Dünya’nın Manyetik Alanı Bile Ay Yönlü Gelgitlere Sahip

Shakespeare, Brutus'a "İnsanların işlerinde bir gelgit vardır" dedirtmişti. Ozan mecazi olarak konuşuyordu, ancak onun bildiğinden çok daha fazla gerçek gelgit olduğu ortaya çıktı, en sonuncusu Dünya'yı atmosferin üzerinde dev bir halka şeklinde çevreleyen soğuk plazmada bulundu.

Shakespeare, Dünya'nın kabuğunun ve atmosferinin her ikisinin de okyanusla aynı anda hafifçe şişmesini bırakın, gelgitlerin Ay'dan kaynaklandığını bile bilmiyordu. Dünya’nın ayrışmış protonlar ve elektronlardan oluşan bir bölgeyle çevrili olduğunun da farkında değildi, ancak belki de onun da bir gelgiti olduğunu öğrense şaşırmazdı.

Bu gerçek, plazmasferin sınır tabakasını gözlemleyebilen uydular tarafından alınan kırk yıllık verileri kullanan yeni bir makalede ortaya çıktı. Bununla birlikte, plazmasferin döngüsünün Dünya'nın diğer kısımlarında gözlemlenenle aynı olmadığı anlaşıldı.

Plazmasfer, iyonosferden yukarı doğru jeomanyetik alan çizgilerini takip eden, plazmanın gündüzleri yükselip geceleri tekrar çöktüğü manyetize plazma bölgesidir.

Plazmasferin gündüzleri şiştiği ve geceleri küçüldüğü biliniyor, ancak bu görüntünün yakalamadığı şey, Ay'ın aynı zamanda yüksekliğini de şekillendirmesi.

 

Shandong Üniversitesi'nden Dr. Chao Xiao ve ortak yazarlar, plazmasferin uydu verilerinde açık bir desen bulsalar da, makalelerinde "Sinyal, diğer bölgelerde daha önce gözlemlenen ay gelgiti etkilerinde baskın olan yarı günlük (ve altı aylık) varyasyonlardan farklı, farklı günlük (ve aylık) periyodikliklere sahiptir." diye açıklıyorlar.

Plazmasferin dış sınırı olan plazmapozun 1977'den 2015'e kadar uydu ölçümlerini kullanan makale, yüksek güneş aktivitesi dönemlerinde gelgitleri tespit etmenin zor olabileceğini buluyor. Bununla birlikte, bu tür bir müdahale düşük olduğunda, Ay'ın konumuna ve evresine bağlı olarak net desenler gözlemlenebilir. Met, sıvı, katı veya gazdaki gelgitlerin aksine, Ay'ın tepede olmasından yaklaşık altı saat önce gerçekleşir.

Yazarlar, nedensel bağlantıdan emin olmasalar da, bu etkileri Dünya'nın radyal elektrik alanındaki bozulmalara bağlıyor.

Makalenin belirttiği gibi, gelgitler yelken açmaktan daha fazlası için önemli olabilir. Okyanusların yarım günlük yükseliş ve düşüşlerinden önemli miktarda enerji çekmeye nihayet hazır olup olmadığımız sorusunu bir kenara bırakırsak, kabuk gelgitleri depremlere ve volkanik aktiviteye neden olabilir.

Makale, "Okyanus gelgiti, ekvatordan kutup bölgelerine ısı akışını etkileyebilir." diyor ve gelgit bölgesi, yaşamın okyanuslardan çıkmasının nedeni olabilir.

Makale, "Atmosferik gelgitlerin yağışlar üzerinde küresel bir etkisi var." diye ekliyor ve belki de plazmadaki gelgitlerin henüz belirlemediğimiz bir şekilde önemli olabileceğini öne sürüyor.

Dünyevi sonuçlara ek olarak, uzayda plazmalar yaygındır ve astronomik cisimlerin plazmalarda gelgitlere neden olabileceği bilgisi, diğer birçok durumda davranışlarını modellemek için yararlı olabilir.

Makale Nature Physics'te açık erişim olarak yayınlandı.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.