Kedi Nanesi, Muhtemelen Bilmediğiniz Gizli Bir Etkiye Sahip

Kedi ailesinin birçok üyesi için, çok yıllık bitki kedi nanesi (Nepeta cataria), kısa süreli salya ve kıvranma zevklerine neden olan karşı konulmaz bir psikoaktif tedavidir.

Sadece yaprakları arasında yuvarlanmakla yetinmeyen pek çok kedi, yaprakları yırtıp buruşturur ve bu durum araştırmacıları bu yıkımın amacını araştırmaya sevk etti.

Saf bir hedonizm eylemi gibi görünen şeyin daha tıbbi bir nedeni de var gibi görünüyor. Yeni bir araştırmaya göre, yapraklara verilen ek hasar, havaya önemli miktarda böcek kovucu bileşik salarak kediyi doğal bir pestisit ile yıkar.

Nepeta cataria en yaygın olarak tanınan kedi sarhoş edici olsa da, kediotu (Valeriana officinalis) ve gümüş asma adı verilen bir kivi türü de(Actinidia polygama) dâhil olmak üzere bir dizi bitki de evcil ve vahşi kedilerde tuhaf davranışlara neden olan bileşikler içerir.

Bu tür iki kimyasal nepetalaktol ve nepetalaktondur - iridoidler olarak sınıflandırılan sekiz şekilli moleküller, kedi nanesi ve gümüş asma gibi bitkiler tarafından böcek saldırılarını önlemek için üretilir.

Nepetalakton ayrıca kedi burun boşluklarındaki bir dizi alıcıyı titreterek, bir dizi tepkiyi tetikler.

Önceki araştırmalar, kedinin bu eylemlerinin, kedi nanesi ve gümüş asma yapraklarını çürüttüğünü gösterdi.

Şimdi aynı araştırmacılar, ısırma ve çiğneme davranışlarının ek faydalar sağlayıp sağlamadığını veya sadece kedinin zevk sırasındaki coşkusunun bir işareti olup olmadığını bilmek istedi.

Çalışmada, bozulmamış, buruşuk ve yırtık kedi nanesi, gümüş asma yaprağı ve petri kaplarına iridoid kokteylleri kullanıldı ve çalışmaya kafeslerinin önüne konarak davranışları izlenen 16 sağlıklı laboratuvar kedisi katıldı.

Ekip ayrıca, sivrisinek kovucu olarak çeşitli bitki özleri ve iridoid karışımlarının etkinliği ve kedilerin zarar verdiği yaprakları çevreleyen uçucu bileşiklerin konsantrasyonları üzerinde bir dizi başka test gerçekleştirdi.

Japonya'daki Iwate Üniversitesi'nden bir hayvan davranışı araştırmacısı olan başyazar Masao Miyazaki, "Gümüş asmanın kediler tarafından verilen fiziksel hasarının, bozulmamış yapraklardan 10 kat daha yüksek olan iridoidlerin emisyonunu desteklediğini bulduk" diyor.

Her iki bitki türünde de toplam konsantrasyon sadece daha yüksek olmakla kalmadı, iridoidlerin karışımı yırtık gümüş asma yapraklarında daha karmaşıktı ve daha düşük konsantrasyonlarda daha güçlü bir kovucu sağladı.

Miyazaki, "Nepetalactol, bozulmamış yapraklardaki toplam iridoidlerin yüzde 90'ından fazlasını oluşturuyor, ancak diğer iridoidler büyük ölçüde arttıkça bu, hasarlı yapraklarda yaklaşık yüzde 45'e düşüyor" diyor. "Hasarlı yapraklara karşılık gelen değiştirilmiş iridoid karışımı, kedilerde çok daha uzun süreli bir tepki verdi."

Bitkilerden ve hatta diğer eklembacaklılardan çalınan doğal olarak oluşan böcek öldürücülerin kullanılması hayvanlar âleminde bilinmeyen bir şey değil.

Bu araştırma iScience'da yayınlandı.