Beyaz Cüce Tarafından Yok Edilen Bir Gezegenin Parçaları

Gök bilimciler, eski bir yıldızın açıkta kalan dejenere çekirdeği olan beyaz bir cücenin atmosferin, incelediler. Bu atmosfere giren, parçalanan gezegenlerden arta kalan kalıntıları gözlemlediler. Araştırmacılar ilk kez, bu geçmiş dünyaların parçalarının, yıldızın yüzeyinde tüketildikçe milyonlarca dereceye kadar ısıtıldığını gördüler.

Gök bilimcilerin gördüğü şey, X-ışınlarının emisyonlarıydı. Bunlar, beyaz cüce G29-38'i çevreleyen kayalık ve gazlı malzeme, dönüşü olmayan noktayı geçtikten sonra inanılmaz sıcaklıklara ısıtıldığında yaratıldı. Onlarca yıldır gök bilimciler bu sürecin dolaylı kanıtlarını buldular ve şimdi, Nature'da bildirildiği gibi doğrudan gözlemler de var.

Warwick Üniversitesi'nden baş yazar Dr. Tim Cunningham yaptığı açıklamada, “Nihayet yıldızın atmosferine giren materyali gördük. Beyaz cüce atmosferinin ayrıntılı modellerine bağlı olmayan bir yığılma oranını ilk kez elde edebildik. Oldukça dikkat çekici olan şey, daha önce yapılanlarla son derece iyi bir şekilde uyuşmasıdır." dedi.

Daha önceki çalışmalarda gözlemler, bu beyaz cücelerin çevresinde ve yüzeyinde ağır elementlerin varlığını önermişti. Bilinen tüm beyaz cücelerin dörtte bir buçuk kadarı demir, kalsiyum ve magnezyum tarafından “kirlendi”. Bu, bir zamanlar yörüngelerinde dönen dünyalardan gelen gezegen materyallerini yediklerini gösteriyordu.

"Önceden, yığılma oranlarının ölçümleri spektroskopiyi kullanıyordu ve beyaz cüce modellerine bağlıydı. Bunlar, bir elementin atmosferden yıldıza ne kadar hızlı battığını hesaplayan ve size birikme hızı olarak atmosfere ne kadar düştüğünü söyleyen sayısal modellerdir. Daha sonra geriye doğru çalışabilir ve bir gezegen, ay veya asteroit olsun, ana vücutta bir elementin ne kadar olduğunu hesaplayabilirsiniz." diye devam etti açıklamasına Dr. Cunnigham. 

Beyaz cüce, ömrünün sonuna gelmiş Güneşimiz gibi bir yıldızdır. Bir süpernovaya dönüşecek kadar büyük değildir, bu nedenle çekirdeği artık birleşemez hale geldiğinde kendi içine çöker. Dış kabukları daha önce kırmızı dev evresi sırasında genişlemişti. 

Enkaz yeterince yaklaştıkça, 100.000 ila 1.000.000 °C arasındaki sıcaklıklarda plazmaya dönüşür. Ölü yıldız yüzeyine ulaştığında, bilim insanlarının bu durumda tespit ettiği X-ışınlarının emisyonu ile soğumaya başlar.

"Bu tespit, beyaz cücelerin şu anda eski gezegen sistemlerinin kalıntılarını topladığına dair ilk doğrudan kanıtı sağlıyor. Toplanmayı bu şekilde araştırmak, kendi Güneş sistemimiz de dahil olmak üzere bilinen binlerce ötegezegen sisteminin olası kaderine bir bakış sunarak, bu sistemleri inceleyebileceğimiz yeni bir teknik sağlıyor.” dedi Dr. Cunnigham. Ancak endişelenmeyin, Güneş'in milyarlarca yıl boyunca beyaz cüce olması beklenmiyor.

 

Kaynak:

https://www.iflscience.com/space/fragments-of-a-planet-seen-getting-destroyed-by-white-dwarf-for-first-time/