Satürn’ün Buzlu Uydusu Enceladus Hakkında Yeni Şeyler Keşfedildi

Satürn'ün kendi yörüngesindeki kış harikalar diyarı Enceladus, ABD'nin dört bir yanından gelen bir araştırmacı ekibinin kar yığınlarının kalınlığına ilişkin yeni ölçümlerine göre, görece kurak bir dönemin ortasında olabilir.

Tektonik çukur zincirleri adı verilen bir dizi çöküntünün boyutlarına dayanan hesaplamalar, kutup gayzerlerinden düşen buz parçacıkları birikintilerinin bazı yerlerde 700 metre derinliğe kadar çıkabileceğini gösteriyor, bu da mevcut patlamaların açıklayamayacağı bir şey.

Ulusal Hava ve Uzay Müzesi'nden ilk yazar ve araştırma fizik bilimcisi Emily Martin tarafından yürütülen yeni bir araştırmaya göre, bulgular donmuş ayın geçmişinde çok daha aktif anlar yaşadığı anlamına gelebilir.

Çapı sadece 500 kilometre olmasına rağmen Enceladus, Satürn'ün donmuş tacındaki ışıltılı mücevherdir. Ay sadece son derece yansıtıcı bir buz kabuğuyla kaplı değil, aynı zamanda yaşam belirtileri için keşfedilmeyi bekleyen derin, sıvı bir tuzlu su okyanusu barındırıyor.

Satürn ile daha uzaktaki uydu Dione arasındaki düzenli çekişme sayesinde, Enceladus'un donmuş kabuğu, ayın güney kutbu tarafından kabuğun daha ince bölgelerinde çatlaklar oluşana kadar, gelgit kuvvetleri tarafından düzenli olarak etkilenir.

Basınçlı sıvı su, bu çatlaklara doğru yol alır, burada genişler ve buharlaşır, neredeyse vakumda ani donmuş parçacıklardan oluşan süpersonik bir kar fırtınasına dönüşür.

Bu donmuş okyanus serpintisinin bir kısmı Satürn'ün yörüngesine düşerek onun görkemli halkalarına katkıda bulunuyor. Daha ağır parçacıklar, gezegen bilim adamlarının bir tür regolith olarak sınıflandırdığı sürüklenmelere dönüşerek ayın yüzeyine geri döner.

2017'de ABD'li araştırmacılar, Cassini misyonundan, Enceladus'un yüzeyini süsleyen çukur zincirleri adı verilen jeolojik oluşumlar olduğunu öne sürdükleri şeyleri ayrıntılarıyla anlatan yüksek çözünürlüklü görüntüler yayınladılar.

Dünya da dahil olmak üzere diğer gezegen cisimlerinde, bu krater benzeri yapılar, yüzey malzemesi lav tüpleri veya karst mağara sistemleri gibi aniden bir boşluğa battığında oluşabilir.

Fotoğraf: Güneş Sistemi boyunca çukur zincirlerinin morfolojisi. (Martin ve diğerleri, Icarus, 2017)

Bir çarpma kaynağı ve bir dizi başka jeolojik aktiviteyi ekarte eden gezegen bilimcileri, dairesel ve eliptik çukurların (bazıları bir kilometreye kadar) genişleyen gevşek regolith sürüklenmelerinin altındaki kabuktaki çatlaklar olarak oluştuğu sonucuna vardılar.

Çukurların genişliği ve derinliği, araştırmacılara, kalınlığının bir tahmini de dahil olmak üzere, regolith'in özellikleri ve oluşumu hakkında bir şeyler söyleyebilir.

Enceladus'taki kraterlere uygulanan formüller, kar kalınlığının ortalama 250 metre olduğunu ve bazı derinliklerin toplamının yaklaşık 700 metre olduğunu ortaya çıkardı.

Buzlu okyanus suyunun uygun miktarda kar sağlayabildiği oran dikkate alındığında, Enceladus'un ayın potansiyel varlığının son birkaç milyar yılında yeterince kar bırakabilmesinin bir yolu, sürüklenmelerin olabildiğince kabarık ve gözenekli olması olacaktır.

Karın bir yoğunluk ve gözenek karışımı içermesi daha olasıdır, bu da araştırmacıları kar yağışı oranının geçmişte ara sıra çok daha yüksek olması gerektiğini önermeye sevk eder.

Ay'ın kritik noktalardaki kar tozunun ne kadar kalın ve kabarık olduğunu bilmek, gelecekte yüzeyine iniş yapan sondalar için hayati önem taşıyor.

Bu araştırma Icarus'ta yayınlandı.