Beyin Dalgaları Ezberleme ve Hatırlama İçin Zıt Yönlerde Hareket Ediyor

Yumuşacık gri maddemiz faaliyetlerini bir dalgalar orkestrası aracılığıyla yürütür. Birçok görev bir arada yürütülürken, beynimizin farklı salınımların birbirine karışmasını nasıl engellediği uzun zamandır bir bilmeceydi.

Şimdi ise ABD'li araştırmacılar, beyin dalgalarının hareket yönünün görev türleriyle aynı hizada olduğunu, öğrenme süreçlerinin bir yöne aktığını ve hatırlama eylemlerinin diğer yöne geri döndüğünü buldular.

ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri nöroloğu Uma Mohan, "Bu bulgular... beynin, beyin bölgeleri arasında tam olarak koordine edilmiş etkileşimleri içeren çok çeşitli davranışları nasıl desteklediğini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor" diyor.

Çalışmaya ABD'deki hastanelerden, ilaca dirençli epilepsi tedavisi için serebral kortekslerinin yüzeylerine geçici olarak elektrotlar yerleştirilmiş olan 93 hasta dahil edildi ve araştırmacılara genellikle ulaşılamayan bölgelere erişim sağlandı.

Mohan, "Katılımcılar farklı bilişsel davranışlarda bulunurken doğrudan beyinden neler olup bittiğini görebilmek nadir bir fırsat" diyor.

Korteks beynimizin en dış katmanıdır ve dikkat ve düşünceler gibi bilinç ve ilişkili davranışlarla ilgilidir.

Mohan ve meslektaşları, gönüllüler farklı görevleri yerine getirirken beyin yüzeyinden akan teta (2-8 Hz) ve alfa (8-13 Hz) frekans dalgalarını kaydettiler. Bu davranışlardan biri, kelime veya harf listelerini ezberlemek; diğeri ise bunları hatırlamakla ilgiliydi.

Mohan, "Nöral salınımlara bağımsız durağan şeyler olarak değil, beyinde dinamik bir şekilde sürekli ve kendiliğinden hareket eden şeyler olarak bakıyoruz" diye gözlemliyor.

Bireyler arasındaki sinyal danslarının çeşitliliğini sıralamak ve bir örüntüyü çözmek için biraz çaba ve en son teknoloji gerekti. Çalışmada 67 katılımcı daha hafıza görevi sırasında analiz edilecek kadar belirgin olmayan beyin dalgalarına sahipti.

Ekip, çok çeşitli farklılıkların muhtemelen bireyler arasındaki anatomik ve fizyolojik farklılıklardan kaynaklandığını ve yönelimlerin daha önce gözden kaçmasının nedeni olabileceğini belirtiyor.

Mohan, "Hastalar hafızalarına bir şey yerleştirirken dalgaların beynin arkasından önüne doğru hareket etme eğiliminde olduğunu gördük" diye açıklıyor.

Bu ön lob, içsel bağlam oluştururken en çok yanan beyin bölgesidir.

Mohan şöyle devam ediyor: "Hastalar daha sonra aynı bilgiyi hatırlamaya çalıştıklarında, bu dalgalar ters yönde, önden beynin arkasına doğru hareket etti."

Bu sinyallerin ilişkili oldukları aktiviteyi yönlendirip yönlendirmediğini ya da onun bir yan ürünü olup olmadığını hala anlamış değiliz. Ancak bu gezici beyin dalgalarının en azından farklı beyin bölgelerindeki faaliyetlerin sırasını ve zamanlamasını düzenlemeye yardımcı olduğu düşünülüyor.

Yeni araştırma bu teoriyi destekleme yolunda ilerliyor.

Dalga salınımları nöron aktivitesi seviyesiyle eşleşerek, bu tür hücresel iletişimlerin beynimizde ayrı darbeler halinde nasıl aktığı konusunda bize görsel bir fikir veriyor. Beyin dalgalarının yön değişiklikleri bu bağlantının yeniden düzenlenmesinde rol oynuyor olabilir.

Daha fazla şey öğrendikçe, hafıza kaybı gibi durumlarla mücadele eden insanlara yardım etmenin yeni yollarını bulabiliriz.

Mohan, "Birisi bir şeyi hatırlamaya çalışırken dalgaları yanlış yönde hareket ediyorsa, bu onu zayıf bir hafıza durumuna sokabilir" diyor. "Eğer stimülasyonu doğru şekilde uygulayabilirseniz, belki de bu dalgaları farklı bir yönde hareket etmeye itebilir ve temelde farklı bir hafıza durumu yaratabilirsiniz."

Çoğumuz beynimizi nasıl çalıştığına dair hiçbir fikrimiz olmadan kullanabilsek de, işler ters gittiğinde öğrenmemiz gereken çok şey var. Neyse ki sinirbilimciler beynin dans figürlerini öğreniyor.

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.