Çin’in Rover’ı, Ay'da Daha Önce Hiç Görülmemiş Bazaltın İzlerini Buldu

Bilim insanları, Çin'in Chang'e-5 ay gezgini tarafından getirilen kaya ve toprak örneklerini analiz etmeye devam ediyor ve en son sonuçlar, Ay'ın henüz keşfedilmemiş bölgelerinden yeni jeolojik türlere işaret ediyor.

2 milyar yıllık 1.731 kilogram regolit (Ay'ın yüzeyindeki gevşek, ufalanan toz ve moloz) arasında 7 farklı kaya türü tespit edildi. Kayalardan biri, Ay'ın hala volkanik olarak aktif olduğu bir zamanda oluşmuş, tamamen yeni bir tür Ay bazaltıdır.

Bu regolit, şimdiye kadar Ay'dan getirilen en genç regolith, uzmanlara diğer örneklerden farklı bir zaman dilimine bakma fırsatı veriyor ve yakın komşumuzun tarihinin çalkantılı bir dönemini çizmelerine yardımcı oluyor.

Çalışmada listelenen 7 kaya türü, mevcut iniş alanlarına başka bir yerden ulaştığı düşünülen 'egzotik' tür olarak kabul ediliyor.

Araştırmacılar yayınladıkları makalelerinde, "Böylesine genç bir jeolojik birimde, çeşitli kaynaklardan çok çeşitli kabuksal bileşenler, Chang'e-5 iniş alanına, Ay'da devam eden ikinci yüzey süreçleri tarafından taşınacaktır," diyorlar.

2 milimetreden daha küçük olan yaklaşık 3.000 parçacık, geçmiş çarpma kraterlerine ve volkanik aktiviteye dair kanıt ararken araştırmacılar tarafından elendi. Dünya'da olduğu gibi, bu tür magmatik kayaçlar jeolojik bir hikâye anlatabilir.

Araştırmacılar, kalıntılardan üçünün olağandışı petrolojik ve bileşimsel özellikler göstermesi açısından dikkate değer olduğunu söylüyor. Camsı bir kayaya gömülmüş daha büyük kristaller içeren yüksek titanyum içeren yüksek Ti vitrofirik parça, Ay'da daha önce görmediğimiz bir mineralojiye sahip ve muhtemelen yeni bir ay kayacı türünü temsil ediyor.

Çalışmanın yazarlarına göre, bu kaya parçacıkları, alındıkları yerden 400 kilometreye kadar uzaklıktaki Ay'daki bölgelerle ilişkilendirilebilir ve 1000 yıl boyunca art arda gelen asteroit çarpmalarıyla yüzeye fırlatılabilir.

Araştırmacılar, "Bu egzotik volkanik kırıntılar, Ay'ın [kabaca 2 milyar yaşındaki] genç bölgelerindeki litolojik çeşitliliği ve regolith süreçlerini kaydedecektir," diyorlar.

Bunların hepsini bir araya getirdiğinizde, bu parçaların Ay yüzeyinin jeolojik açıdan henüz bilmediğimiz kısımlarından geldiği sonucuna varılır. Henüz bilmediğimiz volkanik patlamalar bile olmuş olabilir.

Bununla birlikte, numunelerdeki malzemenin yalnızca yaklaşık yüzde 0,2'si, egzotik olarak sınıflandırıldı.

Chang'e 5, örneklerini Ay'ın kuzeyindeki Oceanus Procellarum'un Mons Rümker bölgesinde topladı ve daha önceki görevlerden mevcut olanların yanı sıra daha fazla örnek, ay yüzeyinin nasıl geliştiği ve gelecekte nerede olacağı hakkında daha fazla bilgi edinmede yardımcı olacak.

Araştırma Nature Astronomy'de yayınlandı.