Bu Yıldız, Ölürken Etrafına Garip Halkalar Yayıyor.

Güneşimizin günleri sayılı. Yaklaşık 5 milyar yıl içinde Güneş, beyaz bir cüce olmak için dış katmanlarını atarak kırmızı bir dev haline gelecek.

Bu, çoğu güneş benzeri yıldızın kaçınılmaz kaderidir ve süreç iyi anlaşılmıştır. Ancak yakın tarihli bir çalışmanın gösterdiği gibi, ölmekte olan güneşler hakkında öğrenmemiz gereken birkaç şey daha var.

Bu son çalışma, kısaca V Hydrae veya V Hya olarak bilinen bir yıldıza bakıyor. Yaklaşık 1300 ışık yılı uzaklıkta, kabaca Güneş ile aynı kütleye sahip kırmızı dev bir yıldızdır. Güneş birkaç milyar yıl sonra böyle görünebilir.

Ancak onu bizim yıldızımızdan farklı kılan birkaç şey var.

Birincisi, ona eşlik eden bir başka yıldızı var. Yoldaş yıldız, bizim için göremeyecek kadar soluk, ancak V Hya'nın hareketine dayanarak, muhtemelen her 8,5 yılda bir V Hya'nın etrafında dönen bir kırmızı cüce yıldız olduğunu biliyoruz.

Bir diğer durum ise, V Hya alışılmadık bir şekilde ölüyor gibi görünüyor.

Mevcut durumunda, V Hya bir Mira değişken yıldızı olarak sınıflandırılır. Her 530 günde bir yaklaşık 1-2 kadir parlaklıkta değişir. Bu, ölmekte olan kırmızı dev yıldızlar için tipiktir. Kırmızı devler, hayatta kalmaya çalışırken çekirdeklerinde daha ağır elementleri kaynaştırırken, genellikle çekirdeğin ısınması ve soğuması tarafından yönlendirilen bir salınım periyoduna girerler.

Daha sıra dışı olan, aynı zamanda bir karbon yıldızı olmasıdır. Bu, çekirdeğinde kaynaşmış karbonun, yıldızın atmosferine kadar tarandığı anlamına gelir. Gökbilimciler V Hya'nın tayfına baktıklarında güçlü bir karbon varlığı görüyorlar.

Temel olarak, yıldızın atmosferi çok 'isli'.

Fotoğraf: Burada bileşik olarak gösterilen, bu dışarı akan halkalar ve altıncı halkanın dağınık yay yapısı, 12CO karbon izotop emisyon hattında orta derecede görülebilir ve 13CO karbon izotoplarının görünümlerinde iyi tanımlanmış hale gelir.

Bu iki özelliğin birleşimi V Hya'yı Asemptomatik Dev Dal yıldızı veya AGB yapar. Güneş benzeri yıldızların yaklaşık yüzde 90'ı, yaşamlarının sonuna doğru bir AGB dönemine girecek.

Gökbilimciler genellikle AGB döneminin, yıldızın dış katmanlarının yaklaşık 100.000 yıllık bir süre boyunca döküldüğü kademeli bir yıldız ölümü süreci olduğunu düşünmüşlerdir. Bundan sonra, kalan çekirdek bir beyaz cüceye dönüşür. Ama V Hya bunun ya kısmen ya da bazen yanlış olduğunu gösteriyor.

Bir AGB yavaş yavaş dış katmanlarını atarsa, çoğu beyaz cüceyi çevreleyen, gezegenimsi bulutsu olarak bilinen ve sürekli genişleyen bir bulutsu görmeyi beklerdik. Ve birçok gezegenimsi bulutsuyu güneş benzeri yıldızların kalıntıları olarak görüyoruz.

Ancak Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi (ALMA) tarafından yapılan gözlemler, V Hydrae'nin böyle bir bulutsu yaratmadığını gösteriyor.

Bunun yerine, karbon açısından zengin kalın halkalar atıyor. Yıldız, yaklaşık 2.100 yıl boyunca altı yüzük çıkardı.

Ekip ayrıca yıldızdan halkalara dik olarak püskürtülen gaz jetlerini de gözlemledi. Bu, V Hya'nın her birkaç yüz yılda bir alışılmadık derecede aktif bir dönemden geçtiğini ve bu da yaygın AGB modelinden çok farklı olduğunu gösteriyor.

Bu aktif patlamalar dönemi, tam AGB dönemine kıyasla muhtemelen kısa ömürlüdür, bu nedenle gökbilimciler bu aşamada ölmekte olan bir yıldızı yakalayacak kadar şanslılar. Çoğu AGB yıldızının bu tür aktif dönemler mi yaşadığı yoksa V Hya'nın özellikle olağandışı olup olmadığı bilinmiyor.

Bu gizemi çözmek için ölmekte olan diğer kırmızı dev yıldızlarla ilgili daha fazla gözlem yapılması gerekecek.

Bu makale ilk olarak Universe Today tarafından yayınlandı.