Samanyolu’nun Uydularının 50 Yıllık Sorunu Çözüldü

Samanyolu çevresinde birçok uydu galaksi vardır. İnce bir düzlemde uzanıyor gibi görünen küçük ve soluk olanlardan on birinin uzaysal dağılımı, gök bilimciler tarafından sadece ilginç değil, aynı zamanda çok kafa karıştırıcı olarak not edilen bir şeydir. Onlarca yıldır, veriler bunların hepsinin aslında bu geniş düzlemde döndüğünü öne sürdü, şu anki evren anlayışımızı kullanırsak son derece düşük ihtimalli bir şey. Şimdi, yeni veriler bu 50 yıllık sorunu çözdü.

"Uydular düzlemi" sorunu, evrendeki tüm maddenin yaklaşık yüzde 85'ini oluşturan ve Standart Kozmoloji Modeli'nin en önemli bileşenlerinden biri olan gizemli karanlık maddenin varlığı için büyük bir sorundu. Modele göre, galaksiler yavaş yavaş soğuk karanlık madde yığınlarından oluştu.

Sorun, küçük galaksilerin dağılımının, bu dağılımın nasıl ortaya çıktığına dair bilinen bir açıklama olmaksızın, 3D uzayın geniş ince diskinde yörüngede döndüğünü gördü. Şimdi Avrupa Uzay Ajansı'nın Gaia Uydusu'ndan alınan veriler, bu galaksilerin hareketlerinin en hassas ölçümünü gösterdi ve bunun gerçek bir düzlem olmadığı ortaya çıktı. Bu galaksiler aynı hizada ancak farklı yönlerde hareket ediyorlar.

Helsinki Üniversitesi'nden baş yazar Dr. Till Sawala, bir açıklamada, "Uydular düzlemi gerçekten akıllara durgunluk veriyordu." dedi. "Neredeyse 50 yıldır devam eden bir sorunun onu çözmek için yöntemlerin bir kombinasyonunu ve uluslararası bir ekibin bir araya gelmesini gerektirmesi belki de şaşırtıcı değil."

Araştırmacılar, uyduların bir düzlemde görünmesinin, gece gökyüzündeki takımyıldızların şekli gibi zamanla dağılacak bir "tuhaflık" olduğu sonucuna vardılar. Takımyıldızlar şu anda belirli bir şekilde görünebilir, ancak çağlar boyunca hareket ettikçe şekilleri değişecektir. Düzlem oradadır, ancak fiziksel bir dönme düzlemi değil, geçici bir konumlandırmadır.

Durham Üniversitesi'nden eş yazar Profesör Carlos Frenk, "Samanyolu'nun uydu galaksilerinin gökyüzündeki garip hizalanması, gök bilimcileri onlarca yıldır o kadar şaşırttı ki, kozmolojik ortodoksluğa derin bir meydan okuma oluşturduğu kabul edildi." diye açıkladı.

"Ancak GAIA uydusundan elde edilen harika veriler ve fizik yasaları sayesinde, artık düzlemin sadece tesadüfi bir hizalanma olduğunu biliyoruz, tıpkı gökyüzündeki takımyıldızlar gibi doğru zamanda doğru yerde olma meselesi."

Belirttiği gibi, "Bir milyar yıl sonra geri gelin ve düzlem, bugünün takımyıldızları gibi, parçalanmış olacak."

Bu keşif, evrenin evriminin soğuk karanlık madde teorisine karşı öne çıkan zorluklardan birini ortadan kaldırıyor.

Bulgular Nature Astronomy'de yayınlandı.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.