Bu Yeni Yapay Zeka Yaşamınızı Tahmin Ediyor. Sonra da ölümünüzü tahmin ediyor.

Life2vec'in yaratıcıları, herhangi bir hastalıklı meraktan uzak bir şekilde, derin öğrenme programlarının çok çeşitli sağlık veya sosyal "yaşam olaylarını" tahmin etmek için ortaya çıkarabileceği kalıpları ve ilişkileri keşfetmek istiyorlar.

"Bu, insan yaşamı hakkında tahminlerde bulunmak için çok genel bir çerçeve. Eğitim verilerinin olduğu her şeyi tahmin edebilir," diyen Danimarka Teknik Üniversitesi (DTU) profesörü ve Nature Computational Science dergisinde kısa süre önce yayınlanan bir çalışmanın yazarlarından Sune Lehmann AFP'ye konuştu.

 

Lehmann'a göre olasılıklar sonsuz.

"Sağlık sonuçlarını tahmin edebilir. Yani doğurganlığı ya da obeziteyi öngörebilir ya da kimin kansere yakalanıp yakalanmayacağını tahmin edebilir. Ama aynı zamanda çok para kazanıp kazanmayacağınızı da tahmin edebilir" dedi.

Algoritma ChatGPT'ninkine benzer bir süreç kullanıyor, ancak bunun yerine doğum, eğitim, sosyal yardımlar ve hatta çalışma programları gibi yaşamı etkileyen değişkenleri analiz ediyor.

Ekip, dil işleme algoritmalarını mümkün kılan yenilikleri "ayrıntılı olay dizilerine dayalı olarak insan yaşamlarının evrimini ve öngörülebilirliğini incelemek" için uyarlamaya çalışıyor.

"Bir bakış açısına göre, yaşamlar basitçe olay dizileridir: İnsanlar doğar, çocuk doktoruna gider, okula başlar, yeni bir yere taşınır, evlenir vs." diyor Lehmann.

Yine de programın ifşa edilmesi kısa sürede yeni bir "ölüm hesaplayıcısı" iddialarını ortaya çıkardı ve bazı dolandırıcı siteler, genellikle kişisel verilerin gönderilmesi karşılığında, yaşam beklentisi tahmini için yapay zekâ programını kullanma teklifleriyle insanları kandırdı.

Araştırmacılar, yazılımın özel olduğu ve şimdilik internette ya da daha geniş bir araştırma topluluğunda kullanılamayacağı konusunda ısrar ediyorlar.

 

Altı milyon kişiden alınan veriler

life2vec modelinin temeli, Danimarka resmi İstatistik Kurumu tarafından toplanan yaklaşık altı milyon Danimarkalıya ait anonimleştirilmiş verilerdir.

Olay dizilerini analiz ederek, son nefese kadar yaşam sonuçlarını tahmin etmek mümkündür.

Ölüm tahmini söz konusu olduğunda, algoritma vakaların yüzde 78'inde doğru çıkıyor; bir kişinin başka bir şehre veya ülkeye taşınıp taşınmayacağını tahmin etmek söz konusu olduğunda, vakaların yüzde 73'ünde doğru çıkıyor.

"Erken ölüm oranlarına bakıyoruz. Yani 35 ile 65 yaş arasındaki çok genç bir grubu ele alıyoruz. Daha sonra 2008'den 2016'ya kadar sekiz yıllık bir dönemi temel alarak, bir kişinin sonraki dört yıl içinde ölüp ölmeyeceğini tahmin etmeye çalışıyoruz" dedi.

"Model bunu gerçekten iyi yapabiliyor, bulabildiğimiz diğer tüm algoritmalardan daha iyi" dedi.

Araştırmacılara göre, ölümlerin genellikle az olduğu bu yaş aralığına odaklanmak, algoritmanın güvenilirliğini doğrulamalarına olanak sağlıyor.

Ancak bu araç henüz araştırma ortamı dışında kullanıma hazır değil.

Lehmann, "Şimdilik bu, neyin mümkün olup neyin mümkün olmadığını araştırdığımız bir araştırma projesi" dedi.

O ve meslektaşları ayrıca uzun vadeli sonuçları ve sosyal bağlantıların yaşam ve sağlık üzerindeki etkisini de araştırmak istiyor.

 

'Kamusal kontrpuan'

Araştırmacılara göre bu proje, büyük teknoloji şirketlerinin yapay zeka algoritmalarına yaptığı büyük yatırımlara karşı bilimsel bir denge unsuru oluşturuyor.

"Onlar da bunun gibi modeller oluşturabiliyorlar ama bunları halka açık hale getirmiyorlar. Onlar hakkında konuşmuyorlar" diyor Lehmann.

"Bunları sadece, umarım şimdilik, size daha fazla reklam satmak ya da daha fazla reklam satmak ve size daha fazla ürün satmak için inşa ediyorlar."

Lehmann, "bu tür verilerle neler olabileceğini anlamaya başlamak için açık ve kamuya açık bir karşı görüşe sahip olmanın önemli olduğunu" söyledi.

Danimarkalı bir veri etiği uzmanı olan Pernille Tranberg AFP'ye yaptığı açıklamada bunun özellikle doğru olduğunu çünkü benzer algoritmaların sigorta şirketleri gibi işletmeler tarafından zaten kullanıldığını söyledi.

Tranberg, "Muhtemelen sizi gruplara ayırıyorlar ve 'Tamam, kronik bir hastalığınız var, risk şu ve şu' diyorlar" dedi.

"Bize karşı ayrımcılık yapmak için kullanılabilir, böylece daha yüksek bir sigorta primi ödemek zorunda kalırsınız ya da bankadan kredi alamazsınız ya da kamu sağlık hizmeti alamazsınız çünkü zaten öleceksiniz" dedi.

Kendi ölümümüzü tahmin etmek söz konusu olduğunda, bazı geliştiriciler bu tür algoritmaları ticari hale getirmeye çalıştılar bile.

Tranberg, "İnternette, kaç yaşında olacağımızı gösteren tahmin saatlerini zaten görüyoruz" dedi. "Bazıları hiç de güvenilir değil."

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.