Dünyanın Çekirdeğinin Etrafında Salınan Dev Manyetik Dalgalar Keşfedildi

Dünya'nın merkezi kuşkusuz, sessiz ve sakin bir yer olmaktan çok uzak. Yüzeyin derinliklerinde, levha tektoniği, sıcak magmatik sıvılardaki konveksiyon akımlarına kadar yoğun bir aktivite durumu var.

Dünya'nın uydu verilerini inceleyen bilim insanları, Dünya'da daha önce hiç görmediğimiz bir şey belirlediler: her yedi yılda bir gezegenimizin çekirdeğinin yüzeyini süpüren yeni bir manyetik dalga türü.

Bu keşif, Dünya'nın manyetik alanının nasıl oluştuğuna dair bir fikir verebilir ve gezegenimizin termal geçmişi ve evrimi hakkında ipuçları sağlayabilir.

Fotoğraf: Çekirdek-manto sınırındaki dalgaların görselleştirilmesi. (Université Grenoble Alpes)

Fransa'daki Université Grenoble Alpes'ten jeofizikçi Nicolas Gillet, "Jeofizikçiler bu tür dalgaların varlığı hakkında uzun zamandır teoriler sunuyorlardı, ancak araştırmamızın gösterdiğinden çok daha uzun zaman ölçeklerinde gerçekleştiği düşünülüyordu" diyor.

"Dünya yüzeyindeki aletlerle yapılan manyetik alan ölçümleri, bir tür dalga hareketinin olduğunu gösterdi, ancak gerçekte neler olduğunu ortaya çıkarmak için uzaydan yapılan ölçümlerin sunduğu küresel verilere ihtiyacımız vardı.”

Dünyanın manyetik alanı, bilim insanlarının büyük ilgisini çekiyor. Bugüne kadar yapılan araştırmalar, görünmez yapının gezegenimizin etrafında koruyucu bir "kabarcık" oluşturduğunu, zararlı radyasyonu dışarıda ve atmosferi içeride tutarak yaşamın gelişmesine izin verdiğini gösteriyor.

Ancak manyetik alan statik değildir. Güç, boyut ve şekil olarak dalgalanıyor, anlamadığımız özelliklere sahip ve zamanla zayıflıyor.

Gezegenimizin merkezindeki aktivitenin önemli olmasının nedeni, manyetik alanın buradan gelmesidir. Kinetik enerjiyi manyetik enerjiye dönüştüren, dönen, taşınan ve elektriksel olarak iletken bir sıvı, manyetik alanı gezegenimizin dışına, uzaya yönlendirir.

Bu sıvı (çoğunlukla) erimiş demirdir.

 

 

Avrupa Uzay Ajansı'nın Swarm uyduları, 2013'te fırlatılan ve Dünya'nın içindeki aktiviteyi incelemek için Dünya yörüngesinde asılı duran, çekirdekten çıkan manyetik ve dinamik aktiviteye özel bir gözle bakan bir araştırma üçlüsüdür. Gillet ve ekibi, büyüleyici yeni dalgaları buradan gelen verilerde keşfetti.

Daha sonra, 1999 ve 2021 yılları arasında toplanan diğer yer ve uzay tabanlı gözlemevlerinden gelen verileri incelediler ve bir model oluşturdular.

Manyeto-Coriolis dalgaları olarak bilinen bu dalgalar, ekvatorda en güçlü olan, Dünya'nın dönme ekseni boyunca hizalanmış devasa manyetik sütunlardır.

Çekirdek ve manto arasındaki sınırı yılda yaklaşık 3 kilometre genlikle süpürürler ve yılda 1.500 kilometreye kadar batıya doğru hareket ederler.

Onların varlığı, veri eksikliğinden dolayı bugüne kadar tespit edemediğimiz farklı salınım periyotlarında başka manyeto-Coriolis dalgalarının da var olabileceğini düşündürmektedir.

Ekibin araştırması PNAS'ta yayınlandı.