıktı. Bazı matematikçiler maksimum 26 boyut olabileceğini bile belirttiler. Tabii matematikte boyut sınırı yok. 1000 boyutlu bir evren bile tanımlayabilirsiniz... .............................. ........................... ........................... .................... Ancak her durumda ne olursa olsun, evrenimiz gerçekte kaç boyutlu olursa olsun, bizler aynı evrende olduğumuz için, evrenimizdeki her nesne de aynı boyutlara tabi... Yani 5 boyutlu evren, bizim evrenimizden farklı bir evren değil. Aynı evren ve bizde onun içindeyiz. Farkı kümeler açısından ele alırsak, 5 boyutunda tanımlandığı evrende bizim 3 boyutumuz, sadece bir alt küme. .......................... ........................... ..................... .........

(Bu kısmı iki alt başlık açısındaın ele alıyorum. Çünkü aralarında ufak bazı farklılıklar var. ..............................) Yani bir parçacık 3+1 evrende hareket ederken aynı zamanda 4+1 de de hareket etmiş oluyor. Ve 3+1 deki değişim sonucu ne ise, 4+1 içinde aynı sonçlar geçerli. (Sadece 4+1'deki farklı tanımlanmasını, sonucun farklı algılanmasını tanımlayamıyorum. )...

(Bu kısmı iki alt başlık açısındaın ele alıyorum. Çünkü aralarında ufak bazı farklılıklar var. ..............................) a) Yani bir parçacık 3+1 evrende hareket ederken aynı zamanda 4+1 de de hareket etmiş oluyor. Ve 3+1 deki değişim sonucu ne ise, 4+1 içinde aynı sonuçlar geçerli. (Sadece 4+1'deki farklı tanımlanmasını, sonucun farklı algılanmasını tanımlayamıyorum. )... Sonuç ; bir parçacığın konumun ölçerken hızını gene değiştirmiş olursunuz.

b) Burada boyut tanımını biraz farklı ele aldım. Daha önceki varsayımlarımda hep "zaman" ın, "hız"ın bir türevi olduğunu, esas 4ncü boyutun "hız" olduğunu ifade etmiştim. Sonra sorunuzdan sonra aklıma şöyle bir bakış geldi. Ya zaman, hızdan bağımsız bir boyut ise ne olur? Hız ile aralarındaki ilişki nasıl olur? ...................... O zaman karşıma iki sonuç çıktı, ilki "zaman"ın ucu tamamen açık bir boyut olduğu, ikincsi "hız"ın tamamen kıvrılmış bir boyut olduğu. Üstelik bu iki boyut birbiri ile ters enerji ilişkisine sahip, yani biribin düşük enerjili konumu, diğerinin yüksek enerjili konumuna eşit. Yani parçacık enerji yüklendiği zaman, biri kısalırken diğeri uzuyor.

b) Burada boyut tanımını biraz farklı ele aldım. Daha önceki varsayımlarımda hep "zaman" ın, "hız"ın bir türevi olduğunu, esas 4ncü boyutun "hız" olduğunu ifade etmiştim. Sonra sorunuzdan sonra aklıma şöyle bir bakış geldi. Ya zaman, hızdan bağımsız bir boyut ise ne olur? Hız ile aralarındaki ilişki nasıl olur?

O zaman karşıma iki sonuç çıktı, ilki "zaman"ın ucu tamamen açık bir boyut olduğu, ikincsi "hız"ın tamamen kıvrılmış bir boyut olduğu. Üstelik bu iki boyut birbiri ile ters enerji ilişkisine sahip, yani biribin düşük enerjili konumu, diğerinin yüksek enerjili konumuna eşit. Yani parçacık enerji yüklendiği zaman, biri kısalırken diğeri uzuyor. ............. Şimdi bir parçacığın konumunu ölçtüğümüzde, ilk 3 uzamsal boyutta bir değişme olmaz iken, 2 değişken boyuta da etki etmiş oluyoruz. Konum saptamak için bize 4 boyutun bilgisi gerekiyor. x,y,z,t... Böylelikle

Kaluza-Klein tanımındaki 5 boyutu özellikle seçtiğinizi varsayıyorum. (Orada 3+1 evrene fazladan bir boyut ekleyerek kütleçekim ile elektromanyetizma'nın birleşmesi elde edilince, evren (4+1) 5 boyutlu olarak ele alınmıştı. Daha sonra scim teorisi ile boyutlar 9+1 den 11+1'e kadar çıktı. Bazı matematikçiler maksimum 26 boyut olabileceğini bile belirttiler. Tabii matematikte boyut sınırı yok. 1000 boyutlu bir evren bile tanımlayabilirsiniz... .............................. ........................... ........................... .. Ancak her durumda ne olursa olsun, evrenimiz gerçekte kaç boyutlu olursa olsun, bizler aynı evrende olduğumuz için, evrenimizdeki her nesne de aynı boyutlara tabi... Yani 5 boyutlu evren, bizim evrenimizden farklı bir evren değil. Aynı evren ve bizde onun içindeyiz. Farkı kümeler açısından ele alırsak, 5 boyutunda tanımlandığı evrende bizim 3 boyutumuz, sadece bir alt küme. .

Yani bir parçacık 3+1 evrende hareket ederken aynı zamanda 4+1 de de hareket etmiş oluyor. Ve 3+1 deki değişim sonucu ne ise, 4+1 içinde aynı sonuçlar geçerli. (Sadece 4+1'deki farklı tanımlanmasını, sonucun farklı algılanmasını tanımlayamıyorum. )... Sonuç ; bir parçacığın konumun ölçerken hızını gene değiştirmiş olursunuz.

Bence, parçacık 3+1 evrende hareket ederken aynı zamanda 4+1 de de hareket etmiş oluyor. Ve 3+1 deki değişim sonucu ne ise, 4+1 içinde aynı sonuçlar geçerli. (Sadece 4+1'deki farklı tanımlanmasını, sonucun farklı algılanmasını tanımlayamıyorum. )... Sonuç ; bir parçacığın konumun ölçerken hızını gene değiştirmiş olursunuz.